ДАД ОРГАНЛАРЫ – дад анализаторунун дадбилмя функсийасыны йериня йетирян периферик шюбяси. Онурьасыз щейванларын яксяриййятиндя Д.о. вя ийбилмя органлары цмуми кимйяви щиссиййат органлары кими бирляшмишдир. Ъцъцлярдя хитин тцкъцкляр – сенсиллалар иля тямсил олунмушдур. Бцтцн онурьалыларын Д.о. (дад соьанаглары) овал формада олуб, селикли гишанын чохгатлы епителиси ичярисиндя йерляшир вя сятщиндя ися онлар дад дялийи иля ялагялидир. Щяр дад органы юзцнцн ясасында йерляшян бир нечя истинад щцъейрясиндян вя микроховларында ресепторлары олан 10–15 дад щцъейрясиндян ибарятдир. Дад синирляринин уълары бу щцъейрялярин ясасында йерляшмишдир. Ресепторларла кимйяви маддялярин гаршылыглы тясири дад щцъейряляринин ойанмасына сябяб олур вя бу, синир лифляри васитясиля дад анализаторунун мяркязи шюбясиня ютцрцлцр. Ибтидаи онурьалыларда, мяс., балыгларда Д.о. бядянин бцтцн сятщиндя (онлар додагларда, быьъыгларда, аьыз бошлуьунда, гялсямя гювсляриндя хцсусиля чохдур); суда-гуруда йашайанларда вя диэярляриндя – аьыз вя гисмян бурун бошлугларында йерляшир. Инсанда вя мямялилярдя Д.о., ясасян, дил мямяъикляриндя (новшякилли, йарпаьабянзяр, эюбяляйябянзяр), бязян йумшаг дамагда вя гыртлагда йерляшир. Дилин юн цчдя икисиндяки Д.о. тябил телляринин (цз синиринин шахяси) дад лифляри иля; дилин арха цчдя бириндяки, аьыз бошлуьунун арха сятщиндяки Д.о. вя удлагдакы дад соьанагларынын бир щиссяси дил-удлаг синиринин дил шахяляри иля; удлагдакы, гыртлаг гапаьы гыьырдаьында вя гыртлагдакы Д.о. азан синирин шахяляри иля иннервасийа олунур. Бах щямчинин Дад, Дад анализатору.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ДАД ОРГАНЛАРЫ – дад анализаторунун дадбилмя функсийасыны йериня йетирян периферик шюбяси. Онурьасыз щейванларын яксяриййятиндя Д.о. вя ийбилмя органлары цмуми кимйяви щиссиййат органлары кими бирляшмишдир. Ъцъцлярдя хитин тцкъцкляр – сенсиллалар иля тямсил олунмушдур. Бцтцн онурьалыларын Д.о. (дад соьанаглары) овал формада олуб, селикли гишанын чохгатлы епителиси ичярисиндя йерляшир вя сятщиндя ися онлар дад дялийи иля ялагялидир. Щяр дад органы юзцнцн ясасында йерляшян бир нечя истинад щцъейрясиндян вя микроховларында ресепторлары олан 10–15 дад щцъейрясиндян ибарятдир. Дад синирляринин уълары бу щцъейрялярин ясасында йерляшмишдир. Ресепторларла кимйяви маддялярин гаршылыглы тясири дад щцъейряляринин ойанмасына сябяб олур вя бу, синир лифляри васитясиля дад анализаторунун мяркязи шюбясиня ютцрцлцр. Ибтидаи онурьалыларда, мяс., балыгларда Д.о. бядянин бцтцн сятщиндя (онлар додагларда, быьъыгларда, аьыз бошлуьунда, гялсямя гювсляриндя хцсусиля чохдур); суда-гуруда йашайанларда вя диэярляриндя – аьыз вя гисмян бурун бошлугларында йерляшир. Инсанда вя мямялилярдя Д.о., ясасян, дил мямяъикляриндя (новшякилли, йарпаьабянзяр, эюбяляйябянзяр), бязян йумшаг дамагда вя гыртлагда йерляшир. Дилин юн цчдя икисиндяки Д.о. тябил телляринин (цз синиринин шахяси) дад лифляри иля; дилин арха цчдя бириндяки, аьыз бошлуьунун арха сятщиндяки Д.о. вя удлагдакы дад соьанагларынын бир щиссяси дил-удлаг синиринин дил шахяляри иля; удлагдакы, гыртлаг гапаьы гыьырдаьында вя гыртлагдакы Д.о. азан синирин шахяляри иля иннервасийа олунур. Бах щямчинин Дад, Дад анализатору.
ДАД ОРГАНЛАРЫ – дад анализаторунун дадбилмя функсийасыны йериня йетирян периферик шюбяси. Онурьасыз щейванларын яксяриййятиндя Д.о. вя ийбилмя органлары цмуми кимйяви щиссиййат органлары кими бирляшмишдир. Ъцъцлярдя хитин тцкъцкляр – сенсиллалар иля тямсил олунмушдур. Бцтцн онурьалыларын Д.о. (дад соьанаглары) овал формада олуб, селикли гишанын чохгатлы епителиси ичярисиндя йерляшир вя сятщиндя ися онлар дад дялийи иля ялагялидир. Щяр дад органы юзцнцн ясасында йерляшян бир нечя истинад щцъейрясиндян вя микроховларында ресепторлары олан 10–15 дад щцъейрясиндян ибарятдир. Дад синирляринин уълары бу щцъейрялярин ясасында йерляшмишдир. Ресепторларла кимйяви маддялярин гаршылыглы тясири дад щцъейряляринин ойанмасына сябяб олур вя бу, синир лифляри васитясиля дад анализаторунун мяркязи шюбясиня ютцрцлцр. Ибтидаи онурьалыларда, мяс., балыгларда Д.о. бядянин бцтцн сятщиндя (онлар додагларда, быьъыгларда, аьыз бошлуьунда, гялсямя гювсляриндя хцсусиля чохдур); суда-гуруда йашайанларда вя диэярляриндя – аьыз вя гисмян бурун бошлугларында йерляшир. Инсанда вя мямялилярдя Д.о., ясасян, дил мямяъикляриндя (новшякилли, йарпаьабянзяр, эюбяляйябянзяр), бязян йумшаг дамагда вя гыртлагда йерляшир. Дилин юн цчдя икисиндяки Д.о. тябил телляринин (цз синиринин шахяси) дад лифляри иля; дилин арха цчдя бириндяки, аьыз бошлуьунун арха сятщиндяки Д.о. вя удлагдакы дад соьанагларынын бир щиссяси дил-удлаг синиринин дил шахяляри иля; удлагдакы, гыртлаг гапаьы гыьырдаьында вя гыртлагдакы Д.о. азан синирин шахяляри иля иннервасийа олунур. Бах щямчинин Дад, Дад анализатору.
