Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VI CİLD (ÇİNÁB, Çenab - DƏMİRÇİYEVA)
    DADLİ

    DÁDLİ (ing. Dudley) – B.Britaniyada, İn­giltərənin mərkəzi hissəsində, Staffordşir qraflığında şəhər. Әh. 79,4 min (2011), Qər­bi Midlend konurbasiyasına (əh. təqr. 2,6 mln.) daxildir; Qara ölkə adlandırılan (18– 19 əsrlərdə sənaye inqilabı illərində ətraf mühitin sənaye tullantıları ilə çirklənmə­sinə və hisin divarlara hopması nəticəsində binaların, əsasən tünd rəngdə olmasına gö­rə) ərazidə ən iri şəhər. Şm.­-a (Lankaşirə),ş.­-ə (Birminhemə), q.-­ə (Uelsə) və c.­-a (İn­giltərənin c.­-q.-­i) ayrılan d.y. və avtomagis­trallar qovşağı. Sənaye inqilabı dövründən yüklərin nəqli üçün inşa olunmuş kanallar (ən uzunu 2,9 km­-dir; hazırda istirahət məq­sədilə istifadə edilir) şəbəkəsi saxlanılmış­dır. Aeroport (Birminhemdə).

     Дадли гясринин галыглары.

    8 ясрдян Д.-нин йериндя аьаъ (12 ясрдян даш) гяср йерляширди; шящяр гясрин ятрафында мейдана эялмишдир. 1647 илдя гяср О. Кромвелин гошунлары тяряфиндян даьыдылмышдыр. 17 ясрдя Д.-дя йерли эил ясасында шцшя-керамика истещсалына башланылды. Д. эцълц сянайе мяркязи кими инкишаф едирди: 18–19 ясрлярдя даш кюмцр щасилаты, сонра гара металлурэийа, метал емалы (мисмар истещсалы), машынгайырма, щямчинин тохуъулуг вя эюн-дяри сянайеси мейдана эялди. 20 ясрдя кющня сащялярин чоху тяняззцл етди.


    18–19 ясрлярдя шящярин симасыны плансыз инша олунмуш йашайыш евляринин ящатясиндя чохсайлы фабрик мцяййян едирди; о дюврцн бир чох хцсусиййяти шящярин мцасир эюрцнцшцндя сахланылмышдыр. Гяср галыглары (12–13 ясрляр), кился (1840), 19 ясрин сону –20 ясрин яввялляриня аид юзял евляр галмышдыр. “Уотерфронт” бизнес-паркы 20 ясрин сонларында инша едилмишдир. Техноложи коллеъ; “Гара юлкя” музейи (1975; щис чякмиш биналардан ибарят гядим тикилилярин фрагментляри, емалатханалар, базар, дцканлар, шахта вя с.), Шцшя музейи, Инъясянят галерейасы; зоопарк фяалиййят эюстярир.


    Игтисадиййатда хидмят сферасы (ишляйянлярин 60,9%-и, 2001; ясасян, йерли ещтийаълары юдяйир), о ъцмлядян мещманхана- ресторан бизнеси (22,6%), малиййя вя бизнес хидмятляри (13,1%), сящиййя (10,0%), тящсил (6,9%) вя диэяр хидмятляр (8,3%) цстцн мювге тутур; лакин юлкянин диэяр шящярляриня нисбятян Д.-дя бу сектор аз инкишаф етмишдир. Сянайедя (тикинти дя дахил олмагла ишляйянлярин 33,3%-и) машынгайырма, о ъцмлядян сянайе аваданлыгларынын, автомобилляр цчцн ещтийат щиссяляринин, метал мямулатларын, щямчинин дязэащ вя електротехника мящсулларынын (“Ъастле Енэинееринэ Ресоуръес”, “МЪ Стеел Струътурес”, “Деепдале Енэинееринэ” вя с. ширкятлярин з-длары) истещсалы ирялидядир. Кющня сащялярдян олан чинифайанс вя шцшя-сахсы сянайеси юз ящя- миййятини сахламышдыр (“Ройал Бриерлй Ърйстал”, “Ройал Доултон” вя “Стуарт Ърйстал” кими танынмыш фирмаларын мцяссисяляри).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ÇİNÁB, Çenab – DƏMİRÇİYEVA
    DADLİ

