ЪУЪИЛЯР – 13–18 ясрлярдя Шярги Авропа, Гярби Сибир вя Мяркязи Асийанын мцхтялиф дювлят вя сийаси гурумларында щакимиййятдя олмуш Чинэизиляр сцлалясинин бир голу. Баниси Чинэиз ханын бюйцк оьлу вя щярби планларынын ясас иърачысы, Ъянуби Сибир (1207–08; бу сяфяр нятиъясиндя Тува, Хакасийа вя Алтай Монгол империйасына бирляшдирилмишди), Шимали Чин (1211–15), Орта Асийа (1219–22) сяфярляриндя вя Дяшт-и Гыпчаьын ишьалында иштирак етмиш Ъуъидир (? – 1226 вя йа 1227). 1224 илдя атасынын ямри иля Харязм щакими тяйин едилмишди. Монгол империйасынын Иртыш ча- йындан г.-дяки щиссяси Ъуъийя мцлк гисминдя верилмишди. Чинэиз ханын юлцмцндян сонра (1227) Ъ. Ъуъи мцлкцнцн ирси сащибляриня чеврил- диляр; онларын торпаглары тарихи ядябиййатда Ъуъи улусу адландырылыр. Ъ. торпагларынын бюйцк щиссяси онлар тяряфиндян монгол-татар йцрцшляри заманы яля кечирилмишди. 13 ясрин орталарында Ъ. Гярби Сибир, Харязм, Дяшт-и Гыпчаг, Орта Волгабойуну нязарятдя сахлайырдылар. Бир чох рус кнйазы Гызыл Орда ханлары олан Ъ.-ин вассалына чеврилмишдиляр. Ъуъи улусунун бцтцн яразиси Ъуъинин чохсайлы оьулларынын вя онларын нясилляринин мцлкиййятиня кечмишди. Ъуъинин бюйцк оьлу Орду (Орду-Ичен) (? – 1251) Ъ. няслиня башчылыьы гардашы Батуйа вермиш, юзц ися вярясяляри иля бирэя Ъуъи улусунун ш. щиссясини идаря етмишдир. Ъуъинин икинъи оьлу Бату иди. Онун оьлу Сартак (? – 1257) Гызыл Орда ханы [1256–57], Сартакын оьлу, йахуд гардашы Улагчи (? – 1257) дя Гызыл Орда ханы [1257]; Сартакын гощумлары: Менэли-Теймур; Тудя–Менэц (? – тягр. 1287 илдян сонра) Гызыл Орда ханы [1282–87] олмушлар. Менэли-Теймурун гощуму Тулабуьа (Талабуьа) (? – 1290 илдян сонра) Гызыл Орда ханы [1287–90] иди. Менэли-Теймурун ян мяшщур оьлу Тохтадыр. Тохтанын гощуму Юзбякдир. Онун оьуллары арасында ян мяшщурлары: Тинибяй (? – 1341), Гызыл Орда ханы [1341] вя Ъаныбяйдир. Ъаныбяйин оьлу Бярдибяй (? – 1359) Гызыл Орда ханы [1357–59] олмушдур. Ъуъинин цчцнъц оьлу Бяркянин вариси йох иди. Ъуъинин бешинъи оьлу Шибанын (Шейбан) (? – ?) 9-ъу няслиндян хяляфи юзбяк ханы [1412–68] олмуш Ябцлхейр (1412–68) Мяркязи Асийанын эцълц дювлятляриндян биринин ясасыны гоймушдур. Онун нявяси Мящяммяд Шейбани (1451–1510) Шейбаниляр сцлалясинин банисидир. Шибанын 9-ъу няслиндян хяляфи Ибращим (Ибак), онун нявяси ися Кучум иди. Кучумун оьлу Яли (? – 1618) сонунъу Сибир ханы [1598–1604] олмушдур. Шибанын 11-ъи няслиндян хяляфи Илбарс (? – 1538) Хивя ханлыьынын щаким сцлалясинин баниси иди. Ъуъинин 7-ъи оьлу Бувалын (Мовала) (? – ?) нявяси Ногай олмушдур. Ъуъинин 13-ъц оьлу Туьа Теймурун (? – ?) 