ДЕ ГÁСПЕРИ Алчиде (3.4.1881, Австрийа-Маъарыстан, Пйеве-Тесино – 19.8. 1954, Италийа, Селла-ди-Валсугана) – Италийа дювлят вя сийаси хадими. Вйана Ун-тинин филолоэийа факцлтясини битирмишдир (1905). 1905–26 иллярдя “Ыл Трентино” журналынын директору иди. 1905 илдя Трентино Халг партийасыны тясис етмиш, Трентинонун Италийайа бирляшдирилмясиня чалышмышдыр. 1911 илдян Австрийа парламентинин (рейхсрат) Трентинодан депутаты, 1914 илдян Инсбрукун сечкили нцмайяндяляр мяълисинин цзвц, Трентинонун Италийайа верилмясиндян (1919) сонра Италийа Халг Партийасынын (ИХП) баниляриндян бири, 1924–25 илин декабрында онун баш катиби, Италийа парламентинин депутаты (1921–26); Б. Муссолини щюкумятиндя назир (1922, декабр – 1923, апрел) иди. 1924 илин ийунунда фашист режиминя гаршы чыхараг Авентин блокуна гошулмуш, бу сябябдян депутат мандатындан мящрум едилмиш (1926), 1927 илдя щябс едилмишдир. 1928 илдя сящщяти иля ялагядар щябсдян азадлыьа бурахылмышдыр. 1929–42 иллярдя Ватикан китабханасында чалышмыш, тарихи мювзуларда популйар мягаляляр йазмышдыр. ИХП-нин ясасында саь мяркязчи Италийа Христиан-Демократ Партийасынын (ИХДП) йарадыъыларындан бири (1942–43) вя онун илк програмынын мцяллифидир. ИХДП-нин сийаси катиби (1944–46; 1953–54), парти- йанын Милли Шурасынын сядри олмуш, 1944– 45 иллярдя бир сыра щюкумят кабинетиндя назир, Италийа Назирляр Советинин сядри (1945, декабр – 1953, ийул), ейни заманда хариъи ишляр назири (1945–46; 1951–53) вязифяляриндя чалышмышдыр. Де Г. щюкумяти 1946 ил ийунун 2-дя кечирдийи референдумун нятиъяляриня эюря Италийада монархийаны ляьв етмиш; 1946 илдя Ъянуби Тирола мухтариййят верилмяси щаггында Австрийа иля сазиш баьламыш; 1947 ил февралын 10-да Антищитлер коалисийасы юлкяляри иля сцлщ мцгавиляси имзаламыш; 1947 ил декабрын 22-дя Италийанын йени конститусийасыны гябул етмиш; 1948 илин ийунунда Италийанын Маршалл планына, 1949 илдя ися НАТО-йа гошулмасы щаггында сазиш баьламышдыр. Де Г. Гярби Авропа юлкяляринин игтисади, сийаси вя щярби интегра- сийасынын фяал тяряфдары иди. 1953 илин ийунунда истефа вермишдир. Авропа
интеграсийа просесляринин инкишафындакы хидмятляриня эюря Бюйцк Карл мцкафатыны (1952) алмышдыр.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ДЕ ГÁСПЕРИ Алчиде (3.4.1881, Австрийа-Маъарыстан, Пйеве-Тесино – 19.8. 1954, Италийа, Селла-ди-Валсугана) – Италийа дювлят вя сийаси хадими. Вйана Ун-тинин филолоэийа факцлтясини битирмишдир (1905). 1905–26 иллярдя “Ыл Трентино” журналынын директору иди. 1905 илдя Трентино Халг партийасыны тясис етмиш, Трентинонун Италийайа бирляшдирилмясиня чалышмышдыр. 1911 илдян Австрийа парламентинин (рейхсрат) Трентинодан депутаты, 1914 илдян Инсбрукун сечкили нцмайяндяляр мяълисинин цзвц, Трентинонун Италийайа верилмясиндян (1919) сонра Италийа Халг Партийасынын (ИХП) баниляриндян бири, 1924–25 илин декабрында онун баш катиби, Италийа парламентинин депутаты (1921–26); Б. Муссолини щюкумятиндя назир (1922, декабр – 1923, апрел) иди. 1924 илин ийунунда фашист режиминя гаршы чыхараг Авентин блокуна гошулмуш, бу сябябдян депутат мандатындан мящрум едилмиш (1926), 1927 илдя щябс едилмишдир. 1928 илдя сящщяти иля ялагядар щябсдян азадлыьа бурахылмышдыр. 