    DÁDLİ (ing. Dudley) – B.Britaniyada, İn­giltərənin mərkəzi hissəsində, Staffordşir qraflığında şəhər. Әh. 79,4 min (2011), Qər­bi Midlend konurbasiyasına (əh. təqr. 2,6 mln.) daxildir; Qara ölkə adlandırılan (18– 19 əsrlərdə sənaye inqilabı illərində ətraf mühitin sənaye tullantıları ilə çirklənmə­sinə və hisin divarlara hopması nəticəsində binaların, əsasən tünd rəngdə olmasına gö­rə) ərazidə ən iri şəhər. Şm.­-a (Lankaşirə),ş.­-ə (Birminhemə), q.-­ə (Uelsə) və c.­-a (İn­giltərənin c.­-q.-­i) ayrılan d.y. və avtomagis­trallar qovşağı. Sənaye inqilabı dövründən yüklərin nəqli üçün inşa olunmuş kanallar (ən uzunu 2,9 km­-dir; hazırda istirahət məq­sədilə istifadə edilir) şəbəkəsi saxlanılmış­dır. Aeroport (Birminhemdə).

     Дадли гясринин галыглары.

    8 ясрдян Д.-нин йериндя аьаъ (12 ясрдян даш) гяср йерляширди; шящяр гясрин ятрафында мейдана эялмишдир. 1647 илдя гяср О. Кромвелин гошунлары тяряфиндян даьыдылмышдыр. 17 ясрдя Д.-дя йерли эил ясасында шцшя-керамика истещсалына башланылды. Д. эцълц сянайе мяркязи кими инкишаф едирди: 18–19 ясрлярдя даш кюмцр щасилаты, сонра гара металлурэийа, метал емалы (мисмар истещсалы), машынгайырма, щямчинин тохуъулуг вя эюн-дяри сянайеси мейдана эялди. 20 ясрдя кющня сащялярин чоху тяняззцл етди.


    18–19 ясрлярдя шящярин симасыны плансыз инша олунмуш йашайыш евляринин ящатясиндя чохсайлы фабрик мцяййян едирди; о дюврцн бир чох хцсусиййяти шящярин мцасир эюрцнцшцндя сахланылмышдыр. Гяср галыглары (12–13 ясрляр), кился (1840), 19 ясрин сону –20 ясрин яввялляриня аид юзял евляр галмышдыр. “Уотерфронт” бизнес-паркы 20 ясрин сонларында инша едилмишдир. Техноложи коллеъ; “Гара юлкя” музейи (1975; щис чякмиш биналардан ибарят гядим тикилилярин фрагментляри, емалатханалар, базар, дцканлар, шахта вя с.), Шцшя музейи, Инъясянят галерейасы; зоопарк фяалиййят эюстярир.


    Игтисадиййатда хидмят сферасы (ишляйянлярин 60,9%-и, 2001; ясасян, йерли ещтийаълары юдяйир), о ъцмлядян мещманхана- ресторан бизнеси (22,6%), малиййя вя бизнес хидмятляри (13,1%), сящиййя (10,0%), тящсил (6,9%) вя диэяр хидмятляр (8,3%) цстцн мювге тутур; лакин юлкянин диэяр шящярляриня нисбятян Д.-дя бу сектор аз инкишаф етмишдир. Сянайедя (тикинти дя дахил олмагла ишляйянлярин 33,3%-и) машынгайырма, о ъцмлядян сянайе аваданлыгларынын, автомобилляр цчцн ещтийат щиссяляринин, метал мямулатларын, щямчинин дязэащ вя електротехника мящсулларынын (“Ъастле Енэинееринэ Ресоуръес”, “МЪ Стеел Струътурес”, “Деепдале Енэинееринэ” вя с. ширкятлярин з-длары) истещсалы ирялидядир. Кющня сащялярдян олан чинифайанс вя шцшя-сахсы сянайеси юз ящя- миййятини сахламышдыр (“Ройал Бриерлй Ърйстал”, “Ройал Доултон” вя “Стуарт Ърйстал” кими танынмыш фирмаларын мцяссисяляри).

