Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VI CİLD (ÇİNÁB, Çenab - DƏMİRÇİYEVA)
    DEQA

    ДЕГÁ (Деэас) Едгар (ясл ады Едгар Илер Жермен Де Га) (19.7.1834, Парис – 27.9.1917, Парис) – франсыз бойакары, график, щейкялтяраш. Банкир аилясиндя доьулмушдур. Парис Ун-тинин щцгуг факцлтясиндя (1853) охумуш, 1855 илдя Зяриф Сянятляр Мяктябиндя Ф.Ж.Барриасдан вя Л.Ламотдан (Ж.О.Д.Енгрын шаэирди) дярс алмышдыр; Лувр музейиндя кечмиш ряссамларын ясярляринин сурятини чыхармышдыр. 1856–60 иллярдя Италийада йашамыш, Флоренсийа ряссамларынын, Рафаел, Ъ.Беллини вя б.-нын йарадыъылыьыны юйрянмишдир. Еркян ясярляри арасында автопортретляр, йахуд йахынларынын вя достларынын рясмляри цстцнлцк тяшкил едирди (гардашы Ашил Деганын, тягр. 1855; атасынын, 1857 вя тягр. 1869; щамысы Парисдя Орсе музейиндядир; Э.Моро, тягр. 1860, Э.Моро Музейи, Парис; Л.Бонна, тягр. 1863, Л.Бонна Музейи, Байонна; Едмон вя Тереза Морбиллиляр, 1864, Милли Инъясянят Галерейасы, Вашингтон вя 1867, Зяриф Сянятляр Му- зейи, Бостон вя с.). Италийадан гайытдыгдан сонра тарихи мювзуда бир нечя ясяр йаратмышдыр (“Эянъ оьланлары йарыша чаьыран Спарта гызлары”, 1860, Милли галерейа, Лондон; “Бабили инша едян Семирамида”, 1861, Орсе Музейи).

     Е. Дега. “Сящнядя балет мяшги”. Тягр. 1873; Метрополитен-музей. Нйу-Йорк.

    Д. 1862 илдя Е. Мане иля таныш олмуш, эянъ ряссамларын, эяляъяк импрессионистлярин тез-тез эюрцшдцкляри мяшщур Эербуа кафесиндя Е.Золйа вя П.Сезанн иля цнсиййятдя олмушдур. Бюйцк шящярин щяйаты Д. йарадыъылыьынын ясас мювзусу иди. Онун диггятини мащир жокейляр, эюзял атлар, рянэарянэ либас эеймиш тамашачылар ъялб едирди (“Яйалят ъыдырында”, тягр. 1869, Зяриф Сянятляр Музейи, Бостон; “Жокейляр трибуналар юнцндя”, тягр. 1868–69, Орсе Музейи); о, щямчинин Парисин зящмяткеш гадынларына, шящяр кафеляриндя ишляйянляря щяср етдийи силсиля рясмляр чякмишдир (“Абсент”, 1876, Орсе Музейи). Ряссам Франсайа, щямчинин Белчика (1869) вя АБШ-а (1872) чохлу сяфярляр етмишдир. Анасынын гощумлары иля эюрцшдян сонра о, “Йени Орлеанда памбыг контору” (1873, По ш.-нин Зяриф Сянятляр Музейи) ясярини йаратмышдыр. Балет, сирк вя мяшгляр алями Д.-нын диэяр ян чох севдийи мювзулардыр (“Етуал”, тягр. 1877–78, Орсе Музейи; “Операнын рягс фойеси”, 1872, Орсе Музейи; “Сящнядя балет мяшги”, тягр. 1873, Метрополитен-музей, Нйу-Йорк вя Орсе Музейи). Д. 1874 илдян башлайараг, импрессионистлярин бцтцн сярэиляринин истиракчысы олмушдур, лакин онун йарадыъылыьы Е.Манейя даща йахындыр; Д. импрессионизми инсанлары онларын тябии щалларында тясвир етмяк ъящдиндя юзцнц эюстярмиш, о, “Гадынлар бязяняркян” силсиля рясмлярини йаратмышдыр. “Операда оркестр” (1868–69, Орсе Музейи), “Мисс Лала Фернандо сиркиндя” (1879, Милли галерейа, Лондон), “Мави ряггасяляр” (тягр. 1890, Орсе Музейи); “Рус рягси” силсиля рясмляри (1899), “Шлйапачы гадын” (1905–10), “Лцксембург баьында” (1876–80, Фабр Музейи, Монпелйе) вя с. ясярлярин мцяллифидир. Д. 1870–71 иллярдя Парисин мцдафиясиндя иштирак етмишдир. Сонралар эюрмя габилиййяти зяифлямиш, юмрцнцн сонларында кор олмушдур. Гисмян бу сябябдян 1880-ъи иллярдян о, щейкялтярашлыгла мяшьул олмаьа башламыш, ясасян, балерина вя ат фигурлары йаратмышдыр (юлцмцндян сонра онун мумдан йаратдыьы щейкялтярашлыг ясярляринин чоху бцрцнъя кючцрцлмцшдцр). А. де Тулуз-Лотреки вя “Наби” групуна мянсуб ряссамлары Д.-нын варисляри щесаб етмяк олар.

