ЧЕЙЕНЛЯР (сиу дилиндя “юзэя дил адамлары”), дзи-тсис - тас (“бизим адамлар”; юзлярини беля адландырырлар) – АБШ-да алгонкинляр групундан щинди халг. Шимали вя ъянуби Ч.-я бюлцнцрляр. Сайлары тягр. 12,5 мин няфярдир. Дилляри алгонкин-мосан дил аилясиня аиддир; инэилис дили тяряфиндян сыхышдырылыр. Диндарлары христиандыр. Авропалыларла ялагяляр 17 ясрин сонларына тясадцф едир. О заман Ч. индики Миннесота штатынын яразисиндя йашайырдылар. Мяшьулиййятляри якинчилик, овчулуг, балыгчылыг, йабаны чялтик йыьымы иди. 19 ясрин яввялляриндя дакоталар тяряфиндян Плат чайынын йухары ахарларына (индики Небраска штаты) сыхышдырылан Ч. бизон вя антилоп (гязал) овуна атла чыхмаьа башламышлар. 1820-ъи иллярин ахырларында Ч.-ин бир щиссяси Арканзас чайы бойунда (индики Колорадо штатынын ъ.-у) мяскунлашараг ъянуби Ч.-ин ясасыны тяшкил етмишди.
Чейенляр. 1909 ил.
Галанлар ися шимали Ч. групуну йаратмышдылар. Яняняви мядяниййятляри, ясасян, Бюйцк дцзянликляр щиндиляри цчцн сяъиййявидир. Бюйцк аиля, гощумлуьун ики тяряфдян щесабланмасы, матрилокал никащ, мящдуд полиэинийа мювъуд иди. Тайфаны 44 башчыдан ибарят сечкили шура идаря едирди. Юзцнямяхсус мярасимляр кечирилирди. АБШ-ла мцгавиля мцнасибятляри 1825 илдян башланыр. 1867–75 иллярдя ъянуби Ч. вя арапахолар зорла индики Оклащома штаты яразисиндяки резервасийайа кючцрцлмцшдцляр. Шимали Ч. узун мцбаризядян сонра 1880-ъи иллярдя Монтана штатындакы резервасийада мяскунлашмышлар. Тайфа торпаг сащиблийи 1890 илдя лявь едилмишдир. 1937 илдя мящдуд юзцнцидаряетмя бярпа олунмушдур. Индики Ч.-ляр эцълц метисляшмяйя мяруз галмышлар. Муздла ишляйирляр.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ЧЕЙЕНЛЯР (сиу дилиндя “юзэя дил адамлары”), дзи-тсис - тас (“бизим адамлар”; юзлярини беля адландырырлар) – АБШ-да алгонкинляр групундан щинди халг. Шимали вя ъянуби Ч.-я бюлцнцрляр. Сайлары тягр. 12,5 мин няфярдир. Дилляри алгонкин-мосан дил аилясиня аиддир; инэилис дили тяряфиндян сыхышдырылыр. Диндарлары христиандыр. Авропалыларла ялагяляр 17 ясрин сонларына тясадцф едир. О заман Ч. индики Миннесота штатынын яразисиндя йашайырдылар. Мяшьулиййятляри якинчилик, овчулуг, балыгчылыг, йабаны чялтик йыьымы иди. 19 ясрин яввялляриндя дакоталар тяряфиндян Плат чайынын йухары ахарларына (индики Небраска штаты) сыхышдырылан Ч. бизон вя антилоп (гязал) овуна атла чыхмаьа башламышлар. 1820-ъи иллярин ахырларында Ч.-ин бир щиссяси Арканзас чайы бойунда (индики Колорадо штатынын ъ.-у) мяскунлашараг ъянуби Ч.-ин ясасыны тяшкил етмишди.
Чейенляр. 1909 ил.
Галанлар ися шимали Ч. групуну йаратмышдылар. Яняняви мядяниййятляри, ясасян, Бюйцк дцзянликляр щиндиляри цчцн сяъиййявидир. Бюйцк аиля, гощумлуьун ики тяряфдян щесабланмасы, матрилокал никащ, мящдуд полиэинийа мювъуд иди. Тайфаны 44 башчыдан ибарят сечкили шура идаря едирди. Юзцнямяхсус мярасимляр кечирилирди. АБШ-ла мцгавиля мцнасибятляри 1825 илдян башланыр. 1867–75 иллярдя ъянуби Ч. вя арапахолар зорла индики Оклащома штаты яразисиндяки резервасийайа кючцрцлмцшдцляр. Шимали Ч. узун мцбаризядян сонра 1880-ъи иллярдя Монтана штатындакы резервасийада мяскунлашмышлар. Тайфа торпаг сащиблийи 1890 илдя лявь едилмишдир. 1937 илдя мящдуд юзцнцидаряетмя бярпа олунмушдур. Индики Ч.-ляр эцълц метисляшмяйя мяруз галмышлар. Муздла ишляйирляр.
ЧЕЙЕНЛЯР (сиу дилиндя “юзэя дил адамлары”), дзи-тсис - тас (“бизим адамлар”; юзлярини беля адландырырлар) – АБШ-да алгонкинляр групундан щинди халг. Шимали вя ъянуби Ч.-я бюлцнцрляр. Сайлары тягр. 12,5 мин няфярдир. Дилляри алгонкин-мосан дил аилясиня аиддир; инэилис дили тяряфиндян сыхышдырылыр. Диндарлары христиандыр. Авропалыларла ялагяляр 17 ясрин сонларына тясадцф едир. О заман Ч. индики Миннесота штатынын яразисиндя йашайырдылар. Мяшьулиййятляри якинчилик, овчулуг, балыгчылыг, йабаны чялтик йыьымы иди. 19 ясрин яввялляриндя дакоталар тяряфиндян Плат чайынын йухары ахарларына (индики Небраска штаты) сыхышдырылан Ч. бизон вя антилоп (гязал) овуна атла чыхмаьа башламышлар. 1820-ъи иллярин ахырларында Ч.-ин бир щиссяси Арканзас чайы бойунда (индики Колорадо штатынын ъ.-у) мяскунлашараг ъянуби Ч.-ин ясасыны тяшкил етмишди.
Чейенляр. 1909 ил.
Галанлар ися шимали Ч. групуну йаратмышдылар. Яняняви мядяниййятляри, ясасян, Бюйцк дцзянликляр щиндиляри цчцн сяъиййявидир. Бюйцк аиля, гощумлуьун ики тяряфдян щесабланмасы, матрилокал никащ, мящдуд полиэинийа мювъуд иди. Тайфаны 44 башчыдан ибарят сечкили шура идаря едирди. Юзцнямяхсус мярасимляр кечирилирди. АБШ-ла мцгавиля мцнасибятляри 1825 илдян башланыр. 1867–75 иллярдя ъянуби Ч. вя арапахолар зорла индики Оклащома штаты яразисиндяки резервасийайа кючцрцлмцшдцляр. Шимали Ч. узун мцбаризядян сонра 1880-ъи иллярдя Монтана штатындакы резервасийада мяскунлашмышлар. Тайфа торпаг сащиблийи 1890 илдя лявь едилмишдир. 1937 илдя мящдуд юзцнцидаряетмя бярпа олунмушдур. Индики Ч.-ляр эцълц метисляшмяйя мяруз галмышлар. Муздла ишляйирляр.
