Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VI CİLD (ÇİNÁB, Çenab - DƏMİRÇİYEVA)
    DARÇIN TURŞUSU

    ДАРЧЫН ТУРШУСУ, 3-ф е н и л п р о п е н  т у р ш у с у, β –ф е н и л  а к р и л  т у р ш у с у – доймамыш ароматик йаь карбон туршусу C6H5CH=CHCOOH; рянэсиз кристаллар ямяля эятирир. Суда вя етанолда аз, ефирдя ися там щялл олур. транс-Д.т даща давамлыдыр, тяр.135°Ъ. Перу вя Толуан балзамларынын, янбяр аьаъынын гатранынын (ясасян, ефир щалында), бязи ефир йаьларынын тяркибиндя олур. сис-Д.т.-нун цч кристаллик модификасийасы вар: даща давамлы аллодарчын (тяр.68°Ъ) вя ики лабил изодарчын туршулары ( тяр.58°Ъ вя 42°Ъ).Д.т.-нун дузлары вя ефирляри синнаматлар адланыр. 


    Д.т. декарбоксилляшяряк (150°Ъ-йядяк гыздырдыгда) стирол, оксидляшяряк бензой вя сиркя туршулары гарышыьы ямяля эятирир; щидродарчын туршусуна C6H5(CH2)2COOH гядяр редуксийа олунур; щалоэенляри асан бирляшдирир, ароматик нцвядя нитролашыр (нитродарчын туршулары гарышыьы алыныр), бирбаша п- вязиййятдя сулфолашыр. Д.т.-нун (2+2)-тсиклобирляшмя типи цзря фотокимйяви димерляшмясиндян 3,4-дифенилтсиклобутан- 1,2-дикарбон вя 2,4-дифенилтсиклобутан- 1,3-дикарбон туршулары алыныр.


    Сянайедя Д.т. натриум-асетат иштиракы иля бензалдещид вя сиркя туршусу анщидридинин конденсляшмясиндян (Перкин реаксийасы), фенилдихлорметанын натриум- асетатла термики конденсляшмясиндян, бензилиденасетонун щипохлорит туршусу иля оксидляшмясиндян истещсал олунур. Гида мящсулларынын консерванты, антибактериал вя эюбяляк ялейщиня васитяляр кими, щямчинин ятриййат композисийаларынын вя гида есенсийаларынын щазырланмасында ятирли маддяляр кими истифадя едилян фениласеталдещид, β-бромстирол, метил, етил, бензил вя с. мцряккяб ефирляринин алынмасы цчцн, ий фиксатору, йуйуъу маддялярин ятирляйиъиси кими тятбиг едилир.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ÇİNÁB, Çenab – DƏMİRÇİYEVA
    DARÇIN TURŞUSU

    ДАРЧЫН ТУРШУСУ, 3-ф е н и л п р о п е н  т у р ш у с у, β –ф е н и л  а к р и л  т у р ш у с у – доймамыш ароматик йаь карбон туршусу C6H5CH=CHCOOH; рянэсиз кристаллар ямяля эятирир. Суда вя етанолда аз, ефирдя ися там щялл олур. транс-Д.т даща давамлыдыр, тяр.135°Ъ. Перу вя Толуан балзамларынын, янбяр аьаъынын гатранынын (ясасян, ефир щалында), бязи ефир йаьларынын тяркибиндя олур. сис-Д.т.-нун цч кристаллик модификасийасы вар: даща давамлы аллодарчын (тяр.68°Ъ) вя ики лабил изодарчын туршулары ( тяр.58°Ъ вя 42°Ъ).Д.т.-нун дузлары вя ефирляри синнаматлар адланыр. 


