ДАЬ ФАУНАСЫ – Йер кцрясинин даьлыг вилайятляриндя мяскунлашмыш щейванлар. Чох вахт Д.ф. дедикдя, анъаг йцксяк даьлыг яразилярин фаунасы баша дцшцлцр. Даь щейванларынын мяскунлашмасы вя онларын ареалларынын формалашмасы цчцн бузлашма дюврцндя иглимин дяйишилмясинин бюйцк ящямиййяти олмушдур. Сойуглар дцшдцкдя сойугсевян фауна ъ.-а доьру узаглара кечмиш, йени истиляшмя дюврцндя гисмян эерийя чякилмиш, гисмян дя даьлара доьру мяскунлашмышдыр. Ефиопийа д-рында вя щятта Килиманъарода Шимали Авропа фаунасы нцмайяндяляринин, Йава а-нда Сибир нювляриня охшар нювлярин, Алп д-рында аь довшанын, Ъянуби Сибир д.-рында ися тундра кяклийинин олмасы бунунла изащ едилир. Торпаглар инсанлар тяряфиндян интенсив истифадя едилдийиндян, дцзянлярдя тамамиля гырылмыш бязи щейван нювляринин сон сыьынаъаьы чох вахт даьлар олурду. Д.ф.-нын шагули зоналлыг цзря йерляшмяси ен даирясинин тябии зоналары цзря щейванларын йайылмасына мцяййян дяряъядя охшардыр. Даьларын йцксякликляриндя йашайан щейванлар цряк юлчцляринин бюйцклцйц, ганда еритроситлярин вя щемоглобинин мигдарынын чох олмасы иля фярглянирляр (бах Физиоложи адаптасийа). Бюйцк йцксякликлярдя бязи типик йыртыъы даь гушлары (гара кяркясляр, кондорлар), тойугкимиляр (даь щиндтойуглары) вя сярчякимиляр (даь гаратойуьу, чярянчиляр вя с.) йашайыр; йцксяк даьларда сцрцнянляря вя суда-гуруда йашайанлара аз раст эялинир. Даь чайларында балыглардан гызылхаллы, мурса, маринка, осман, даь нахасы йашайыр. Даьларда, хцсусиля, азщярякятли формалар (мяс., молйусклар) арасында ендемизм хейли инкишаф етмишдир. Д.ф. дцнйада ян чох Гафгазда, Тйан-Шанда, Памирдя, Алтайда, Сайан д-рында тязащцр едир.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ДАЬ ФАУНАСЫ – Йер кцрясинин даьлыг вилайятляриндя мяскунлашмыш щейванлар. Чох вахт Д.ф. дедикдя, анъаг йцксяк даьлыг яразилярин фаунасы баша дцшцлцр. Даь щейванларынын мяскунлашмасы вя онларын ареалларынын формалашмасы цчцн бузлашма дюврцндя иглимин дяйишилмясинин бюйцк ящямиййяти олмушдур. Сойуглар дцшдцкдя сойугсевян фауна ъ.-а доьру узаглара кечмиш, йени истиляшмя дюврцндя гисмян эерийя чякилмиш, гисмян дя даьлара доьру мяскунлашмышдыр. Ефиопийа д-рында вя щятта Килиманъарода Шимали Авропа фаунасы нцмайяндяляринин, Йава а-нда Сибир нювляриня охшар нювлярин, Алп д-рында аь довшанын, Ъянуби Сибир д.-рында ися тундра кяклийинин олмасы бунунла изащ едилир. Торпаглар инсанлар тяряфиндян интенсив истифадя едилдийиндян, дцзянлярдя тамамиля гырылмыш бязи щейван нювляринин сон сыьынаъаьы чох вахт даьлар олурду. Д.ф.-нын шагули зоналлыг цзря йерляшмяси ен даирясинин тябии зоналары цзря щейванларын йайылмасына мцяййян дяряъядя охшардыр. Даьларын йцксякликляриндя йашайан щейванлар цряк юлчцляринин бюйцклцйц, ганда еритроситлярин вя щемоглобинин мигдарынын чох олмасы иля фярглянирляр (бах Физиоложи адаптасийа). Бюйцк йцксякликлярдя бязи типик йыртыъы даь гушлары (гара кяркясляр, кондорлар), тойугкимиляр (даь щиндтойуглары) вя сярчякимиляр (даь гаратойуьу, чярянчиляр вя с.) йашайыр; йцксяк даьларда сцрцнянляря вя суда-гуруда йашайанлара аз раст эялинир. Даь чайларында балыглардан гызылхаллы, мурса, маринка, осман, даь нахасы йашайыр. Даьларда, хцсусиля, азщярякятли формалар (мяс., молйусклар) арасында ендемизм хейли инкишаф етмишдир. Д.ф. дцнйада ян чох Гафгазда, Тйан-Шанда, Памирдя, Алтайда, Сайан д-рында тязащцр едир.
ДАЬ ФАУНАСЫ – Йер кцрясинин даьлыг вилайятляриндя мяскунлашмыш щейванлар. Чох вахт Д.ф. дедикдя, анъаг йцксяк даьлыг яразилярин фаунасы баша дцшцлцр. Даь щейванларынын мяскунлашмасы вя онларын ареалларынын формалашмасы цчцн бузлашма дюврцндя иглимин дяйишилмясинин бюйцк ящямиййяти олмушдур. Сойуглар дцшдцкдя сойугсевян фауна ъ.-а доьру узаглара кечмиш, йени истиляшмя дюврцндя гисмян эерийя чякилмиш, гисмян дя даьлара доьру мяскунлашмышдыр. Ефиопийа д-рында вя щятта Килиманъарода Шимали Авропа фаунасы нцмайяндяляринин, Йава а-нда Сибир нювляриня охшар нювлярин, Алп д-рында аь довшанын, Ъянуби Сибир д.-рында ися тундра кяклийинин олмасы бунунла изащ едилир. Торпаглар инсанлар тяряфиндян интенсив истифадя едилдийиндян, дцзянлярдя тамамиля гырылмыш бязи щейван нювляринин сон сыьынаъаьы чох вахт даьлар олурду. Д.ф.-нын шагули зоналлыг цзря йерляшмяси ен даирясинин тябии зоналары цзря щейванларын йайылмасына мцяййян дяряъядя охшардыр. Даьларын йцксякликляриндя йашайан щейванлар цряк юлчцляринин бюйцклцйц, ганда еритроситлярин вя щемоглобинин мигдарынын чох олмасы иля фярглянирляр (бах Физиоложи адаптасийа). Бюйцк йцксякликлярдя бязи типик йыртыъы даь гушлары (гара кяркясляр, кондорлар), тойугкимиляр (даь щиндтойуглары) вя сярчякимиляр (даь гаратойуьу, чярянчиляр вя с.) йашайыр; йцксяк даьларда сцрцнянляря вя суда-гуруда йашайанлара аз раст эялинир. Даь чайларында балыглардан гызылхаллы, мурса, маринка, осман, даь нахасы йашайыр. Даьларда, хцсусиля, азщярякятли формалар (мяс., молйусклар) арасында ендемизм хейли инкишаф етмишдир. Д.ф. дцнйада ян чох Гафгазда, Тйан-Шанда, Памирдя, Алтайда, Сайан д-рында тязащцр едир.
