Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VI CİLD (ÇİNÁB, Çenab - DƏMİRÇİYEVA)
    DAİRƏVİ PROSES

    ДАИРЯВИ ПРОСЕС (термодинамик тсикл) – термодинамик просес; физики систем мцхтялиф дяйишикликляря уьрадыгдан сонра башланьыъ вязиййятиня гайыдыр вя онун термодинамик параметрляри (темп-р, щяъм, тязйиг вя б.) юз яввялки гиймятля- рини алыр. Д.п. нятиъясиндя системин щал функсийалары олан бцтцн термодинамик функсийалар да (дахили енержи, ентропийа, енталпийа, сярбяст енержи вя б.) башланьыъ гиймятлярини алыр. Д.п. мцвази (дюнян) вя гейри-мцвази (дюнмяйян) олур. Системин термодинамик щалы ики параметрля тяйин олунарса, Д.п., щал диаграмында координатлары щямин параметрляр олан гапалы яйри иля тясвир олунур.

    Термодинамиканын биринъи ганунуна эюря Д.п.-дя физики системин эюрдцйц иш бу просес заманы онун алдыьы вя вердийи истилик мигдарынын ъябри ъяминя бярабярдир. Эюрцлмцш иш мцсбятдирся, Д.п.-и дцз, мянфидирся, тярс (вя йа сойудуъу тсикл) адландырырлар. Алынмыш енержинин щесабына истилийи аз гызмыш ъисимдян чох гызмыш ъисмя ютцрян истилик насосларынын вя сойудуъуларын иши нязяри олараг тярс Д.п.-ин кюмяйи иля, истилийи ишя чевирян техники гурьуларын – бухар вя газ турбини гурьуларынын, дахили истилик мцщяррикляринин (Дизел тсикли, Отто тсикли) вя хариъи (Стирлинг тсикли) йанма мцщяррикляринин вя б. иши дцз Д.п.-ин кюмяйи иля юйрянилир. Тядгиги термодинамиканын ясасларынын тякмилляшдирил- мясиндя вя онун техники тятбигинин инкишафында мцщцм рол ойнамыш Карно тсикли, Ранкин тсикли, Клапейрон тсикли вя б. да щямчинин Д.п.-я аиддир.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ÇİNÁB, Çenab – DƏMİRÇİYEVA
    DAİRƏVİ PROSES

    ДАИРЯВИ ПРОСЕС (термодинамик тсикл) – термодинамик просес; физики систем мцхтялиф дяйишикликляря уьрадыгдан сонра башланьыъ вязиййятиня гайыдыр вя онун термодинамик параметрляри (темп-р, щяъм, тязйиг вя б.) юз яввялки гиймятля- рини алыр. Д.п. нятиъясиндя системин щал функсийалары олан бцтцн термодинамик функсийалар да (дахили енержи, ентропийа, енталпийа, сярбяст енержи вя б.) башланьыъ гиймятлярини алыр. Д.п. мцвази (дюнян) вя гейри-мцвази (дюнмяйян) олур. Системин термодинамик щалы ики параметрля тяйин олунарса, Д.п., щал диаграмында координатлары щямин параметрляр олан гапалы яйри иля тясвир олунур.

    Термодинамиканын биринъи ганунуна эюря Д.п.-дя физики системин эюрдцйц иш бу просес заманы онун алдыьы вя вердийи истилик мигдарынын ъябри ъяминя бярабярдир. Эюрцлмцш иш мцсбятдирся, Д.п.-и дцз, мянфидирся, тярс (вя йа сойудуъу тсикл) адландырырлар. Алынмыш енержинин щесабына истилийи аз гызмыш ъисимдян чох гызмыш ъисмя ютцрян истилик насосларынын вя сойудуъуларын иши нязяри олараг тярс Д.п.-ин кюмяйи иля, истилийи ишя чевирян техники гурьуларын – бухар вя газ турбини гурьуларынын, дахили истилик мцщяррикляринин (Дизел тсикли, Отто тсикли) вя хариъи (Стирлинг тсикли) йанма мцщяррикляринин вя б. иши дцз Д.п.-ин кюмяйи иля юйрянилир. Тядгиги термодинамиканын ясасларынын тякмилляшдирил- мясиндя вя онун техники тятбигинин инкишафында мцщцм рол ойнамыш Карно тсикли, Ранкин тсикли, Клапейрон тсикли вя б. да щямчинин Д.п.-я аиддир.

    DAİRƏVİ PROSES

    ДАИРЯВИ ПРОСЕС (термодинамик тсикл) – термодинамик просес; физики систем мцхтялиф дяйишикликляря уьрадыгдан сонра башланьыъ вязиййятиня гайыдыр вя онун термодинамик параметрляри (темп-р, щяъм, тязйиг вя б.) юз яввялки гиймятля- рини алыр. Д.п. нятиъясиндя системин щал функсийалары олан бцтцн термодинамик функсийалар да (дахили енержи, ентропийа, енталпийа, сярбяст енержи вя б.) башланьыъ гиймятлярини алыр. Д.п. мцвази (дюнян) вя гейри-мцвази (дюнмяйян) олур. Системин термодинамик щалы ики параметрля тяйин олунарса, Д.п., щал диаграмында координатлары щямин параметрляр олан гапалы яйри иля тясвир олунур.

    Термодинамиканын биринъи ганунуна эюря Д.п.-дя физики системин эюрдцйц иш бу просес заманы онун алдыьы вя вердийи истилик мигдарынын ъябри ъяминя бярабярдир. Эюрцлмцш иш мцсбятдирся, Д.п.-и дцз, мянфидирся, тярс (вя йа сойудуъу тсикл) адландырырлар. Алынмыш енержинин щесабына истилийи аз гызмыш ъисимдян чох гызмыш ъисмя ютцрян истилик насосларынын вя сойудуъуларын иши нязяри олараг тярс Д.п.-ин кюмяйи иля, истилийи ишя чевирян техники гурьуларын – бухар вя газ турбини гурьуларынын, дахили истилик мцщяррикляринин (Дизел тсикли, Отто тсикли) вя хариъи (Стирлинг тсикли) йанма мцщяррикляринин вя б. иши дцз Д.п.-ин кюмяйи иля юйрянилир. Тядгиги термодинамиканын ясасларынын тякмилляшдирил- мясиндя вя онун техники тятбигинин инкишафында мцщцм рол ойнамыш Карно тсикли, Ранкин тсикли, Клапейрон тсикли вя б. да щямчинин Д.п.-я аиддир.