1929–42 иллярдя Ватикан китабханасында чалышмыш, тарихи мювзуларда популйар мягаляляр йазмышдыр. ИХП-нин ясасында саь мяркязчи Италийа Христиан-Демократ Партийасынын (ИХДП) йарадыъыларындан бири (1942–43) вя онун илк програмынын мцяллифидир. ИХДП-нин сийаси катиби (1944–46; 1953–54), парти- йанын Милли Шурасынын сядри олмуш, 1944– 45 иллярдя бир сыра щюкумят кабинетиндя назир, Италийа Назирляр Советинин сядри (1945, декабр – 1953, ийул), ейни заманда хариъи ишляр назири (1945–46; 1951–53) вязифяляриндя чалышмышдыр. Де Г. щюкумяти 1946 ил ийунун 2-дя кечирдийи референдумун нятиъяляриня эюря Италийада монархийаны ляьв етмиш; 1946 илдя Ъянуби Тирола мухтариййят верилмяси щаггында Австрийа иля сазиш баьламыш; 1947 ил февралын 10-да Антищитлер коалисийасы юлкяляри иля сцлщ мцгавиляси имзаламыш; 1947 ил декабрын 22-дя Италийанын йени конститусийасыны гябул етмиш; 1948 илин ийунунда Италийанын Маршалл планына, 1949 илдя ися НАТО-йа гошулмасы щаггында сазиш баьламышдыр. Де Г. Гярби Авропа юлкяляринин игтисади, сийаси вя щярби интегра- сийасынын фяал тяряфдары иди. 1953 илин ийунунда истефа вермишдир. Авропа
интеграсийа просесляринин инкишафындакы хидмятляриня эюря Бюйцк Карл мцкафатыны (1952) алмышдыр.
ДЕ ГÁСПЕРИ Алчиде (3.4.1881, Австрийа-Маъарыстан, Пйеве-Тесино – 19.8. 1954, Италийа, Селла-ди-Валсугана) – Италийа дювлят вя сийаси хадими. Вйана Ун-тинин филолоэийа факцлтясини битирмишдир (1905). 1905–26 иллярдя “Ыл Трентино” журналынын директору иди. 1905 илдя Трентино Халг партийасыны тясис етмиш, Трентинонун Италийайа бирляшдирилмясиня чалышмышдыр. 1911 илдян Австрийа парламентинин (рейхсрат) Трентинодан депутаты, 1914 илдян Инсбрукун сечкили нцмайяндяляр мяълисинин цзвц, Трентинонун Италийайа верилмясиндян (1919) сонра Италийа Халг Партийасынын (ИХП) баниляриндян бири, 1924–25 илин декабрында онун баш катиби, Италийа парламентинин депутаты (1921–26); Б. Муссолини щюкумятиндя назир (1922, декабр – 1923, апрел) иди. 1924 илин ийунунда фашист режиминя гаршы чыхараг Авентин блокуна гошулмуш, бу сябябдян депутат мандатындан мящрум едилмиш (1926), 1927 илдя щябс едилмишдир. 1928 илдя сящщяти иля ялагядар щябсдян азадлыьа бурахылмышдыр. 1929–42 иллярдя Ватикан китабханасында чалышмыш, тарихи мювзуларда популйар мягаляляр йазмышдыр. ИХП-нин ясасында саь мяркязчи Италийа Христиан-Демократ Партийасынын (ИХДП) йарадыъыларындан бири (1942–43) вя онун илк програмынын мцяллифидир. ИХДП-нин сийаси катиби (1944–46; 1953–54), парти- йанын Милли Шурасынын сядри олмуш, 1944– 45 иллярдя бир сыра щюкумят кабинетиндя назир, Италийа Назирляр Советинин сядри (1945, декабр – 1953, ийул), ейни заманда хариъи ишляр назири (1945–46; 1951–53) вязифяляриндя чалышмышдыр. Де Г. щюкумяти 1946 ил ийунун 2-дя кечирдийи референдумун нятиъяляриня эюря Италийада монархийаны ляьв етмиш; 1946 илдя Ъянуби Тирола мухтариййят верилмяси щаггында Австрийа иля сазиш баьламыш; 1947 ил февралын 10-да Антищитлер коалисийасы юлкяляри иля сцлщ мцгавиляси имзаламыш; 1947 ил декабрын 22-дя Италийанын йени конститусийасыны гябул етмиш; 1948 илин ийунунда Италийанын Маршалл планына, 1949 илдя ися НАТО-йа гошулмасы щаггында сазиш баьламышдыр. Де Г. Гярби Авропа юлкяляринин игтисади, сийаси вя щярби интегра- сийасынын фяал тяряфдары иди. 1953 илин ийунунда истефа вермишдир. Авропа
интеграсийа просесляринин инкишафындакы хидмятляриня эюря Бюйцк Карл мцкафатыны (1952) алмышдыр.
