ЪУКУНЛАР, ъукумлар, ъуконар, кпанзолар, ндама лар, кваналар, коророфалар, кварарафалар (юзлярини вапа, ава пан, ъиба адландырырлар) – Ниэерийада (Гонгола, Плато, Баучи, Бенуе штатлары; 200 мин няфяр) вя Камерунда (70 мин няфяр) халг. Ъибу, кона, вукари, абинси (абисси) групларына бюлцнцр. Ниэер-Кордофан дил аилясинин Бенуе-Конго групуна аид ъукун дилиндя данышырлар. Щауса дили дя йайылмышдыр. Йазылары латын ялифбасы ясасындадыр. Яняняви етигадларыны сахлайырлар; Ъ.-ын бир щиссяси мцсялмандыр. Етноэенетик яфсаняляр Ъ.-ын Камерунун шм.-ш.-индян кюч етмялярини сцбут едир. 14–19 ясрлярдя Ъ.-ын Коророфа адлы еркян сийаси гуруму мювъуд олмушдур. Ясас мяшьулиййятляри талаларда тоха якинчилийидир. Башлыъа ярзаг биткиляри йамс, дары, калыш, кокойамс, маниок, йер фындыьы вя тярявяздир. Эениш яразилярин сее милчяйи иля йолухмасы сябябиндян малдарлыг аз йайылмышдыр. Йыьыъылыг йардымчы характер дашыйыр. Дулусчулуг инкишаф етмишдир. Йашайыш мяскянляри пяракяндя формададыр. Тясяррцфатлары комалар групундан ибарятдир: йашайыш вя гонаг комалары, тяссяррцфат тикилиляри вя анбарлар. Мющря диварларла ящатялянмиш даиряви планлы евлярин конусвары дамы чубуглардан щюрцлмцш вя цстц отла юртцлмцшдцр. Дцзбуъаглы планлы евляр дя вар. Яняняви эейимляри бел сарьысыдыр; тядриъян авропасайаьы эейимляр йайылыр. Йемякляри (сыйыг, шорба), ясасян, якинчилик мящсулларындан (кюкцйумрулар вя с.) щазырланыр. Яняняви сосиал гурулушун ясасыны бюйцк аилялярдян ибарят иъмалар, гябиля тяшкилаты вя киши иттифаглары тяшкил едир. Никащ патрилокалдыр, гощумлуг ата хятти иля щесабланыр. Яняняви етигадлары яъдадларын вя тябият гцввяляринин култу, ъадуэярлик, маэийадыр. Фолклорун бцтцн ясас жанрлары йайылмышдыр.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ЪУКУНЛАР, ъукумлар, ъуконар, кпанзолар, ндама лар, кваналар, коророфалар, кварарафалар (юзлярини вапа, ава пан, ъиба адландырырлар) – Ниэерийада (Гонгола, Плато, Баучи, Бенуе штатлары; 200 мин няфяр) вя Камерунда (70 мин няфяр) халг. Ъибу, кона, вукари, абинси (абисси) групларына бюлцнцр. Ниэер-Кордофан дил аилясинин Бенуе-Конго групуна аид ъукун дилиндя данышырлар. Щауса дили дя йайылмышдыр. Йазылары латын ялифбасы ясасындадыр. Яняняви етигадларыны сахлайырлар; Ъ.-ын бир щиссяси мцсялмандыр. Етноэенетик яфсаняляр Ъ.-ын Камерунун шм.-ш.-индян кюч етмялярини сцбут едир. 14–19 ясрлярдя Ъ.