Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
V CİLD (BRYÁNKA - ÇƏRMƏDİL NEKROPOLU)
    ÇALAĞANTƏPƏ


    ЧАЛАЬАНТЯПЯ – Азярб. Респ. Аьдам р-нунун Яфятли к. йахынлыьында Енеолит дюврцня аид йашайыш йери. Ч.-дя мцхтялиф йашайыш вя тясяррцфат тикилиляринин, дулус кцряляринин галыглары вя гябирляр ашкар едилмишдир. Чий кярпиъдян тикилмиш биналар даиряви планлыдыр. Евлярин бириндя диварлар ящянэля аьардылмыш вя гырмызы бойа иля нахышланмышдыр. Евлярдя щясир галыьына да тясадцф едилир. Тясяррцфат тикилиляриндян бириндя йаньын нятиъясиндя кюмцрляшмиш хейли буьда, арпа, щямчинин вялямир дянляри ашкар олунмушдур. Башга тикилидя 3 ири кцп басдырылмышдыр. Ч. ящалиси отураг щяйат кечирмиш, якинчилик вя малдарлыгла мяшьул олмушдур. Сцни суварма эениш йайылмышды. Ч.-дян чохлу даш вя сцмцкишлямя, дулусчулуг вя с. мадди мядяниййят галыглары тапылмышдыр. Эилдян дцзялдилмиш вя бойа иля нахышланмыш донуз фигурунун баш щиссяси Ъянуби Гафгазда щейкялтярашлыьа аид ян гядим нцмунялярдяндир. Ч.-дя юлцляр (бязян щясиря бцкцлц щалда) зянэин вя зяриф бязяк яшйалары иля бирликдя евлярин дюшямяси алтында вя йа щяйятйаны сащядя басдырылмышдыр. Саьлыьында дашыдыьы бцтцн бязяк яшйалары иля дяфн олунмуш бир ушаг гябириндян 2000-дян чох бязяк тапылмышдыр. Ч.-дя ашкар едилмиш аьаъ кюмцрцнцн радиокарбон цсулу иля анализи йашайыш йеринин е.я. 5-ъи миниллийин 1-ъи йарысына аид олдуьуну эюстярир.

    Чалаьантяпядян ашкар олунмуш мадди мядяниййят нцмуняляри:
    1, 2 – дявяэюзцндян (обсидиан) алятляр; 3, 4 – сцмцк гашыглар;
    5, 10 – сцмцк пардаглайыъылар; 6, 7 – сцмцк бизляр; 8 – сцмцк алят;
    1, 9 – мунъуглар; 11, 12 – сахсы габлар; 13 – даш топпуз башлыьы.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BRYÁNKA – ÇƏRMƏDİL NEKROPOLU
    ÇALAĞANTƏPƏ


    ЧАЛАЬАНТЯПЯ – Азярб. Респ. Аьдам р-нунун Яфятли к. йахынлыьында Енеолит дюврцня аид йашайыш йери. Ч.-дя мцхтялиф йашайыш вя тясяррцфат тикилиляринин, дулус кцряляринин галыглары вя гябирляр ашкар едилмишдир. Чий кярпиъдян тикилмиш биналар даиряви планлыдыр. Евлярин бириндя диварлар ящянэля аьардылмыш вя гырмызы бойа иля нахышланмышдыр. Евлярдя щясир галыьына да тясадцф едилир. Тясяррцфат тикилиляриндян бириндя йаньын нятиъясиндя кюмцрляшмиш хейли буьда, арпа, щямчинин вялямир дянляри ашкар олунмушдур. Башга тикилидя 3 ири кцп басдырылмышдыр. Ч. ящалиси отураг щяйат кечирмиш, якинчилик вя малдарлыгла мяшьул олмушдур. Сцни суварма эениш йайылмышды. Ч.-дян чохлу даш вя сцмцкишлямя, дулусчулуг вя с. мадди мядяниййят галыглары тапылмышдыр. Эилдян дцзялдилмиш вя бойа иля нахышланмыш донуз фигурунун баш щиссяси Ъянуби Гафгазда щейкялтярашлыьа аид ян гядим нцмунялярдяндир. Ч.-дя юлцляр (бязян щясиря бцкцлц щалда) зянэин вя зяриф бязяк яшйалары иля бирликдя евлярин дюшямяси алтында вя йа щяйятйаны сащядя басдырылмышдыр. Саьлыьында дашыдыьы бцтцн бязяк яшйалары иля дяфн олунмуш бир ушаг гябириндян 2000-дян чох бязяк тапылмышдыр. Ч.-дя ашкар едилмиш аьаъ кюмцрцнцн радиокарбон цсулу иля анализи йашайыш йеринин е.я. 5-ъи миниллийин 1-ъи йарысына аид олдуьуну эюстярир.

