Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
V CİLD (BRYÁNKA - ÇƏRMƏDİL NEKROPOLU)
    CİNNƏ Məhəmməd Əli

    ЪИННЯ Мящяммяд Яли (25.12.1876, Кярачи – 11.9.1948, орада) – Британийа Щиндистанынын сийаси хадими, Пакистанын дювлят хадими. Кярачи вя Бомбейдя щц- гуг цзря тящсил алмыш, 1893–96 иллярдя тящсилини Лондонда давам етдирмишди. Кярачийя гайытдыгдан сонра вякил олмуш, 1897 илдян Бомбей (индики Мумбаи) Али мящкямясиндя ишлямишдир. 1905 илдя Щиндистан Милли Конгресинин (ЩМК) апарыъы хадимляриндян бири олан Д.Наороъинин шяхси катиби олмуш, 1906 илдя ЩМК-ня гошулмушду. 1913 илдян ейни заманда Мцсялман Ъямиййятинин (МЪ) фяалиййятиндя иштирак етмиш; 1920 илдян онун лидери олмушдур. Сийаси фяалиййятинин илк мярщялясиндя мцстямлякячилийя гаршы мцбаризядя мцсялман вя щиндуистлярин бирэя мцбаризясинин тяряфдары иди. 1916 илдя Лакщнау ш.-ндя ЩМК вя МЪ-нин бирэя фяалиййяти щаггында пактын баьланмасында йахындан иштирак етмишди. 1920 илдя М.К.Ганди иля милли азадлыг щярякатынын форма вя методлары мясяляси цзря фикир айрылыьы сябябиндян ЩМК-дян чыхмышдыр. 1930–34 иллярдя Б.Британийада йашамыш, “Даиряви маса” конфрансларында (1930–32) Щиндистан нцмайяндя щейятинин цзвц олмушдур. 1930-ъу иллярдя Ъ. мцсялман щярякатынын айрылмасы идейасына тяряфдар чыхмышдыр. Бу хяттин ясасыны шаир, мцтяфяккир вя иътимаи хадим М.Игбалын идейаларынын тясири иля Ъ.-нин ишляйиб щазырладыьы Щиндистанда “ики миллят нязяриййяси” тяшкил едирди. Бу нязяриййяйя эюря, мцсялманлар Ъянуби Асийада мцстягил дювлятличилик иддиасына олмаг щцгугуна маликдирляр. 1940 илин мартында МЪ-нин Лащорда кечирилян гурултайында Ъ.-нин рящбярлийи алтында Щиндистан мцсялманларынын мцстягил дювлят йаратмаг курсуну елан едян “Пакистан гятнамяси” гябул олунду. Ъ. бу дювлятя дцнйяви демократик сяъиййя дашымасынын тяряфдары иди. 1947 илин августунда Британийа Щиндистанынын ики доминиона парчаланмасындан вя Пакистанын мцстягиллийинин елан едилмясиндян сонра Ъ. онун эен.-губернатору олмушдур. Щяля саьлыьында Ъ.-йя “Гаид-и язям” (“Бюйцк лидер”) фяхри ады верилмишди.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BRYÁNKA – ÇƏRMƏDİL NEKROPOLU
    CİNNƏ Məhəmməd Əli

