Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VI CİLD (ÇİNÁB, Çenab - DƏMİRÇİYEVA)
    ÇİN XALQININ MİLLİ AZADLIQ MÜHARİBƏSİ 1937-45


    ЧИН ХАЛГЫНЫН МИЛЛИ АЗАДЛЫГ МЦЩАРИБЯСИ (1937–45) – Чини юз мцстямлякясиня чевирмяк истяйян йапон ишьалчыларына гаршы Чин халгынын мцщарибяси 1937 ил ийулун 7-дя башланды. Щяля 1931– 36 иллярдя Йапонийа Шимал-Шярги Чини (Манъурийаны), Дахили Монголустанын бир щиссясини вя Шимали Чинин бязи районларыны ишьал етмишди. Зяиф силащланмыш Гоминдан ордусу йапон гошунларынын гаршысыны ала билмяди вя тезликля Пекин, Тйансзин вя Шимали Чинин бир чох району ишьалчылар тяряфиндян тутулду. 1938 илин сонунда йапон гошунлары Шимали Чини бцтцнлцкля, Мяркязи Чинин хейли щиссясини, Ъянуби Чинин мцщцм районларыны яля кечирдиляр. 1937 ил августун 21-дя ССРИ иля Чин арасында имзаланмыш мцгавиляйя ясасян ССРИ Чиня силащ, щярби техника, дюйцш сурсаты вя с. материаллар верди, ора юзцнцн щярби мцтяхяссислярини эюндярди.


    Йапонийанын Сакит океанда ямялиййатлара башламасы иля АБШ вя Б.Британийа Чиня кюмяк етмяйя башладылар. Лакин онларын Сакит океандакы мяьлубиййятляри, алман фашистляринин совет-алман ъябщясиндяки мцвяггяти уьурлары гоминданчылары тяслимчилийя тящрик едирди. 1941–43 иллярдя 70 гоминдан эенералы команданлыг етдикляри гошунларла бирэя йапонларын тяряфиня кечди. Совет ордусунун 1942–43 иллярдяки гялябяляринин йаратдыьы ясаслы дюнцш Чин халгыны йапон ишьалчыларына гаршы мцбаризяйя рущландырды. Сакит океанда стратежи тяшяббцсцн АБШ вя Б.Британийанын ялиня кечмяси шяраитиндя Чини узунмцддятли мцщарибя мейданына чевирмяк мягсядиля йапон команданлыьы 1944 илдя Мяркязи вя Ъянуби Чиндя гоминдан гошунлары ялейщиня ири щцъум ямялиййатлары кечирди. Нятиъядя гоминданчылар тягр. 1 млн. ясэяр вя забит, щямчинин тягр. 2 млн. км2 ярази итирди. Йалта конфрансында (1945) эютцрдцйц тяящщцдя ясасян августун 9-да ССРИ Йапонийайа гаршы мцщарибяйя башлады. Августун 14-дя ССРИ иля Чин арасында баьланмыш мцгавиляйя ясасян щяр ики тяряф Йапонийайа гаршы бирэя мцбаризя апармаг барядя ющдялик эютцрдц. Совет гошунлары Монголустан Халг Респ.-нын гошунлары иля бирэя Квантун ордусуну дармадаьын едяряк Шимал-Шярги Чини тамамиля, Дахили Монголустанын ися хейли щиссясини азад етдиляр. ЧКП-нин рящбярлик етдийи халг азадлыг гошунлары да щцъум ямялиййатларыны эцъляндирдиляр. 1945 ил сентйабрын 2-дя Йапонийа тяслим актыны имзалады; Чин халгы йапон ишьалчыларынын зцлмцндян хилас олду.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ÇİNÁB, Çenab – DƏMİRÇİYEVA
    ÇİN XALQININ MİLLİ AZADLIQ MÜHARİBƏSİ 1937-45


    ЧИН ХАЛГЫНЫН МИЛЛИ АЗАДЛЫГ МЦЩАРИБЯСИ (1937–45) – Чини юз мцстямлякясиня чевирмяк истяйян йапон ишьалчыларына гаршы Чин халгынын мцщарибяси 1937 ил ийулун 7-дя башланды. Щяля 1931– 36 иллярдя Йапонийа Шимал-Шярги Чини (Манъурийаны), Дахили Монголустанын бир щиссясини вя Шимали Чинин бязи районларыны ишьал етмишди. Зяиф силащланмыш Гоминдан ордусу йапон гошунларынын гаршысыны ала билмяди вя тезликля Пекин, Тйансзин вя Шимали Чинин бир чох району ишьалчылар тяряфиндян тутулду. 1938 илин сонунда йапон гошунлары Шимали Чини бцтцнлцкля, Мяркязи Чинин хейли щиссясини, Ъянуби Чинин мцщцм районларыны яля кечирдиляр. 1937 ил августун 21-дя ССРИ иля Чин арасында имзаланмыш мцгавиляйя ясасян ССРИ Чиня силащ, щярби техника, дюйцш сурсаты вя с. материаллар верди, ора юзцнцн щярби мцтяхяссислярини эюндярди.