4-ъц няслиндян хяляфи Абдулла (? – тягр. 1370) Мамай Ордасынын ханы [1362–70] иди. Ещтимал ки, онун оьлу олан Мящяммяд Бцляк (? – 1580) Мамай Ордасынын ханы [1370–80] олмушдур. Туьа Теймурун 6-ъы няслиндян хяляфи Тохтамыш иди. Туьа Теймурун 7-ъи няслиндян хяляфи Улуг Мящяммяд Казан ханлыьынын ясасыны гоймушдур. Онун оьуллары: Мащмуд (? – тягр. 1463) Казан ханы [1446 – тягр. 1463]; Г а с ы м (? – 1468) ися Гасым чарлыьынын [1452–68] баниси иди. Мащмудун оьуллары: Хялил (? – 1467) тягр. 1463–67 иллярдя, Ибращим (? – 1479) ися 1467–79 иллярдя Казан ханлары олмушлар. Ибращимин оьуллары: Я л и (? – 1489 илдян сонра), Казан ханы [1479–84, 1485–87], Вологдада сцрэцндя вяфат етмишдир; Гудай Гул (21.12.1505 илдян Пйотр Ибращимович) (? – 13.3.1523) – шащзадя, Москва кнйазы ЫЫЫ Василинин баъысы иля евлянмишди; Мящяммяд Ямин; Казан ханы [1496–1502] Ябд ял- Лятиф (? – 1517) тахтдан деврилмиш вя сцрэцн едилмишдир. Туьа Теймурун 8-ъи няслиндян хяляфи Ы Щаъы Эярай – Эярайиляр сцлалясинин баниси иди. Туьа Теймурун 9-ъу няслиндян хяляфляри – гардашлар: Бюйцк Орда ханы [1459–65] Мащмуд (? – 1465 илдян сонра) вя Ящмяддир. Мащмудун оьуллары: Ябд ял-Кярим (? – 1514) 1502–14 иллярдя, Ъаныбяй (? – 1521) ися 1514– 21 иллярдя Щяштярхан ханлыьынын ханлары идиляр. Ябд ял-Кяримин оьлу – Ябд яр- Рящман (? – 1543) 1533–37 вя 1539–43 иллярдя Щяштярхан ханы олмушдур. Ящмядин оьуллары: Сяид Ящмяд (? – 1502 илдян сонра) – Бюйцк Орда ханы [1481–1490-ъы иллярин сону]; Шейх Я щ м я д (? – 1528 илдян сонра) – Бюйцк Орда ханы [1481–1502] вя Щяштярхан ханы [тягр. 1525–28 иллярдя], Сяид-Ящмядин оьлу – Гасым (? – тягр. 1532) Щяштярхан ханы [? – тягр. 1532] иди. Гасымын гощуму – Шащ Яли, Ящмядин нятиъяси Дярвиш Ялидир. Туьа Теймурун 9-ъу няслинин диэяр голундан хяляфляри Газах ханлыьынын баниляри вя 1462 – тягр. 1474 иллярдя ханлары олан Эярай (? – тягр. 1474) вя Ъаныбяй (? – тягр. 1474) олмушлар. Эярайын оьлу Бурундук (? – 1511) Газах ханы [тягр. 1474–1511] иди. Ъаныбяйин нявяси Гасым, онун оьуллары: Мамаш (? – 1523), Газах ханлыьынын ханы [1518–23]; Новруз Ящмяд (? – тягр. 1535), Газах ханы [1526–35]; Щягг-Нязяр олмушлар. Онларын гощумлары: Буйдаш (? – 1534), Газах ханы [1533– 34]; Тащир (? – ?), Газах ханы [1523–33]; Тугум (? – 1537), Газах ханы [1526– 33], Бюйцк жуз ханы [1533–37]; Шигай (? – 1582), Бюйцк жуз ханы [1575–80] вя Газах ханы [1580–82] идиляр. Шигайын оьуллары: Бюйцк вя Орта жузларын ханы [1582–86], Газах ханы [1586–98] Тявяккцл (? – 1598) вя Йесимдир. Йесимин оьлу Ъанэир (17 ясрин яввяли – ?), Ъащанэирин оьлу Тауке иди. Туьа Теймурун хяляфляриня газах жузларынын вя Букей Ордасынын ханлары – Ябцлхейр, Аблай, Вяли хан, Букей, Ъанэир (1801, диэяр мялуматлара эюря 1803–45), щабеля газах маарифчиси Ч. Вялиханов аиддир.