Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VI CİLD (ÇİNÁB, Çenab - DƏMİRÇİYEVA)
    ÇÖVKƏN

    ЧЮВКЯН, човкан – орта ясрлярдя бир сыра Йахын Шярг юлкясиндя, о ъцмлядян Азярб.-да йайылмыш атчылыг идманы ойуну. Чевик, ъялд, дюзцмлц, мярд иэидляр йетишдирмяк васитяси олан бу ойунда щяр бир халгын милли хцсусиййятляри дя юз яксини тапмышдыр. Ч.-ин Азярб.-да эениш йайылмасы “Дядя Горгуд” бойларындан, Низаминин “Хосров вя Ширин” вя “Шяряфнамя” поемаларындан мялум олур. Бу поемаларда гадынларын да кишилярля бирликдя Ч. ойнамасына даир мялуматлар верилир. Юрянгаладан тапылмыш ширли габ цзяриндя Ч. ойунчусунун тясвири бу ойунун 9 ясрдя Бейляган шящяриндя йайылдыьыны эюстярир. Ойунун ады аьаъдан щазырланан чювкянля баьлыдыр. От цстцндя щоккей ойунуну хатырладан Ч.-ин гайдасына эюря уз. 120–130 см олан уъуяйри чювкянля топу рягиб гапысындан кечирмяк лазымдыр. Ойун уз. 90–150 м, ени 60–120 м олан сащядя кечирилир. Мейданчанын щяр ики тяряфиндя аьаъ диряклярдян дцзялдилян гапынын щцнд. 2–5 м-дир. Фасиля иля ики саат давам едян ойун мусиги иля мцшайият олунур. Милли эейимли ойунчуларын йарышмасыны 3 щаким идаря едир. Баш щаким сцвари олур.

     Чювкян милли ойуну. Азярбайъан.

    Азярб.-да 1960 илдян йенидян бярпа едилмиш гайдалар ясасында Ч. цзря яввялъя нцмуняви, сонра ися рясми йарышлар кечирилмяйя башламышдыр. Ч. атчылыг идманы байрамларынын програмына дахил едилмишдир. 2010 илдя Бакыда кечирилмиш илк милли атчылыг фестивалында Бакы, Аьдам, Шяки вя б. шящярлярин Ч. командаларынын чыхышы олмушдур. Азярб.-ын Ч. ойуну ЙУНЕСКО-нун гейри-мадди мядяни ирс сийащысына дахил едилмишдир (2013).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ÇİNÁB, Çenab – DƏMİRÇİYEVA
    ÇÖVKƏN

    ЧЮВКЯН, човкан – орта ясрлярдя бир сыра Йахын Шярг юлкясиндя, о ъцмлядян Азярб.-да йайылмыш атчылыг идманы ойуну. Чевик, ъялд, дюзцмлц, мярд иэидляр йетишдирмяк васитяси олан бу ойунда щяр бир халгын милли хцсусиййятляри дя юз яксини тапмышдыр. Ч.-ин Азярб.-да эениш йайылмасы “Дядя Горгуд” бойларындан, Низаминин “Хосров вя Ширин” вя “Шяряфнамя” поемаларындан мялум олур. Бу поемаларда гадынларын да кишилярля бирликдя Ч. ойнамасына даир мялуматлар верилир. Юрянгаладан тапылмыш ширли габ цзяриндя Ч. ойунчусунун тясвири бу ойунун 9 ясрдя Бейляган шящяриндя йайылдыьыны эюстярир. Ойунун ады аьаъдан щазырланан чювкянля баьлыдыр. От цстцндя щоккей ойунуну хатырладан Ч.-ин гайдасына эюря уз. 120–130 см олан уъуяйри чювкянля топу рягиб гапысындан кечирмяк лазымдыр. Ойун уз. 90–150 м, ени 60–120 м олан сащядя кечирилир. Мейданчанын щяр ики тяряфиндя аьаъ диряклярдян дцзялдилян гапынын щцнд. 2–5 м-дир. Фасиля иля ики саат давам едян ойун мусиги иля мцшайият олунур. Милли эейимли ойунчуларын йарышмасыны 3 щаким идаря едир. Баш щаким сцвари олур.

     Чювкян милли ойуну. Азярбайъан.

    Азярб.-да 1960 илдян йенидян бярпа едилмиш гайдалар ясасында Ч. цзря яввялъя нцмуняви, сонра ися рясми йарышлар кечирилмяйя башламышдыр. Ч. атчылыг идманы байрамларынын програмына дахил едилмишдир. 2010 илдя Бакыда кечирилмиш илк милли атчылыг фестивалында Бакы, Аьдам, Шяки вя б. шящярлярин Ч. командаларынын чыхышы олмушдур. Азярб.-ын Ч. ойуну ЙУНЕСКО-нун гейри-мадди мядяни ирс сийащысына дахил едилмишдир (2013).

    ÇÖVKƏN

    ЧЮВКЯН, човкан – орта ясрлярдя бир сыра Йахын Шярг юлкясиндя, о ъцмлядян Азярб.-да йайылмыш атчылыг идманы ойуну. Чевик, ъялд, дюзцмлц, мярд иэидляр йетишдирмяк васитяси олан бу ойунда щяр бир халгын милли хцсусиййятляри дя юз яксини тапмышдыр. Ч.-ин Азярб.-да эениш йайылмасы “Дядя Горгуд” бойларындан, Низаминин “Хосров вя Ширин” вя “Шяряфнамя” поемаларындан мялум олур. Бу поемаларда гадынларын да кишилярля бирликдя Ч. ойнамасына даир мялуматлар верилир. Юрянгаладан тапылмыш ширли габ цзяриндя Ч. ойунчусунун тясвири бу ойунун 9 ясрдя Бейляган шящяриндя йайылдыьыны эюстярир. Ойунун ады аьаъдан щазырланан чювкянля баьлыдыр. От цстцндя щоккей ойунуну хатырладан Ч.-ин гайдасына эюря уз. 120–130 см олан уъуяйри чювкянля топу рягиб гапысындан кечирмяк лазымдыр. Ойун уз. 90–150 м, ени 60–120 м олан сащядя кечирилир. Мейданчанын щяр ики тяряфиндя аьаъ диряклярдян дцзялдилян гапынын щцнд. 2–5 м-дир. Фасиля иля ики саат давам едян ойун мусиги иля мцшайият олунур. Милли эейимли ойунчуларын йарышмасыны 3 щаким идаря едир. Баш щаким сцвари олур.

     Чювкян милли ойуну. Азярбайъан.

    Азярб.-да 1960 илдян йенидян бярпа едилмиш гайдалар ясасында Ч. цзря яввялъя нцмуняви, сонра ися рясми йарышлар кечирилмяйя башламышдыр. Ч. атчылыг идманы байрамларынын програмына дахил едилмишдир. 2010 илдя Бакыда кечирилмиш илк милли атчылыг фестивалында Бакы, Аьдам, Шяки вя б. шящярлярин Ч. командаларынын чыхышы олмушдур. Азярб.-ын Ч. ойуну ЙУНЕСКО-нун гейри-мадди мядяни ирс сийащысына дахил едилмишдир (2013).