    Йапонийанын Сакит океанда ямялиййатлара башламасы иля АБШ вя Б.Британийа Чиня кюмяк етмяйя башладылар. Лакин онларын Сакит океандакы мяьлубиййятляри, алман фашистляринин совет-алман ъябщясиндяки мцвяггяти уьурлары гоминданчылары тяслимчилийя тящрик едирди. 1941–43 иллярдя 70 гоминдан эенералы команданлыг етдикляри гошунларла бирэя йапонларын тяряфиня кечди. Совет ордусунун 1942–43 иллярдяки гялябяляринин йаратдыьы ясаслы дюнцш Чин халгыны йапон ишьалчыларына гаршы мцбаризяйя рущландырды. Сакит океанда стратежи тяшяббцсцн АБШ вя Б.Британийанын ялиня кечмяси шяраитиндя Чини узунмцддятли мцщарибя мейданына чевирмяк мягсядиля йапон команданлыьы 1944 илдя Мяркязи вя Ъянуби Чиндя гоминдан гошунлары ялейщиня ири щцъум ямялиййатлары кечирди. Нятиъядя гоминданчылар тягр. 1 млн. ясэяр вя забит, щямчинин тягр. 2 млн. км2 ярази итирди. Йалта конфрансында (1945) эютцрдцйц тяящщцдя ясасян августун 9-да ССРИ Йапонийайа гаршы мцщарибяйя башлады. Августун 14-дя ССРИ иля Чин арасында баьланмыш мцгавиляйя ясасян щяр ики тяряф Йапонийайа гаршы бирэя мцбаризя апармаг барядя ющдялик эютцрдц. Совет гошунлары Монголустан Халг Респ.-нын гошунлары иля бирэя Квантун ордусуну дармадаьын едяряк Шимал-Шярги Чини тамамиля, Дахили Монголустанын ися хейли щиссясини азад етдиляр. ЧКП-нин рящбярлик етдийи халг азадлыг гошунлары да щцъум ямялиййатларыны эцъляндирдиляр. 1945 ил сентйабрын 2-дя Йапонийа тяслим актыны имзалады; Чин халгы йапон ишьалчыларынын зцлмцндян хилас олду.

    ÇİN XALQININ MİLLİ AZADLIQ MÜHARİBƏSİ 1937-45


    ЧИН ХАЛГЫНЫН МИЛЛИ АЗАДЛЫГ МЦЩАРИБЯСИ (1937–45) – Чини юз мцстямлякясиня чевирмяк истяйян йапон ишьалчыларына гаршы Чин халгынын мцщарибяси 1937 ил ийулун 7-дя башланды. Щяля 1931– 36 иллярдя Йапонийа Шимал-Шярги Чини (Манъурийаны), Дахили Монголустанын бир щиссясини вя Шимали Чинин бязи районларыны ишьал етмишди. Зяиф силащланмыш Гоминдан ордусу йапон гошунларынын гаршысыны ала билмяди вя тезликля Пекин, Тйансзин вя Шимали Чинин бир чох району ишьалчылар тяряфиндян тутулду. 1938 илин сонунда йапон гошунлары Шимали Чини бцтцнлцкля, Мяркязи Чинин хейли щиссясини, Ъянуби Чинин мцщцм районларыны яля кечирдиляр. 1937 ил августун 21-дя ССРИ иля Чин арасында имзаланмыш мцгавиляйя ясасян ССРИ Чиня силащ, щярби техника, дюйцш сурсаты вя с. материаллар верди, ора юзцнцн щярби мцтяхяссислярини эюндярди.


    Йапонийанын Сакит океанда ямялиййатлара башламасы иля АБШ вя Б.Британийа Чиня кюмяк етмяйя башладылар. Лакин онларын Сакит океандакы мяьлубиййятляри, алман фашистляринин совет-алман ъябщясиндяки мцвяггяти уьурлары гоминданчылары тяслимчилийя тящрик едирди. 1941–43 иллярдя 70 гоминдан эенералы команданлыг етдикляри гошунларла бирэя йапонларын тяряфиня кечди. Совет ордусунун 1942–43 иллярдяки гялябяляринин йаратдыьы ясаслы дюнцш Чин халгыны йапон ишьалчыларына гаршы мцбаризяйя рущландырды. Сакит океанда стратежи тяшяббцсцн АБШ вя Б.Британийанын ялиня кечмяси шяраитиндя Чини узунмцддятли мцщарибя мейданына чевирмяк мягсядиля йапон команданлыьы 1944 илдя Мяркязи вя Ъянуби Чиндя гоминдан гошунлары ялейщиня ири щцъум ямялиййатлары кечирди. Нятиъядя гоминданчылар тягр. 1 млн. ясэяр вя забит, щямчинин тягр. 2 млн. км2 ярази итирди. Йалта конфрансында (1945) эютцрдцйц тяящщцдя ясасян августун 9-да ССРИ Йапонийайа гаршы мцщарибяйя башлады. Августун 14-дя ССРИ иля Чин арасында баьланмыш мцгавиляйя ясасян щяр ики тяряф Йапонийайа гаршы бирэя мцбаризя апармаг барядя ющдялик эютцрдц. Совет гошунлары Монголустан Халг Респ.-нын гошунлары иля бирэя Квантун ордусуну дармадаьын едяряк Шимал-Шярги Чини тамамиля, Дахили Монголустанын ися хейли щиссясини азад етдиляр. ЧКП-нин рящбярлик етдийи халг азадлыг гошунлары да щцъум ямялиййатларыны эцъляндирдиляр. 1945 ил сентйабрын 2-дя Йапонийа тяслим актыны имзалады; Чин халгы йапон ишьалчыларынын зцлмцндян хилас олду.