ДÁЛЛЕС (Дуллес) Аллен Уелш (7.4.1893, Нйу-Йорк штаты, Уотертаун – 29.1.1969, Колумбийа даиряси, Вашингтон) – АБШ дювлят хадими. Мцвафиг олараг Б. Щаррисон вя Т.В. Вилсон администрасийаларында дювлят катибляри олмуш Ъ.У.Фостерин нявяси, Р.Лансингин гардашы оьлу, Ъ.Ф.Даллесин гардашыдыр. Ихтисасъа щцгугшцнас иди. Принстон Ун-тиндя тящсил алмышдыр. 1916– 26 иллярдя дипломатик хидмятдя оларкян кяшфиййатчылыг фяалиййятиня башламыш, сонралар ейни заманда гардашынын рящбярлик етдийи “Сулливан & Ъромwелл” щцгуг фирмасында чалышмышдыр. Икинъи дцнйа мцщарибяси заманы АБШ щярби кяшфиййат хидмятинин – Стратежи хидмятляр идарясинин (СХИ) йарадылмасында иштирак етмишдир. 1943 илдян СХИ-нин Авропадакы баш резиденти иди (Д.-ин мянзил-гярарэащы Берндя йерляширди). Бир сыра юлкядяки, о ъцмлядян Алманийадакы эизли антифашист щярякатла ялагя сахламышдыр. 1945 илин февралында вермахтын Али Баш команданлыьынын нцмайяндяляри иля бирбаша ялагя гурмуш вя Италийадакы алман гошунларынын тяслим олмасы щаггында (“Берн инсиденти”) онларла данышыглар апармышдыр. Мцщарибядянсонракы дюврдя ССРИ вя диэяр сосиалист юлкяляриня гаршы эизли ямялиййатларын вя психоложи мцщарибянин тяшкилиндя фяал рол ойнамышдыр. ССРИ-нин “дахилдян” даьы- дылмасы стратеэийасынын ясас идеологларындан бири олмушдур. 1953–61 иллярдя АБШ Мяркязи Кяшфиййат Идарясинин (МКИ) директору иди. Д.-ин рящбярлийи иля Иран, Гватемала, Лаос, Индонезийа вя диэяр юлкялярдя сийаси режимлярин дяйишдирилмяси мягсядиля чохсайлы эизли ямялиййатлар тяшкил едилмиш, МКИ сийаси гятлляр, тяхрибатчылыг, иътимаи хадимлярин сатын алынмасы цсулларындан эениш истифадя етмяйя башламышды. 1960 илин йазында Ф.Кастро Рус щюкумятинин деврилмяси мягсядиля Кубайа басгын планларынын ишляниб щазырланмасына рящбярлик етмишдир. Бу планларын мцвяффягиййятсизлийя уьрамасындан сонра истефайа (1961, апрел) чыхмышдыр. 1963 илин пайызында Ъ.Ф. Кеннединин гятли иля баьлы истинтаг комиссийасынын цзвц олан Д. президентин гятлинин фанатик бир шяхс тяряфиндян тюрядилмяси версийасыны мцдафия етмишдир.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ДÁЛЛЕС (Дуллес) Аллен Уелш (7.4.1893, Нйу-Йорк штаты, Уотертаун – 29.1.1969, Колумбийа даиряси, Вашингтон) – АБШ дювлят хадими. Мцвафиг олараг Б. Щаррисон вя Т.В. Вилсон администрасийаларында дювлят катибляри олмуш Ъ.У.Фостерин нявяси, Р.Лансингин гардашы оьлу, Ъ.Ф.Даллесин гардашыдыр. Ихтисасъа щцгугшцнас иди. Принстон Ун-тиндя тящсил алмышдыр. 1916– 26 иллярдя дипломатик хидмятдя оларкян кяшфиййатчылыг фяалиййятиня башламыш, сонралар ейни заманда гардашынын рящбярлик етдийи “Сулливан & Ъромwелл” щцгуг фирмасында чалышмышдыр. Икинъи дцнйа мцщарибяси заманы АБШ щярби кяшфиййат хидмятинин – Стратежи хидмятляр идарясинин (СХИ) йарадылмасында иштирак етмишдир. 1943 илдян СХИ-нин Авропадакы баш резиденти иди (Д.-ин мянзил-гярарэащы Берндя йерляширди). Бир сыра юлкядяки, о ъцмлядян Алманийадакы эизли антифашист щярякатла ялагя сахламышдыр. 