Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VI CİLD (ÇİNÁB, Çenab - DƏMİRÇİYEVA)
    ÇJUANLAR

    ЧЖУАНЛАР (юзлярини б у ч ж у а н л а р, б у е й л я р, б у н у н л а р, б у ш а л а р адландырырлар; гядим Чин дилиндя ч ж у а н м й а о л а р, ч ж у а н ж е н л я р, л а н  ж е н л я р, т у ж е н л я р) – Чиндя халг. Гуанси-Чжуан мухтар р-нунда (90%-дян чоху), Гуандун, Хунан, Йуннан (нунглар вя шалар субетник груплары), Гуйчжоу яйалятляриндя йашайырлар. Сайлары 16 млн. 179 мин няфярдир (2000). Паратай дил аилясинин чжуандун групуна дахил олан чжуан дилиндя данышырлар. Шимал вя ъянуб диалектляри вар. Йазыда дяйишдирилмиш (“чеврилмиш”) щероглифлярдян истифадя едирдиляр. 1955 илдя латын графикасы ясасында йарадылмыш йазы системиндя ислащат 1982 илдя апарылмышдыр. Чин дили эениш йайылмышдыр.

     Чжуан гызларынын яняняви рягси.

    Ъянуби Чинин абориэен ящалиси олан Ч. буилярля гощумдурлар. Ч.-ын етноэенезиндя оуйуеляр, лойуеляр, бойуеляр, сонралар лиляр, лйаолар, ланлар иштирак етмишляр. Е.я. 207–111 иллярдя Нанйуе адлы дювлятляри мювъуд олмушдур. “Чжуан” етноними 13 ясрдя мейдана эялмишдир.

    Ясас мяшьулиййятляри террасларда вя дямйя торпагларда суварма хыш якинчилийи, щямчинин тоха якинчилийи (чялтик, гарьыдалы, тярявяз, пахлалылар, батат), малдарлыг (кял, донуз), гушчулуг, балыгчылыг, йыьыъылыг, даьлыг р-нларда мешячиликдир. Яняняви сянят сащяляри метал емалы, дулусчулуг, тохуъулугдур (чжуан зярхарасы мяшщурдур). Йортаъясаслы, адятян икимяртябяли евлярин дамы кирямитдян олур; ашаьы мяртябя мал-гара, гушлар, аваданлыг цчцн, йухары мяртябя ися йашайыш цчцн нязярдя тутулмушдур. Киши вя гадын эейимляри эюдякчя, йахуд кофта, шалвар вя баш сарьысындан ибарятдир; гадын эейимляри гурама вя тикмя нахышларла бязядилир. Гадынлар щямчинин эцмцш бязяк яшйалары – телбасан, сырьа, бойунбаьы, голбаг тахырлар. Иъма-патронимик яняняляри эцълц олмушдур. Кичик, патриархал аиля сяъиййявидир. Анимизм, яъдадларын култу, ъадуэярлик, якинчилик тягвими иля баьлы байрамлар сахланылмышдыр. Рягс, мащны вя шифащи фолклорлары зянэиндир. Мусиги алятляри арасында гядим тунъ тябил, бамбукдан дцзялдилмиш орган, йайла чалынан алятляр вар. 19 ясрин икинъи йарысында чжуан драмынын 2 варианты (шимал вя ъянуб) формалашмышдыр, кюлэя театры популйардыр.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ÇİNÁB, Çenab – DƏMİRÇİYEVA
    ÇJUANLAR

    ЧЖУАНЛАР (юзлярини б у ч ж у а н л а р, б у е й л я р, б у н у н л а р, б у ш а л а р адландырырлар; гядим Чин дилиндя ч ж у а н м й а о л а р, ч ж у а н ж е н л я р, л а н  ж е н л я р, т у ж е н л я р) – Чиндя халг. Гуанси-Чжуан мухтар р-нунда (90%-дян чоху), Гуандун, Хунан, Йуннан (нунглар вя шалар субетник груплары), Гуйчжоу яйалятляриндя йашайырлар. Сайлары 16 млн. 179 мин няфярдир (2000). Паратай дил аилясинин чжуандун групуна дахил олан чжуан дилиндя данышырлар. Шимал вя ъянуб диалектляри вар. Йазыда дяйишдирилмиш (“чеврилмиш”) щероглифлярдян истифадя едирдиляр. 1955 илдя латын графикасы ясасында йарадылмыш йазы системиндя ислащат 1982 илдя апарылмышдыр. Чин дили эениш йайылмышдыр.

     Чжуан гызларынын яняняви рягси.

    Ъянуби Чинин абориэен ящалиси олан Ч. буилярля гощумдурлар. Ч.-ын етноэенезиндя оуйуеляр, лойуеляр, бойуеляр, сонралар лиляр, лйаолар, ланлар иштирак етмишляр. Е.я. 207–111 иллярдя Нанйуе адлы дювлятляри мювъуд олмушдур. “Чжуан” етноними 13 ясрдя мейдана эялмишдир.