-ын Коророфа адлы еркян сийаси гуруму мювъуд олмушдур. Ясас мяшьулиййятляри талаларда тоха якинчилийидир. Башлыъа ярзаг биткиляри йамс, дары, калыш, кокойамс, маниок, йер фындыьы вя тярявяздир. Эениш яразилярин сее милчяйи иля йолухмасы сябябиндян малдарлыг аз йайылмышдыр. Йыьыъылыг йардымчы характер дашыйыр. Дулусчулуг инкишаф етмишдир. Йашайыш мяскянляри пяракяндя формададыр. Тясяррцфатлары комалар групундан ибарятдир: йашайыш вя гонаг комалары, тяссяррцфат тикилиляри вя анбарлар. Мющря диварларла ящатялянмиш даиряви планлы евлярин конусвары дамы чубуглардан щюрцлмцш вя цстц отла юртцлмцшдцр. Дцзбуъаглы планлы евляр дя вар. Яняняви эейимляри бел сарьысыдыр; тядриъян авропасайаьы эейимляр йайылыр. Йемякляри (сыйыг, шорба), ясасян, якинчилик мящсулларындан (кюкцйумрулар вя с.) щазырланыр. Яняняви сосиал гурулушун ясасыны бюйцк аилялярдян ибарят иъмалар, гябиля тяшкилаты вя киши иттифаглары тяшкил едир. Никащ патрилокалдыр, гощумлуг ата хятти иля щесабланыр. Яняняви етигадлары яъдадларын вя тябият гцввяляринин култу, ъадуэярлик, маэийадыр. Фолклорун бцтцн ясас жанрлары йайылмышдыр.
ЪУКУНЛАР, ъукумлар, ъуконар, кпанзолар, ндама лар, кваналар, коророфалар, кварарафалар (юзлярини вапа, ава пан, ъиба адландырырлар) – Ниэерийада (Гонгола, Плато, Баучи, Бенуе штатлары; 200 мин няфяр) вя Камерунда (70 мин няфяр) халг. Ъибу, кона, вукари, абинси (абисси) групларына бюлцнцр. Ниэер-Кордофан дил аилясинин Бенуе-Конго групуна аид ъукун дилиндя данышырлар. Щауса дили дя йайылмышдыр. Йазылары латын ялифбасы ясасындадыр. Яняняви етигадларыны сахлайырлар; Ъ.-ын бир щиссяси мцсялмандыр. Етноэенетик яфсаняляр Ъ.-ын Камерунун шм.-ш.-индян кюч етмялярини сцбут едир. 14–19 ясрлярдя Ъ.-ын Коророфа адлы еркян сийаси гуруму мювъуд олмушдур. Ясас мяшьулиййятляри талаларда тоха якинчилийидир. Башлыъа ярзаг биткиляри йамс, дары, калыш, кокойамс, маниок, йер фындыьы вя тярявяздир. Эениш яразилярин сее милчяйи иля йолухмасы сябябиндян малдарлыг аз йайылмышдыр. Йыьыъылыг йардымчы характер дашыйыр. Дулусчулуг инкишаф етмишдир. Йашайыш мяскянляри пяракяндя формададыр. Тясяррцфатлары комалар групундан ибарятдир: йашайыш вя гонаг комалары, тяссяррцфат тикилиляри вя анбарлар. Мющря диварларла ящатялянмиш даиряви планлы евлярин конусвары дамы чубуглардан щюрцлмцш вя цстц отла юртцлмцшдцр. Дцзбуъаглы планлы евляр дя вар. Яняняви эейимляри бел сарьысыдыр; тядриъян авропасайаьы эейимляр йайылыр. Йемякляри (сыйыг, шорба), ясасян, якинчилик мящсулларындан (кюкцйумрулар вя с.) щазырланыр. Яняняви сосиал гурулушун ясасыны бюйцк аилялярдян ибарят иъмалар, гябиля тяшкилаты вя киши иттифаглары тяшкил едир. Никащ патрилокалдыр, гощумлуг ата хятти иля щесабланыр. Яняняви етигадлары яъдадларын вя тябият гцввяляринин култу, ъадуэярлик, маэийадыр. Фолклорун бцтцн ясас жанрлары йайылмышдыр.