1945 илин февралында вермахтын Али Баш команданлыьынын нцмайяндяляри иля бирбаша ялагя гурмуш вя Италийадакы алман гошунларынын тяслим олмасы щаггында (“Берн инсиденти”) онларла данышыглар апармышдыр. Мцщарибядянсонракы дюврдя ССРИ вя диэяр сосиалист юлкяляриня гаршы эизли ямялиййатларын вя психоложи мцщарибянин тяшкилиндя фяал рол ойнамышдыр. ССРИ-нин “дахилдян” даьы- дылмасы стратеэийасынын ясас идеологларындан бири олмушдур. 1953–61 иллярдя АБШ Мяркязи Кяшфиййат Идарясинин (МКИ) директору иди. Д.-ин рящбярлийи иля Иран, Гватемала, Лаос, Индонезийа вя диэяр юлкялярдя сийаси режимлярин дяйишдирилмяси мягсядиля чохсайлы эизли ямялиййатлар тяшкил едилмиш, МКИ сийаси гятлляр, тяхрибатчылыг, иътимаи хадимлярин сатын алынмасы цсулларындан эениш истифадя етмяйя башламышды. 1960 илин йазында Ф.Кастро Рус щюкумятинин деврилмяси мягсядиля Кубайа басгын планларынын ишляниб щазырланмасына рящбярлик етмишдир. Бу планларын мцвяффягиййятсизлийя уьрамасындан сонра истефайа (1961, апрел) чыхмышдыр. 1963 илин пайызында Ъ.Ф. Кеннединин гятли иля баьлы истинтаг комиссийасынын цзвц олан Д. президентин гятлинин фанатик бир шяхс тяряфиндян тюрядилмяси версийасыны мцдафия етмишдир.
ДÁЛЛЕС (Дуллес) Аллен Уелш (7.4.1893, Нйу-Йорк штаты, Уотертаун – 29.1.1969, Колумбийа даиряси, Вашингтон) – АБШ дювлят хадими. Мцвафиг олараг Б. Щаррисон вя Т.В. Вилсон администрасийаларында дювлят катибляри олмуш Ъ.У.Фостерин нявяси, Р.Лансингин гардашы оьлу, Ъ.Ф.Даллесин гардашыдыр. Ихтисасъа щцгугшцнас иди. Принстон Ун-тиндя тящсил алмышдыр. 1916– 26 иллярдя дипломатик хидмятдя оларкян кяшфиййатчылыг фяалиййятиня башламыш, сонралар ейни заманда гардашынын рящбярлик етдийи “Сулливан & Ъромwелл” щцгуг фирмасында чалышмышдыр. Икинъи дцнйа мцщарибяси заманы АБШ щярби кяшфиййат хидмятинин – Стратежи хидмятляр идарясинин (СХИ) йарадылмасында иштирак етмишдир. 1943 илдян СХИ-нин Авропадакы баш резиденти иди (Д.-ин мянзил-гярарэащы Берндя йерляширди). Бир сыра юлкядяки, о ъцмлядян Алманийадакы эизли антифашист щярякатла ялагя сахламышдыр. 1945 илин февралында вермахтын Али Баш команданлыьынын нцмайяндяляри иля бирбаша ялагя гурмуш вя Италийадакы алман гошунларынын тяслим олмасы щаггында (“Берн инсиденти”) онларла данышыглар апармышдыр. Мцщарибядянсонракы дюврдя ССРИ вя диэяр сосиалист юлкяляриня гаршы эизли ямялиййатларын вя психоложи мцщарибянин тяшкилиндя фяал рол ойнамышдыр. ССРИ-нин “дахилдян” даьы- дылмасы стратеэийасынын ясас идеологларындан бири олмушдур. 1953–61 иллярдя АБШ Мяркязи Кяшфиййат Идарясинин (МКИ) директору иди. Д.-ин рящбярлийи иля Иран, Гватемала, Лаос, Индонезийа вя диэяр юлкялярдя сийаси режимлярин дяйишдирилмяси мягсядиля чохсайлы эизли ямялиййатлар тяшкил едилмиш, МКИ сийаси гятлляр, тяхрибатчылыг, иътимаи хадимлярин сатын алынмасы цсулларындан эениш истифадя етмяйя башламышды. 1960 илин йазында Ф.Кастро Рус щюкумятинин деврилмяси мягсядиля Кубайа басгын планларынын ишляниб щазырланмасына рящбярлик етмишдир. Бу планларын мцвяффягиййятсизлийя уьрамасындан сонра истефайа (1961, апрел) чыхмышдыр. 1963 илин пайызында Ъ.Ф. Кеннединин гятли иля баьлы истинтаг комиссийасынын цзвц олан Д. президентин гятлинин фанатик бир шяхс тяряфиндян тюрядилмяси версийасыны мцдафия етмишдир.