    Ясас мяшьулиййятляри террасларда вя дямйя торпагларда суварма хыш якинчилийи, щямчинин тоха якинчилийи (чялтик, гарьыдалы, тярявяз, пахлалылар, батат), малдарлыг (кял, донуз), гушчулуг, балыгчылыг, йыьыъылыг, даьлыг р-нларда мешячиликдир. Яняняви сянят сащяляри метал емалы, дулусчулуг, тохуъулугдур (чжуан зярхарасы мяшщурдур). Йортаъясаслы, адятян икимяртябяли евлярин дамы кирямитдян олур; ашаьы мяртябя мал-гара, гушлар, аваданлыг цчцн, йухары мяртябя ися йашайыш цчцн нязярдя тутулмушдур. Киши вя гадын эейимляри эюдякчя, йахуд кофта, шалвар вя баш сарьысындан ибарятдир; гадын эейимляри гурама вя тикмя нахышларла бязядилир. Гадынлар щямчинин эцмцш бязяк яшйалары – телбасан, сырьа, бойунбаьы, голбаг тахырлар. Иъма-патронимик яняняляри эцълц олмушдур. Кичик, патриархал аиля сяъиййявидир. Анимизм, яъдадларын култу, ъадуэярлик, якинчилик тягвими иля баьлы байрамлар сахланылмышдыр. Рягс, мащны вя шифащи фолклорлары зянэиндир. Мусиги алятляри арасында гядим тунъ тябил, бамбукдан дцзялдилмиш орган, йайла чалынан алятляр вар. 19 ясрин икинъи йарысында чжуан драмынын 2 варианты (шимал вя ъянуб) формалашмышдыр, кюлэя театры популйардыр.

    ÇJUANLAR

    ЧЖУАНЛАР (юзлярини б у ч ж у а н л а р, б у е й л я р, б у н у н л а р, б у ш а л а р адландырырлар; гядим Чин дилиндя ч ж у а н м й а о л а р, ч ж у а н ж е н л я р, л а н  ж е н л я р, т у ж е н л я р) – Чиндя халг. Гуанси-Чжуан мухтар р-нунда (90%-дян чоху), Гуандун, Хунан, Йуннан (нунглар вя шалар субетник груплары), Гуйчжоу яйалятляриндя йашайырлар. Сайлары 16 млн. 179 мин няфярдир (2000). Паратай дил аилясинин чжуандун групуна дахил олан чжуан дилиндя данышырлар. Шимал вя ъянуб диалектляри вар. Йазыда дяйишдирилмиш (“чеврилмиш”) щероглифлярдян истифадя едирдиляр. 1955 илдя латын графикасы ясасында йарадылмыш йазы системиндя ислащат 1982 илдя апарылмышдыр. Чин дили эениш йайылмышдыр.

     Чжуан гызларынын яняняви рягси.

    Ъянуби Чинин абориэен ящалиси олан Ч. буилярля гощумдурлар. Ч.-ын етноэенезиндя оуйуеляр, лойуеляр, бойуеляр, сонралар лиляр, лйаолар, ланлар иштирак етмишляр. Е.я. 207–111 иллярдя Нанйуе адлы дювлятляри мювъуд олмушдур. “Чжуан” етноними 13 ясрдя мейдана эялмишдир.

    Ясас мяшьулиййятляри террасларда вя дямйя торпагларда суварма хыш якинчилийи, щямчинин тоха якинчилийи (чялтик, гарьыдалы, тярявяз, пахлалылар, батат), малдарлыг (кял, донуз), гушчулуг, балыгчылыг, йыьыъылыг, даьлыг р-нларда мешячиликдир. Яняняви сянят сащяляри метал емалы, дулусчулуг, тохуъулугдур (чжуан зярхарасы мяшщурдур). Йортаъясаслы, адятян икимяртябяли евлярин дамы кирямитдян олур; ашаьы мяртябя мал-гара, гушлар, аваданлыг цчцн, йухары мяртябя ися йашайыш цчцн нязярдя тутулмушдур. Киши вя гадын эейимляри эюдякчя, йахуд кофта, шалвар вя баш сарьысындан ибарятдир; гадын эейимляри гурама вя тикмя нахышларла бязядилир. Гадынлар щямчинин эцмцш бязяк яшйалары – телбасан, сырьа, бойунбаьы, голбаг тахырлар. Иъма-патронимик яняняляри эцълц олмушдур. Кичик, патриархал аиля сяъиййявидир. Анимизм, яъдадларын култу, ъадуэярлик, якинчилик тягвими иля баьлы байрамлар сахланылмышдыр. Рягс, мащны вя шифащи фолклорлары зянэиндир. Мусиги алятляри арасында гядим тунъ тябил, бамбукдан дцзялдилмиш орган, йайла чалынан алятляр вар. 19 ясрин икинъи йарысында чжуан драмынын 2 варианты (шимал вя ъянуб) формалашмышдыр, кюлэя театры популйардыр.