Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
V CİLD (BRYÁNKA - ÇƏRMƏDİL NEKROPOLU)
    CƏRƏYAN DÜZLƏNDİRİCİSİ

    ЪЯРЯЙАН ДЦЗЛЯНДИРИЪИСИ – дяйишян електрик ъяряйаныны сабит ъяряйана чевирмяк цчцн гурьу. Ъ.д.-нин ясас елементи ъяряйаны йалныз (йахуд, ясасян) бир истигамятя бурахан електрик вентилидир. Вентиллярин дюври коммутасийасы нятиъясиндя Ъ.д.-нин чыхышында биристигамятли дюйцнян ъяряйан йараныр. Тятбиг едилян вентилин типиня эюря Ъ.д. вакуумлу (кенотронлу), газбошалмалы, йарымкечириъили, електрик контактлы; дцзляндирмя схеминя эюря бир вя йа ики йарымпериодлу, кюрпц схемли вя сыфыр чыхышлы; фазасынын сайына эюря бирфазалы вя чохфазалы олур. Тяйинатындан асылы олараг, Ъ.д. тянзимляйян (адятян диодлу) вя йа тянзимлянян (идаряолунан вентилляр вя електрик ачарлары ясасында) дцзялдилир. Ъ.д. енержи мянбяйиня бирбаша, йахуд узлашдырыъы трансформатор васитясиля гошулур. Садя бирфазалы, бир йарымпериодлу Ъ.д. йарымкечириъи диод, актив йцк вя дяйишян ъяряйан мянбяйиндян ибарятдир. Дцзляндирилян ъяряйанын (эярэинлийин) дюйцнмясини азалтмаг цчцн Ъ.д.-нин чыхышы иля йцк арасында щамарлайыъы електрик сцзэяъи гошулур. Бирфазалы Ъ.д. радио апаратларынын гидаланма системляриндя, автоматика вя телемеханика гурьуларында эениш тятбиг едилир. Цчфазалы гида мянбяйиндя узлашдырыъы трансформаторларын фазаларынын вя вентил блокларынын каскадлы (паралел, йахуд ардыъыл) бирляшмяляринин сайынын артырылмасы щесабына чохфазалы (6, 12, 24 вя даща чох сайда фаза) дцзляндирмя схеми алмаг мцмкцндцр. Чохфазалы Ч.д.-ндя чыхыш эярэинлийинин дюйцнмя сявиййяси ашаьы олур, бундан ялавя, дцзляндириъидя, вентил блокларынын каскадлы бирляшмяси чыхыш эярэинлийини йцксялтмяйя (ардыъыл бирляшмядя), йахуд йолверилян чыхыш ъяряйаныны артырмаьа (паралел бирляшмядя) имкан
    верир. Беля Ъ.д., ясасян, эцълц сянайе гурьуларыны гидаландырмаг цчцн тятбиг едилир.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BRYÁNKA – ÇƏRMƏDİL NEKROPOLU
    CƏRƏYAN DÜZLƏNDİRİCİSİ