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ЪУЪИЛЯР – 13–18 ясрлярдя Шярги Авропа, Гярби Сибир вя Мяркязи Асийанын мцхтялиф дювлят вя сийаси гурумларында щакимиййятдя олмуш Чинэизиляр сцлалясинин бир голу. Баниси Чинэиз ханын бюйцк оьлу вя щярби планларынын ясас иърачысы, Ъянуби Сибир (1207–08; бу сяфяр нятиъясиндя Тува, Хакасийа вя Алтай Монгол империйасына бирляшдирилмишди), Шимали Чин (1211–15), Орта Асийа (1219–22) сяфярляриндя вя Дяшт-и Гыпчаьын ишьалында иштирак етмиш Ъуъидир (? – 1226 вя йа 1227). 1224 илдя атасынын ямри иля Харязм щакими тяйин едилмишди. Монгол империйасынын Иртыш ча- йындан г.-дяки щиссяси Ъуъийя мцлк гисминдя верилмишди. Чинэиз ханын юлцмцндян сонра (1227) Ъ. Ъуъи мцлкцнцн ирси сащибляриня чеврил- диляр; онларын торпаглары тарихи ядябиййатда Ъуъи улусу адландырылыр. Ъ. торпагларынын бюйцк щиссяси онлар тяряфиндян монгол-татар йцрцшляри заманы яля кечирилмишди. 13 ясрин орталарында Ъ. Гярби Сибир, Харязм, Дяшт-и Гыпчаг, Орта Волгабойуну нязарятдя сахлайырдылар. Бир чох рус кнйазы Гызыл Орда ханлары олан Ъ.-ин вассалына чеврилмишдиляр. Ъуъи улусунун бцтцн яразиси Ъуъинин чохсайлы оьулларынын вя онларын нясилляринин мцлкиййятиня кечмишди. Ъуъинин бюйцк оьлу Орду (Орду-Ичен) (? – 1251) Ъ. няслиня башчылыьы гардашы Батуйа вермиш, юзц ися вярясяляри иля бирэя Ъуъи улусунун ш. щиссясини идаря етмишдир. Ъуъинин икинъи оьлу Бату иди. Онун оьлу Сартак (? – 1257) Гызыл Орда ханы [1256–57], Сартакын оьлу, йахуд гардашы Улагчи (? – 1257) дя Гызыл Орда ханы [1257]; Сартакын гощумлары: Менэли-Теймур; Тудя–Менэц (? – тягр. 1287 илдян сонра) Гызыл Орда ханы [1282–87] олмушлар. Менэли-Теймурун гощуму Тулабуьа (Талабуьа) (? – 1290 илдян сонра) Гызыл Орда ханы [1287–90] иди. Менэли-Теймурун ян мяшщур оьлу Тохтадыр. Тохтанын гощуму Юзбякдир. Онун оьуллары арасында ян мяшщурлары: Тинибяй (? – 1341), Гызыл Орда ханы [1341] вя Ъаныбяйдир. Ъаныбяйин оьлу Бярдибяй (? – 1359) Гызыл Орда ханы [1357–59] олмушдур. Ъуъинин цчцнъц оьлу Бяркянин вариси йох иди. Ъуъинин бешинъи оьлу Шибанын (Шейбан) (? – ?) 9-ъу няслиндян хяляфи юзбяк ханы [1412–68] олмуш Ябцлхейр (1412–68) Мяркязи Асийанын эцълц дювлятляриндян биринин ясасыны гоймушдур. Онун нявяси Мящяммяд Шейбани (1451–1510) Шейбаниляр сцлалясинин банисидир. Шибанын 9-ъу няслиндян хяляфи Ибращим (Ибак), онун нявяси ися Кучум иди. Кучумун оьлу Яли (? – 1618) сонунъу Сибир ханы [1598–1604] олмушдур. Шибанын 11-ъи няслиндян хяляфи Илбарс (? – 1538) Хивя ханлыьынын щаким сцлалясинин баниси иди. Ъуъинин 7-ъи оьлу Бувалын (Мовала) (? – ?) нявяси Ногай олмушдур. Ъуъинин 13-ъц оьлу Туьа Теймурун (? – ?) 