ДЕБАЙ ТЕМПЕРАТУРУ (θД) – бярк ъисмин Дебай моделинин йеэаня феноменоложи параметри. Реал кристаллар цчцн еля сечилир ки, експериментал мцшащидя едилян истилик тутумунун Дебай модели чярчивясиндя габагъадан дейилян истилик тутуму иля ян йахшы цст-цстя дцшмяси тямин олунсун. Д.т. квант (Т ≪ θД) вя классик (Т ≫ θД) областлары айырыр. Истилик щярякятинин енержиси квант дискрет енержи спектрини ящямиййятли дяряъядя кечдикдя, йяни кТ ≫ ħωмакс. олдугда (бурада к – Болтсман сабити, ħ – Планк сабити, ωмакс. – кристал гяфясин, Дебай моделиндя ян гыса сяс дальаларынын тезлийиня уйьун эялян мяхсуси рягсляринин макс. тезлийидир), систем классик ганунлара табе олур. Она эюря дя кθД ≈ ħωмакс. ≈ ħъ/а, бурада а – гяфяс сабити, ъ – сясин орта сцрятидир. Мцхтялиф кристаллар цчцн Д.т. мцхтялиф щядлярдя: бярк 4Ще-да 25К-дян алмазда 1860 К-я гядяр дяйишир. Эцълц анизотроп кристалларда бир йох, бир нечя Д.т. дахил едилир (И.М.Лифшитс, 1952). Беля маддялярдя Ъ гяфяс истилик тутуму цчцн Ъ∝Т 3 гануну йалныз ян кичик Дебай темп-рларындан ашаьы темп-рларда, Дцлонг вя Пти гануну ися йалныз ян бюйцк Дебай темп-рларындан йухары темп-рларда юдянир.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ДЕБАЙ ТЕМПЕРАТУРУ (θД) – бярк ъисмин Дебай моделинин йеэаня феноменоложи параметри. Реал кристаллар цчцн еля сечилир ки, експериментал мцшащидя едилян истилик тутумунун Дебай модели чярчивясиндя габагъадан дейилян истилик тутуму иля ян йахшы цст-цстя дцшмяси тямин олунсун. Д.т. квант (Т ≪ θД) вя классик (Т ≫ θД) областлары айырыр. Истилик щярякятинин енержиси квант дискрет енержи спектрини ящямиййятли дяряъядя кечдикдя, йяни кТ ≫ ħωмакс. олдугда (бурада к – Болтсман сабити, ħ – Планк сабити, ωмакс. – кристал гяфясин, Дебай моделиндя ян гыса сяс дальаларынын тезлийиня уйьун эялян мяхсуси рягсляринин макс. тезлийидир), систем классик ганунлара табе олур. Она эюря дя кθД ≈ ħωмакс. ≈ ħъ/а, бурада а – гяфяс сабити, ъ – сясин орта сцрятидир. Мцхтялиф кристаллар цчцн Д.т. мцхтялиф щядлярдя: бярк 4Ще-да 25К-дян алмазда 1860 К-я гядяр дяйишир. Эцълц анизотроп кристалларда бир йох, бир нечя Д.т. дахил едилир (И.М.Лифшитс, 1952). Беля маддялярдя Ъ гяфяс истилик тутуму цчцн Ъ∝Т 3 гануну йалныз ян кичик Дебай темп-рларындан ашаьы темп-рларда, Дцлонг вя Пти гануну ися йалныз ян бюйцк Дебай темп-рларындан йухары темп-рларда юдянир.
ДЕБАЙ ТЕМПЕРАТУРУ (θД) – бярк ъисмин Дебай моделинин йеэаня феноменоложи параметри. Реал кристаллар цчцн еля сечилир ки, експериментал мцшащидя едилян истилик тутумунун Дебай модели чярчивясиндя габагъадан дейилян истилик тутуму иля ян йахшы цст-цстя дцшмяси тямин олунсун. Д.т. квант (Т ≪ θД) вя классик (Т ≫ θД) областлары айырыр. Истилик щярякятинин енержиси квант дискрет енержи спектрини ящямиййятли дяряъядя кечдикдя, йяни кТ ≫ ħωмакс. олдугда (бурада к – Болтсман сабити, ħ – Планк сабити, ωмакс. – кристал гяфясин, Дебай моделиндя ян гыса сяс дальаларынын тезлийиня уйьун эялян мяхсуси рягсляринин макс. тезлийидир), систем классик ганунлара табе олур. Она эюря дя кθД ≈ ħωмакс. ≈ ħъ/а, бурада а – гяфяс сабити, ъ – сясин орта сцрятидир. Мцхтялиф кристаллар цчцн Д.т. мцхтялиф щядлярдя: бярк 4Ще-да 25К-дян алмазда 1860 К-я гядяр дяйишир. Эцълц анизотроп кристалларда бир йох, бир нечя Д.т. дахил едилир (И.М.Лифшитс, 1952). Беля маддялярдя Ъ гяфяс истилик тутуму цчцн Ъ∝Т 3 гануну йалныз ян кичик Дебай темп-рларындан ашаьы темп-рларда, Дцлонг вя Пти гануну ися йалныз ян бюйцк Дебай темп-рларындан йухары темп-рларда юдянир.