    Д.т. декарбоксилляшяряк (150°Ъ-йядяк гыздырдыгда) стирол, оксидляшяряк бензой вя сиркя туршулары гарышыьы ямяля эятирир; щидродарчын туршусуна C6H5(CH2)2COOH гядяр редуксийа олунур; щалоэенляри асан бирляшдирир, ароматик нцвядя нитролашыр (нитродарчын туршулары гарышыьы алыныр), бирбаша п- вязиййятдя сулфолашыр. Д.т.-нун (2+2)-тсиклобирляшмя типи цзря фотокимйяви димерляшмясиндян 3,4-дифенилтсиклобутан- 1,2-дикарбон вя 2,4-дифенилтсиклобутан- 1,3-дикарбон туршулары алыныр.


    Сянайедя Д.т. натриум-асетат иштиракы иля бензалдещид вя сиркя туршусу анщидридинин конденсляшмясиндян (Перкин реаксийасы), фенилдихлорметанын натриум- асетатла термики конденсляшмясиндян, бензилиденасетонун щипохлорит туршусу иля оксидляшмясиндян истещсал олунур. Гида мящсулларынын консерванты, антибактериал вя эюбяляк ялейщиня васитяляр кими, щямчинин ятриййат композисийаларынын вя гида есенсийаларынын щазырланмасында ятирли маддяляр кими истифадя едилян фениласеталдещид, β-бромстирол, метил, етил, бензил вя с. мцряккяб ефирляринин алынмасы цчцн, ий фиксатору, йуйуъу маддялярин ятирляйиъиси кими тятбиг едилир.

    DARÇIN TURŞUSU

    ДАРЧЫН ТУРШУСУ, 3-ф е н и л п р о п е н  т у р ш у с у, β –ф е н и л  а к р и л  т у р ш у с у – доймамыш ароматик йаь карбон туршусу C6H5CH=CHCOOH; рянэсиз кристаллар ямяля эятирир. Суда вя етанолда аз, ефирдя ися там щялл олур. транс-Д.т даща давамлыдыр, тяр.135°Ъ. Перу вя Толуан балзамларынын, янбяр аьаъынын гатранынын (ясасян, ефир щалында), бязи ефир йаьларынын тяркибиндя олур. сис-Д.т.-нун цч кристаллик модификасийасы вар: даща давамлы аллодарчын (тяр.68°Ъ) вя ики лабил изодарчын туршулары ( тяр.58°Ъ вя 42°Ъ).Д.т.-нун дузлары вя ефирляри синнаматлар адланыр. 


    Д.т. декарбоксилляшяряк (150°Ъ-йядяк гыздырдыгда) стирол, оксидляшяряк бензой вя сиркя туршулары гарышыьы ямяля эятирир; щидродарчын туршусуна C6H5(CH2)2COOH гядяр редуксийа олунур; щалоэенляри асан бирляшдирир, ароматик нцвядя нитролашыр (нитродарчын туршулары гарышыьы алыныр), бирбаша п- вязиййятдя сулфолашыр. Д.т.-нун (2+2)-тсиклобирляшмя типи цзря фотокимйяви димерляшмясиндян 3,4-дифенилтсиклобутан- 1,2-дикарбон вя 2,4-дифенилтсиклобутан- 1,3-дикарбон туршулары алыныр.


    Сянайедя Д.т. натриум-асетат иштиракы иля бензалдещид вя сиркя туршусу анщидридинин конденсляшмясиндян (Перкин реаксийасы), фенилдихлорметанын натриум- асетатла термики конденсляшмясиндян, бензилиденасетонун щипохлорит туршусу иля оксидляшмясиндян истещсал олунур. Гида мящсулларынын консерванты, антибактериал вя эюбяляк ялейщиня васитяляр кими, щямчинин ятриййат композисийаларынын вя гида есенсийаларынын щазырланмасында ятирли маддяляр кими истифадя едилян фениласеталдещид, β-бромстирол, метил, етил, бензил вя с. мцряккяб ефирляринин алынмасы цчцн, ий фиксатору, йуйуъу маддялярин ятирляйиъиси кими тятбиг едилир.