    Яд.: Р у с а к о в а  Р. Дега. М., 1968; К р ю ч к о в а В. Дега. М., 2003.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ÇİNÁB, Çenab – DƏMİRÇİYEVA
    DEQA

    ДЕГÁ (Деэас) Едгар (ясл ады Едгар Илер Жермен Де Га) (19.7.1834, Парис – 27.9.1917, Парис) – франсыз бойакары, график, щейкялтяраш. Банкир аилясиндя доьулмушдур. Парис Ун-тинин щцгуг факцлтясиндя (1853) охумуш, 1855 илдя Зяриф Сянятляр Мяктябиндя Ф.Ж.Барриасдан вя Л.Ламотдан (Ж.О.Д.Енгрын шаэирди) дярс алмышдыр; Лувр музейиндя кечмиш ряссамларын ясярляринин сурятини чыхармышдыр. 1856–60 иллярдя Италийада йашамыш, Флоренсийа ряссамларынын, Рафаел, Ъ.Беллини вя б.-нын йарадыъылыьыны юйрянмишдир. Еркян ясярляри арасында автопортретляр, йахуд йахынларынын вя достларынын рясмляри цстцнлцк тяшкил едирди (гардашы Ашил Деганын, тягр. 1855; атасынын, 1857 вя тягр. 1869; щамысы Парисдя Орсе музейиндядир; Э.Моро, тягр. 1860, Э.Моро Музейи, Парис; Л.Бонна, тягр. 1863, Л.Бонна Музейи, Байонна; Едмон вя Тереза Морбиллиляр, 1864, Милли Инъясянят Галерейасы, Вашингтон вя 1867, Зяриф Сянятляр Му- зейи, Бостон вя с.). Италийадан гайытдыгдан сонра тарихи мювзуда бир нечя ясяр йаратмышдыр (“Эянъ оьланлары йарыша чаьыран Спарта гызлары”, 1860, Милли галерейа, Лондон; “Бабили инша едян Семирамида”, 1861, Орсе Музейи).

     Е. Дега. “Сящнядя балет мяшги”. Тягр. 1873; Метрополитен-музей. Нйу-Йорк.