    ЪЯРЯЙАН ДЦЗЛЯНДИРИЪИСИ – дяйишян електрик ъяряйаныны сабит ъяряйана чевирмяк цчцн гурьу. Ъ.д.-нин ясас елементи ъяряйаны йалныз (йахуд, ясасян) бир истигамятя бурахан електрик вентилидир. Вентиллярин дюври коммутасийасы нятиъясиндя Ъ.д.-нин чыхышында биристигамятли дюйцнян ъяряйан йараныр. Тятбиг едилян вентилин типиня эюря Ъ.д. вакуумлу (кенотронлу), газбошалмалы, йарымкечириъили, електрик контактлы; дцзляндирмя схеминя эюря бир вя йа ики йарымпериодлу, кюрпц схемли вя сыфыр чыхышлы; фазасынын сайына эюря бирфазалы вя чохфазалы олур. Тяйинатындан асылы олараг, Ъ.д. тянзимляйян (адятян диодлу) вя йа тянзимлянян (идаряолунан вентилляр вя електрик ачарлары ясасында) дцзялдилир. Ъ.д. енержи мянбяйиня бирбаша, йахуд узлашдырыъы трансформатор васитясиля гошулур. Садя бирфазалы, бир йарымпериодлу Ъ.д. йарымкечириъи диод, актив йцк вя дяйишян ъяряйан мянбяйиндян ибарятдир. Дцзляндирилян ъяряйанын (эярэинлийин) дюйцнмясини азалтмаг цчцн Ъ.д.-нин чыхышы иля йцк арасында щамарлайыъы електрик сцзэяъи гошулур. Бирфазалы Ъ.д. радио апаратларынын гидаланма системляриндя, автоматика вя телемеханика гурьуларында эениш тятбиг едилир. Цчфазалы гида мянбяйиндя узлашдырыъы трансформаторларын фазаларынын вя вентил блокларынын каскадлы (паралел, йахуд ардыъыл) бирляшмяляринин сайынын артырылмасы щесабына чохфазалы (6, 12, 24 вя даща чох сайда фаза) дцзляндирмя схеми алмаг мцмкцндцр. Чохфазалы Ч.д.-ндя чыхыш эярэинлийинин дюйцнмя сявиййяси ашаьы олур, бундан ялавя, дцзляндириъидя, вентил блокларынын каскадлы бирляшмяси чыхыш эярэинлийини йцксялтмяйя (ардыъыл бирляшмядя), йахуд йолверилян чыхыш ъяряйаныны артырмаьа (паралел бирляшмядя) имкан
    верир. Беля Ъ.д., ясасян, эцълц сянайе гурьуларыны гидаландырмаг цчцн тятбиг едилир.

    CƏRƏYAN DÜZLƏNDİRİCİSİ

    ЪЯРЯЙАН ДЦЗЛЯНДИРИЪИСИ – дяйишян електрик ъяряйаныны сабит ъяряйана чевирмяк цчцн гурьу. Ъ.д.-нин ясас елементи ъяряйаны йалныз (йахуд, ясасян) бир истигамятя бурахан електрик вентилидир. Вентиллярин дюври коммутасийасы нятиъясиндя Ъ.д.-нин чыхышында биристигамятли дюйцнян ъяряйан йараныр. Тятбиг едилян вентилин типиня эюря Ъ.д. вакуумлу (кенотронлу), газбошалмалы, йарымкечириъили, електрик контактлы; дцзляндирмя схеминя эюря бир вя йа ики йарымпериодлу, кюрпц схемли вя сыфыр чыхышлы; фазасынын сайына эюря бирфазалы вя чохфазалы олур. Тяйинатындан асылы олараг, Ъ.д. тянзимляйян (адятян диодлу) вя йа тянзимлянян (идаряолунан вентилляр вя електрик ачарлары ясасында) дцзялдилир. Ъ.д. енержи мянбяйиня бирбаша, йахуд узлашдырыъы трансформатор васитясиля гошулур. Садя бирфазалы, бир йарымпериодлу Ъ.д. йарымкечириъи диод, актив йцк вя дяйишян ъяряйан мянбяйиндян ибарятдир. Дцзляндирилян ъяряйанын (эярэинлийин) дюйцнмясини азалтмаг цчцн Ъ.д.-нин чыхышы иля йцк арасында щамарлайыъы електрик сцзэяъи гошулур. Бирфазалы Ъ.д. радио апаратларынын гидаланма системляриндя, автоматика вя телемеханика гурьуларында эениш тятбиг едилир. Цчфазалы гида мянбяйиндя узлашдырыъы трансформаторларын фазаларынын вя вентил блокларынын каскадлы (паралел, йахуд ардыъыл) бирляшмяляринин сайынын артырылмасы щесабына чохфазалы (6, 12, 24 вя даща чох сайда фаза) дцзляндирмя схеми алмаг мцмкцндцр. Чохфазалы Ч.д.-ндя чыхыш эярэинлийинин дюйцнмя сявиййяси ашаьы олур, бундан ялавя, дцзляндириъидя, вентил блокларынын каскадлы бирляшмяси чыхыш эярэинлийини йцксялтмяйя (ардыъыл бирляшмядя), йахуд йолверилян чыхыш ъяряйаныны артырмаьа (паралел бирляшмядя) имкан
    верир. Беля Ъ.д., ясасян, эцълц сянайе гурьуларыны гидаландырмаг цчцн тятбиг едилир.