4-ъц няслиндян хяляфи Абдулла (? – тягр. 1370) Мамай Ордасынын ханы [1362–70] иди. Ещтимал ки, онун оьлу олан Мящяммяд Бцляк (? – 1580) Мамай Ордасынын ханы [1370–80] олмушдур. Туьа Теймурун 6-ъы няслиндян хяляфи Тохтамыш иди. Туьа Теймурун 7-ъи няслиндян хяляфи Улуг Мящяммяд Казан ханлыьынын ясасыны гоймушдур. Онун оьуллары: Мащмуд (? – тягр. 1463) Казан ханы [1446 – тягр. 1463]; Г а с ы м (? – 1468) ися Гасым чарлыьынын [1452–68] баниси иди. Мащмудун оьуллары: Хялил (? – 1467) тягр. 1463–67 иллярдя, Ибращим (? – 1479) ися 1467–79 иллярдя Казан ханлары олмушлар. Ибращимин оьуллары: Я л и (? – 1489 илдян сонра), Казан ханы [1479–84, 1485–87], Вологдада сцрэцндя вяфат етмишдир; Гудай Гул (21.12.1505 илдян Пйотр Ибращимович) (? – 13.3.1523) – шащзадя, Москва кнйазы ЫЫЫ Василинин баъысы иля евлянмишди; Мящяммяд Ямин; Казан ханы [1496–1502] Ябд ял- Лятиф (? – 1517) тахтдан деврилмиш вя сцрэцн едилмишдир. Туьа Теймурун 8-ъи няслиндян хяляфи Ы Щаъы Эярай – Эярайиляр сцлалясинин баниси иди. Туьа Теймурун 9-ъу няслиндян хяляфляри – гардашлар: Бюйцк Орда ханы [1459–65] Мащмуд (? – 1465 илдян сонра) вя Ящмяддир. Мащмудун оьуллары: Ябд ял-Кярим (? – 1514) 1502–14 иллярдя, Ъаныбяй (? – 1521) ися 1514– 21 иллярдя Щяштярхан ханлыьынын ханлары идиляр. Ябд ял-Кяримин оьлу – Ябд яр- Рящман (? – 1543) 1533–37 вя 1539–43 иллярдя Щяштярхан ханы олмушдур. Ящмядин оьуллары: Сяид Ящмяд (? – 1502 илдян сонра) – Бюйцк Орда ханы [1481–1490-ъы иллярин сону]; Шейх Я щ м я д (? – 1528 илдян сонра) – Бюйцк Орда ханы [1481–1502] вя Щяштярхан ханы [тягр. 1525–28 иллярдя], Сяид-Ящмядин оьлу – Гасым (? – тягр. 1532) Щяштярхан ханы [? – тягр. 1532] иди. Гасымын гощуму – Шащ Яли, Ящмядин нятиъяси Дярвиш Ялидир. Туьа Теймурун 9-ъу няслинин диэяр голундан хяляфляри Газах ханлыьынын баниляри вя 1462 – тягр. 1474 иллярдя ханлары олан Эярай (? – тягр. 1474) вя Ъаныбяй (? – тягр. 1474) олмушлар. Эярайын оьлу Бурундук (? – 1511) Газах ханы [тягр. 1474–1511] иди. Ъаныбяйин нявяси Гасым, онун оьуллары: Мамаш (? – 1523), Газах ханлыьынын ханы [1518–23]; Новруз Ящмяд (? – тягр. 1535), Газах ханы [1526–35]; Щягг-Нязяр олмушлар. Онларын гощумлары: Буйдаш (? – 1534), Газах ханы [1533– 34]; Тащир (? – ?), Газах ханы [1523–33]; Тугум (? – 1537), Газах ханы [1526– 33], Бюйцк жуз ханы [1533–37]; Шигай (? – 1582), Бюйцк жуз ханы [1575–80] вя Газах ханы [1580–82] идиляр. Шигайын оьуллары: Бюйцк вя Орта жузларын ханы [1582–86], Газах ханы [1586–98] Тявяккцл (? – 1598) вя Йесимдир. Йесимин оьлу Ъанэир (17 ясрин яввяли – ?), Ъащанэирин оьлу Тауке иди. Туьа Теймурун хяляфляриня газах жузларынын вя Букей Ордасынын ханлары – Ябцлхейр, Аблай, Вяли хан, Букей, Ъанэир (1801, диэяр мялуматлара эюря 1803–45), щабеля газах маарифчиси Ч. Вялиханов аиддир.