    Д. 1862 илдя Е. Мане иля таныш олмуш, эянъ ряссамларын, эяляъяк импрессионистлярин тез-тез эюрцшдцкляри мяшщур Эербуа кафесиндя Е.Золйа вя П.Сезанн иля цнсиййятдя олмушдур. Бюйцк шящярин щяйаты Д. йарадыъылыьынын ясас мювзусу иди. Онун диггятини мащир жокейляр, эюзял атлар, рянэарянэ либас эеймиш тамашачылар ъялб едирди (“Яйалят ъыдырында”, тягр. 1869, Зяриф Сянятляр Музейи, Бостон; “Жокейляр трибуналар юнцндя”, тягр. 1868–69, Орсе Музейи); о, щямчинин Парисин зящмяткеш гадынларына, шящяр кафеляриндя ишляйянляря щяср етдийи силсиля рясмляр чякмишдир (“Абсент”, 1876, Орсе Музейи). Ряссам Франсайа, щямчинин Белчика (1869) вя АБШ-а (1872) чохлу сяфярляр етмишдир. Анасынын гощумлары иля эюрцшдян сонра о, “Йени Орлеанда памбыг контору” (1873, По ш.-нин Зяриф Сянятляр Музейи) ясярини йаратмышдыр. Балет, сирк вя мяшгляр алями Д.-нын диэяр ян чох севдийи мювзулардыр (“Етуал”, тягр. 1877–78, Орсе Музейи; “Операнын рягс фойеси”, 1872, Орсе Музейи; “Сящнядя балет мяшги”, тягр. 1873, Метрополитен-музей, Нйу-Йорк вя Орсе Музейи). Д. 1874 илдян башлайараг, импрессионистлярин бцтцн сярэиляринин истиракчысы олмушдур, лакин онун йарадыъылыьы Е.Манейя даща йахындыр; Д. импрессионизми инсанлары онларын тябии щалларында тясвир етмяк ъящдиндя юзцнц эюстярмиш, о, “Гадынлар бязяняркян” силсиля рясмлярини йаратмышдыр. “Операда оркестр” (1868–69, Орсе Музейи), “Мисс Лала Фернандо сиркиндя” (1879, Милли галерейа, Лондон), “Мави ряггасяляр” (тягр. 1890, Орсе Музейи); “Рус рягси” силсиля рясмляри (1899), “Шлйапачы гадын” (1905–10), “Лцксембург баьында” (1876–80, Фабр Музейи, Монпелйе) вя с. ясярлярин мцяллифидир. Д. 1870–71 иллярдя Парисин мцдафиясиндя иштирак етмишдир. Сонралар эюрмя габилиййяти зяифлямиш, юмрцнцн сонларында кор олмушдур. Гисмян бу сябябдян 1880-ъи иллярдян о, щейкялтярашлыгла мяшьул олмаьа башламыш, ясасян, балерина вя ат фигурлары йаратмышдыр (юлцмцндян сонра онун мумдан йаратдыьы щейкялтярашлыг ясярляринин чоху бцрцнъя кючцрцлмцшдцр). А. де Тулуз-Лотреки вя “Наби” групуна мянсуб ряссамлары Д.-нын варисляри щесаб етмяк олар.

    Яд.: Р у с а к о в а  Р. Дега. М., 1968; К р ю ч к о в а В. Дега. М., 2003.

    DEQA

    ДЕГÁ (Деэас) Едгар (ясл ады Едгар Илер Жермен Де Га) (19.7.1834, Парис – 27.9.1917, Парис) – франсыз бойакары, график, щейкялтяраш. Банкир аилясиндя доьулмушдур. Парис Ун-тинин щцгуг факцлтясиндя (1853) охумуш, 1855 илдя Зяриф Сянятляр Мяктябиндя Ф.Ж.Барриасдан вя Л.Ламотдан (Ж.О.Д.Енгрын шаэирди) дярс алмышдыр; Лувр музейиндя кечмиш ряссамларын ясярляринин сурятини чыхармышдыр. 1856–60 иллярдя Италийада йашамыш, Флоренсийа ряссамларынын, Рафаел, Ъ.Беллини вя б.-нын йарадыъылыьыны юйрянмишдир. Еркян ясярляри арасында автопортретляр, йахуд йахынларынын вя достларынын рясмляри цстцнлцк тяшкил едирди (гардашы Ашил Деганын, тягр. 1855; атасынын, 1857 вя тягр. 1869; щамысы Парисдя Орсе музейиндядир; Э.Моро, тягр. 1860, Э.Моро Музейи, Парис; Л.Бонна, тягр. 1863, Л.Бонна Музейи, Байонна; Едмон вя Тереза Морбиллиляр, 1864, Милли Инъясянят Галерейасы, Вашингтон вя 1867, Зяриф Сянятляр Му- зейи, Бостон вя с.). Италийадан гайытдыгдан сонра тарихи мювзуда бир нечя ясяр йаратмышдыр (“Эянъ оьланлары йарыша чаьыран Спарта гызлары”, 1860, Милли галерейа, Лондон; “Бабили инша едян Семирамида”, 1861, Орсе Музейи).