    DADLİ

    DÁDLİ (ing. Dudley) – B.Britaniyada, İn­giltərənin mərkəzi hissəsində, Staffordşir qraflığında şəhər. Әh. 79,4 min (2011), Qər­bi Midlend konurbasiyasına (əh. təqr. 2,6 mln.) daxildir; Qara ölkə adlandırılan (18– 19 əsrlərdə sənaye inqilabı illərində ətraf mühitin sənaye tullantıları ilə çirklənmə­sinə və hisin divarlara hopması nəticəsində binaların, əsasən tünd rəngdə olmasına gö­rə) ərazidə ən iri şəhər. Şm.­-a (Lankaşirə),ş.­-ə (Birminhemə), q.-­ə (Uelsə) və c.­-a (İn­giltərənin c.­-q.-­i) ayrılan d.y. və avtomagis­trallar qovşağı. Sənaye inqilabı dövründən yüklərin nəqli üçün inşa olunmuş kanallar (ən uzunu 2,9 km­-dir; hazırda istirahət məq­sədilə istifadə edilir) şəbəkəsi saxlanılmış­dır. Aeroport (Birminhemdə).

     Дадли гясринин галыглары.

    8 ясрдян Д.-нин йериндя аьаъ (12 ясрдян даш) гяср йерляширди; шящяр гясрин ятрафында мейдана эялмишдир. 1647 илдя гяср О. Кромвелин гошунлары тяряфиндян даьыдылмышдыр. 17 ясрдя Д.-дя йерли эил ясасында шцшя-керамика истещсалына башланылды. Д. эцълц сянайе мяркязи кими инкишаф едирди: 18–19 ясрлярдя даш кюмцр щасилаты, сонра гара металлурэийа, метал емалы (мисмар истещсалы), машынгайырма, щямчинин тохуъулуг вя эюн-дяри сянайеси мейдана эялди. 20 ясрдя кющня сащялярин чоху тяняззцл етди.


    18–19 ясрлярдя шящярин симасыны плансыз инша олунмуш йашайыш евляринин ящатясиндя чохсайлы фабрик мцяййян едирди; о дюврцн бир чох хцсусиййяти шящярин мцасир эюрцнцшцндя сахланылмышдыр. Гяср галыглары (12–13 ясрляр), кился (1840), 19 ясрин сону –20 ясрин яввялляриня аид юзял евляр галмышдыр. “Уотерфронт” бизнес-паркы 20 ясрин сонларында инша едилмишдир. Техноложи коллеъ; “Гара юлкя” музейи (1975; щис чякмиш биналардан ибарят гядим тикилилярин фрагментляри, емалатханалар, базар, дцканлар, шахта вя с.), Шцшя музейи, Инъясянят галерейасы; зоопарк фяалиййят эюстярир.


    Игтисадиййатда хидмят сферасы (ишляйянлярин 60,9%-и, 2001; ясасян, йерли ещтийаълары юдяйир), о ъцмлядян мещманхана- ресторан бизнеси (22,6%), малиййя вя бизнес хидмятляри (13,1%), сящиййя (10,0%), тящсил (6,9%) вя диэяр хидмятляр (8,3%) цстцн мювге тутур; лакин юлкянин диэяр шящярляриня нисбятян Д.-дя бу сектор аз инкишаф етмишдир. Сянайедя (тикинти дя дахил олмагла ишляйянлярин 33,3%-и) машынгайырма, о ъцмлядян сянайе аваданлыгларынын, автомобилляр цчцн ещтийат щиссяляринин, метал мямулатларын, щямчинин дязэащ вя електротехника мящсулларынын (“Ъастле Енэинееринэ Ресоуръес”, “МЪ Стеел Струътурес”, “Деепдале Енэинееринэ” вя с. ширкятлярин з-длары) истещсалы ирялидядир. Кющня сащялярдян олан чинифайанс вя шцшя-сахсы сянайеси юз ящя- миййятини сахламышдыр (“Ройал Бриерлй Ърйстал”, “Ройал Доултон” вя “Стуарт Ърйстал” кими танынмыш фирмаларын мцяссисяляри).