    Чалаьантяпядян ашкар олунмуш мадди мядяниййят нцмуняляри:
    1, 2 – дявяэюзцндян (обсидиан) алятляр; 3, 4 – сцмцк гашыглар;
    5, 10 – сцмцк пардаглайыъылар; 6, 7 – сцмцк бизляр; 8 – сцмцк алят;
    1, 9 – мунъуглар; 11, 12 – сахсы габлар; 13 – даш топпуз башлыьы.

    ÇALAĞANTƏPƏ


    ЧАЛАЬАНТЯПЯ – Азярб. Респ. Аьдам р-нунун Яфятли к. йахынлыьында Енеолит дюврцня аид йашайыш йери. Ч.-дя мцхтялиф йашайыш вя тясяррцфат тикилиляринин, дулус кцряляринин галыглары вя гябирляр ашкар едилмишдир. Чий кярпиъдян тикилмиш биналар даиряви планлыдыр. Евлярин бириндя диварлар ящянэля аьардылмыш вя гырмызы бойа иля нахышланмышдыр. Евлярдя щясир галыьына да тясадцф едилир. Тясяррцфат тикилиляриндян бириндя йаньын нятиъясиндя кюмцрляшмиш хейли буьда, арпа, щямчинин вялямир дянляри ашкар олунмушдур. Башга тикилидя 3 ири кцп басдырылмышдыр. Ч. ящалиси отураг щяйат кечирмиш, якинчилик вя малдарлыгла мяшьул олмушдур. Сцни суварма эениш йайылмышды. Ч.-дян чохлу даш вя сцмцкишлямя, дулусчулуг вя с. мадди мядяниййят галыглары тапылмышдыр. Эилдян дцзялдилмиш вя бойа иля нахышланмыш донуз фигурунун баш щиссяси Ъянуби Гафгазда щейкялтярашлыьа аид ян гядим нцмунялярдяндир. Ч.-дя юлцляр (бязян щясиря бцкцлц щалда) зянэин вя зяриф бязяк яшйалары иля бирликдя евлярин дюшямяси алтында вя йа щяйятйаны сащядя басдырылмышдыр. Саьлыьында дашыдыьы бцтцн бязяк яшйалары иля дяфн олунмуш бир ушаг гябириндян 2000-дян чох бязяк тапылмышдыр. Ч.-дя ашкар едилмиш аьаъ кюмцрцнцн радиокарбон цсулу иля анализи йашайыш йеринин е.я. 5-ъи миниллийин 1-ъи йарысына аид олдуьуну эюстярир.

    Чалаьантяпядян ашкар олунмуш мадди мядяниййят нцмуняляри:
    1, 2 – дявяэюзцндян (обсидиан) алятляр; 3, 4 – сцмцк гашыглар;
    5, 10 – сцмцк пардаглайыъылар; 6, 7 – сцмцк бизляр; 8 – сцмцк алят;
    1, 9 – мунъуглар; 11, 12 – сахсы габлар; 13 – даш топпуз башлыьы.