     Е. Дега. “Сящнядя балет мяшги”. Тягр. 1873; Метрополитен-музей. Нйу-Йорк.

    Д. 1862 илдя Е. Мане иля таныш олмуш, эянъ ряссамларын, эяляъяк импрессионистлярин тез-тез эюрцшдцкляри мяшщур Эербуа кафесиндя Е.Золйа вя П.Сезанн иля цнсиййятдя олмушдур. Бюйцк шящярин щяйаты Д. йарадыъылыьынын ясас мювзусу иди. Онун диггятини мащир жокейляр, эюзял атлар, рянэарянэ либас эеймиш тамашачылар ъялб едирди (“Яйалят ъыдырында”, тягр. 1869, Зяриф Сянятляр Музейи, Бостон; “Жокейляр трибуналар юнцндя”, тягр. 1868–69, Орсе Музейи); о, щямчинин Парисин зящмяткеш гадынларына, шящяр кафеляриндя ишляйянляря щяср етдийи силсиля рясмляр чякмишдир (“Абсент”, 1876, Орсе Музейи). Ряссам Франсайа, щямчинин Белчика (1869) вя АБШ-а (1872) чохлу сяфярляр етмишдир. Анасынын гощумлары иля эюрцшдян сонра о, “Йени Орлеанда памбыг контору” (1873, По ш.-нин Зяриф Сянятляр Музейи) ясярини йаратмышдыр. Балет, сирк вя мяшгляр алями Д.-нын диэяр ян чох севдийи мювзулардыр (“Етуал”, тягр. 1877–78, Орсе Музейи; “Операнын рягс фойеси”, 1872, Орсе Музейи; “Сящнядя балет мяшги”, тягр. 1873, Метрополитен-музей, Нйу-Йорк вя Орсе Музейи). Д. 1874 илдян башлайараг, импрессионистлярин бцтцн сярэиляринин истиракчысы олмушдур, лакин онун йарадыъылыьы Е.Манейя даща йахындыр; Д. импрессионизми инсанлары онларын тябии щалларында тясвир етмяк ъящдиндя юзцнц эюстярмиш, о, “Гадынлар бязяняркян” силсиля рясмлярини йаратмышдыр. “Операда оркестр” (1868–69, Орсе Музейи), “Мисс Лала Фернандо сиркиндя” (1879, Милли галерейа, Лондон), “Мави ряггасяляр” (тягр. 1890, Орсе Музейи); “Рус рягси” силсиля рясмляри (1899), “Шлйапачы гадын” (1905–10), “Лцксембург баьында” (1876–80, Фабр Музейи, Монпелйе) вя с. ясярлярин мцяллифидир. Д. 1870–71 иллярдя Парисин мцдафиясиндя иштирак етмишдир. Сонралар эюрмя габилиййяти зяифлямиш, юмрцнцн сонларында кор олмушдур. Гисмян бу сябябдян 1880-ъи иллярдян о, щейкялтярашлыгла мяшьул олмаьа башламыш, ясасян, балерина вя ат фигурлары йаратмышдыр (юлцмцндян сонра онун мумдан йаратдыьы щейкялтярашлыг ясярляринин чоху бцрцнъя кючцрцлмцшдцр). А. де Тулуз-Лотреки вя “Наби” групуна мянсуб ряссамлары Д.-нын варисляри щесаб етмяк олар.

    Яд.: Р у с а к о в а  Р. Дега. М., 1968; К р ю ч к о в а В. Дега. М., 2003.