    ЪИННЯ Мящяммяд Яли (25.12.1876, Кярачи – 11.9.1948, орада) – Британийа Щиндистанынын сийаси хадими, Пакистанын дювлят хадими. Кярачи вя Бомбейдя щц- гуг цзря тящсил алмыш, 1893–96 иллярдя тящсилини Лондонда давам етдирмишди. Кярачийя гайытдыгдан сонра вякил олмуш, 1897 илдян Бомбей (индики Мумбаи) Али мящкямясиндя ишлямишдир. 1905 илдя Щиндистан Милли Конгресинин (ЩМК) апарыъы хадимляриндян бири олан Д.Наороъинин шяхси катиби олмуш, 1906 илдя ЩМК-ня гошулмушду. 1913 илдян ейни заманда Мцсялман Ъямиййятинин (МЪ) фяалиййятиндя иштирак етмиш; 1920 илдян онун лидери олмушдур. Сийаси фяалиййятинин илк мярщялясиндя мцстямлякячилийя гаршы мцбаризядя мцсялман вя щиндуистлярин бирэя мцбаризясинин тяряфдары иди. 1916 илдя Лакщнау ш.-ндя ЩМК вя МЪ-нин бирэя фяалиййяти щаггында пактын баьланмасында йахындан иштирак етмишди. 1920 илдя М.К.Ганди иля милли азадлыг щярякатынын форма вя методлары мясяляси цзря фикир айрылыьы сябябиндян ЩМК-дян чыхмышдыр. 1930–34 иллярдя Б.Британийада йашамыш, “Даиряви маса” конфрансларында (1930–32) Щиндистан нцмайяндя щейятинин цзвц олмушдур. 1930-ъу иллярдя Ъ. мцсялман щярякатынын айрылмасы идейасына тяряфдар чыхмышдыр. Бу хяттин ясасыны шаир, мцтяфяккир вя иътимаи хадим М.Игбалын идейаларынын тясири иля Ъ.-нин ишляйиб щазырладыьы Щиндистанда “ики миллят нязяриййяси” тяшкил едирди. Бу нязяриййяйя эюря, мцсялманлар Ъянуби Асийада мцстягил дювлятличилик иддиасына олмаг щцгугуна маликдирляр. 1940 илин мартында МЪ-нин Лащорда кечирилян гурултайында Ъ.-нин рящбярлийи алтында Щиндистан мцсялманларынын мцстягил дювлят йаратмаг курсуну елан едян “Пакистан гятнамяси” гябул олунду. Ъ. бу дювлятя дцнйяви демократик сяъиййя дашымасынын тяряфдары иди. 1947 илин августунда Британийа Щиндистанынын ики доминиона парчаланмасындан вя Пакистанын мцстягиллийинин елан едилмясиндян сонра Ъ. онун эен.-губернатору олмушдур. Щяля саьлыьында Ъ.-йя “Гаид-и язям” (“Бюйцк лидер”) фяхри ады верилмишди.

    CİNNƏ Məhəmməd Əli

    ЪИННЯ Мящяммяд Яли (25.12.1876, Кярачи – 11.9.1948, орада) – Британийа Щиндистанынын сийаси хадими, Пакистанын дювлят хадими. Кярачи вя Бомбейдя щц- гуг цзря тящсил алмыш, 1893–96 иллярдя тящсилини Лондонда давам етдирмишди. Кярачийя гайытдыгдан сонра вякил олмуш, 1897 илдян Бомбей (индики Мумбаи) Али мящкямясиндя ишлямишдир. 1905 илдя Щиндистан Милли Конгресинин (ЩМК) апарыъы хадимляриндян бири олан Д.Наороъинин шяхси катиби олмуш, 1906 илдя ЩМК-ня гошулмушду. 1913 илдян ейни заманда Мцсялман Ъямиййятинин (МЪ) фяалиййятиндя иштирак етмиш; 1920 илдян онун лидери олмушдур. Сийаси фяалиййятинин илк мярщялясиндя мцстямлякячилийя гаршы мцбаризядя мцсялман вя щиндуистлярин бирэя мцбаризясинин тяряфдары иди. 1916 илдя Лакщнау ш.-ндя ЩМК вя МЪ-нин бирэя фяалиййяти щаггында пактын баьланмасында йахындан иштирак етмишди. 1920 илдя М.К.Ганди иля милли азадлыг щярякатынын форма вя методлары мясяляси цзря фикир айрылыьы сябябиндян ЩМК-дян чыхмышдыр. 1930–34 иллярдя Б.Британийада йашамыш, “Даиряви маса” конфрансларында (1930–32) Щиндистан нцмайяндя щейятинин цзвц олмушдур. 1930-ъу иллярдя Ъ. мцсялман щярякатынын айрылмасы идейасына тяряфдар чыхмышдыр. Бу хяттин ясасыны шаир, мцтяфяккир вя иътимаи хадим М.Игбалын идейаларынын тясири иля Ъ.-нин ишляйиб щазырладыьы Щиндистанда “ики миллят нязяриййяси” тяшкил едирди. Бу нязяриййяйя эюря, мцсялманлар Ъянуби Асийада мцстягил дювлятличилик иддиасына олмаг щцгугуна маликдирляр. 1940 илин мартында МЪ-нин Лащорда кечирилян гурултайында Ъ.-нин рящбярлийи алтында Щиндистан мцсялманларынын мцстягил дювлят йаратмаг курсуну елан едян “Пакистан гятнамяси” гябул олунду. Ъ. бу дювлятя дцнйяви демократик сяъиййя дашымасынын тяряфдары иди. 1947 илин августунда Британийа Щиндистанынын ики доминиона парчаланмасындан вя Пакистанын мцстягиллийинин елан едилмясиндян сонра Ъ. онун эен.-губернатору олмушдур. Щяля саьлыьында Ъ.-йя “Гаид-и язям” (“Бюйцк лидер”) фяхри ады верилмишди.