ЪУЪИЛЯР – 13–18 ясрлярдя Шярги Авропа, Гярби Сибир вя Мяркязи Асийанын мцхтялиф дювлят вя сийаси гурумларында щакимиййятдя олмуш Чинэизиляр сцлалясинин бир голу. Баниси Чинэиз ханын бюйцк оьлу вя щярби планларынын ясас иърачысы, Ъянуби Сибир (1207–08; бу сяфяр нятиъясиндя Тува, Хакасийа вя Алтай Монгол империйасына бирляшдирилмишди), Шимали Чин (1211–15), Орта Асийа (1219–22) сяфярляриндя вя Дяшт-и Гыпчаьын ишьалында иштирак етмиш Ъуъидир (? – 1226 вя йа 1227). 1224 илдя атасынын ямри иля Харязм щакими тяйин едилмишди. Монгол империйасынын Иртыш ча- йындан г.-дяки щиссяси Ъуъийя мцлк гисминдя верилмишди. Чинэиз ханын юлцмцндян сонра (1227) Ъ. Ъуъи мцлкцнцн ирси сащибляриня чеврил- диляр; онларын торпаглары тарихи ядябиййатда Ъуъи улусу адландырылыр. Ъ. торпагларынын бюйцк щиссяси онлар тяряфиндян монгол-татар йцрцшляри заманы яля кечирилмишди. 13 ясрин орталарында Ъ. Гярби Сибир, Харязм, Дяшт-и Гыпчаг, Орта Волгабойуну нязарятдя сахлайырдылар. Бир чох рус кнйазы Гызыл Орда ханлары олан Ъ.-ин вассалына чеврилмишдиляр. Ъуъи улусунун бцтцн яразиси Ъуъинин чохсайлы оьулларынын вя онларын нясилляринин мцлкиййятиня кечмишди. Ъуъинин бюйцк оьлу Орду (Орду-Ичен) (? – 1251) Ъ. няслиня башчылыьы гардашы Батуйа вермиш, юзц ися вярясяляри иля бирэя Ъуъи улусунун ш. щиссясини идаря етмишдир. Ъуъинин икинъи оьлу Бату иди. Онун оьлу Сартак (? – 1257) Гызыл Орда ханы [1256–57], Сартакын оьлу, йахуд гардашы Улагчи (? – 1257) дя Гызыл Орда ханы [1257]; Сартакын гощумлары: Менэли-Теймур; Тудя–Менэц (? – тягр. 1287 илдян сонра) Гызыл Орда ханы [1282–87] олмушлар. Менэли-Теймурун гощуму Тулабуьа (Талабуьа) (? – 1290 илдян сонра) Гызыл Орда ханы [1287–90] иди. Менэли-Теймурун ян мяшщур оьлу Тохтадыр. Тохтанын гощуму Юзбякдир. Онун оьуллары арасында ян мяшщурлары: Тинибяй (? – 1341), Гызыл Орда ханы [1341] вя Ъаныбяйдир. Ъаныбяйин оьлу Бярдибяй (? – 1359) Гызыл Орда ханы [1357–59] олмушдур. Ъуъинин цчцнъц оьлу Бяркянин вариси йох иди. Ъуъинин бешинъи оьлу Шибанын (Шейбан) (? – ?) 9-ъу няслиндян хяляфи юзбяк ханы [1412–68] олмуш Ябцлхейр (1412–68) Мяркязи Асийанын эцълц дювлятляриндян биринин ясасыны гоймушдур. Онун нявяси Мящяммяд Шейбани (1451–1510) Шейбаниляр сцлалясинин банисидир. Шибанын 9-ъу няслиндян хяляфи Ибращим (Ибак), онун нявяси ися Кучум иди. Кучумун оьлу Яли (? – 1618) сонунъу Сибир ханы [1598–1604] олмушдур. Шибанын 11-ъи няслиндян хяляфи Илбарс (? – 1538) Хивя ханлыьынын щаким сцлалясинин баниси иди. Ъуъинин 7-ъи оьлу Бувалын (Мовала) (? – ?) нявяси Ногай олмушдур. Ъуъинин 13-ъц оьлу Туьа Теймурун (? – ?) 4-ъц няслиндян хяляфи Абдулла (? – тягр. 1370) Мамай Ордасынын ханы [1362–70] иди. Ещтимал ки, онун оьлу олан Мящяммяд Бцляк (? – 1580) Мамай Ордасынын ханы [1370–80] олмушдур. Туьа Теймурун 6-ъы няслиндян хяляфи Тохтамыш иди. Туьа Теймурун 7-ъи няслиндян хяляфи Улуг Мящяммяд Казан ханлыьынын ясасыны гоймушдур. Онун оьуллары: Мащмуд (? – тягр. 1463) Казан ханы [1446 – тягр. 1463]; Г а с ы м (? – 1468) ися Гасым чарлыьынын [1452–68] баниси иди. Мащмудун оьуллары: Хялил (? – 1467) тягр. 1463–67 иллярдя, Ибращим (? – 1479) ися 1467–79 иллярдя Казан ханлары олмушлар. Ибращимин оьуллары: Я л и (? – 1489 илдян сонра), Казан ханы [1479–84, 1485–87], Вологдада сцрэцндя вяфат етмишдир; Гудай Гул (21.12.1505 илдян Пйотр Ибращимович) (? – 13.3.1523) – шащзадя, Москва кнйазы ЫЫЫ Василинин баъысы иля евлянмишди; Мящяммяд Ямин; Казан ханы [1496–1502] Ябд ял- Лятиф (? – 1517) тахтдан деврилмиш вя сцрэцн едилмишдир. Туьа Теймурун 8-ъи няслиндян хяляфи Ы Щаъы Эярай – Эярайиляр сцлалясинин баниси иди. Туьа Теймурун 9-ъу няслиндян хяляфляри – гардашлар: Бюйцк Орда ханы [1459–65] Мащмуд (? – 1465 илдян сонра) вя Ящмяддир. Мащмудун оьуллары: Ябд ял-Кярим (? – 1514) 1502–14 иллярдя, Ъаныбяй (? – 1521) ися 1514– 21 иллярдя Щяштярхан ханлыьынын ханлары идиляр. Ябд ял-Кяримин оьлу – Ябд яр- Рящман (? – 1543) 1533–37 вя 1539–43 иллярдя Щяштярхан ханы олмушдур. Ящмядин оьуллары: Сяид Ящмяд (? – 1502 илдян сонра) – Бюйцк Орда ханы [1481–1490-ъы иллярин сону]; Шейх Я щ м я д (? – 1528 илдян сонра) – Бюйцк Орда ханы [1481–1502] вя Щяштярхан ханы [тягр. 1525–28 иллярдя], Сяид-Ящмядин оьлу – Гасым (? – тягр. 1532) Щяштярхан ханы [? – тягр. 1532] иди. Гасымын гощуму – Шащ Яли, Ящмядин нятиъяси Дярвиш Ялидир. Туьа Теймурун 9-ъу няслинин диэяр голундан хяляфляри Газах ханлыьынын баниляри вя 1462 – тягр. 1474 иллярдя ханлары олан Эярай (? – тягр. 1474) вя Ъаныбяй (? – тягр. 1474) олмушлар. Эярайын оьлу Бурундук (? – 1511) Газах ханы [тягр. 1474–1511] иди. Ъаныбяйин нявяси Гасым, онун оьуллары: Мамаш (? – 1523), Газах ханлыьынын ханы [1518–23]; Новруз Ящмяд (? – тягр. 1535), Газах ханы [1526–35]; Щягг-Нязяр олмушлар. Онларын гощумлары: Буйдаш (? – 1534), Газах ханы [1533– 34]; Тащир (? – ?), Газах ханы [1523–33]; Тугум (? – 1537), Газах ханы [1526– 33], Бюйцк жуз ханы [1533–37]; Шигай (? – 1582), Бюйцк жуз ханы [1575–80] вя Газах ханы [1580–82] идиляр. Шигайын оьуллары: Бюйцк вя Орта жузларын ханы [1582–86], Газах ханы [1586–98] Тявяккцл (? – 1598) вя Йесимдир. Йесимин оьлу Ъанэир (17 ясрин яввяли – ?), Ъащанэирин оьлу Тауке иди. Туьа Теймурун хяляфляриня газах жузларынын вя Букей Ордасынын ханлары – Ябцлхейр, Аблай, Вяли хан, Букей, Ъанэир (1801, диэяр мялуматлара эюря 1803–45), щабеля газах маарифчиси Ч. Вялиханов аиддир.
