Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VI CİLD (ÇİNÁB, Çenab - DƏMİRÇİYEVA)
    DEZOKSİRİBONUKLEAZALAR

    ДЕЗОКСИРИБОНУКЛЕÁЗАЛАР – бцтцн организмлярин дезоксирибонуклеин туршуларынын (ДНТ) молекулларындакы фосфодиефир рабитяляринин парчаланмасыны катализ едян щидролаз синфиня аид нуклеаз групундан ферментляр. Д. субстрат сяъиййявилийиня, тясир механизминя вя онларын йериня йетирдийи функсийаларына эюря фяргляндирилир. Бунларын арасында ДНТ молекулу дахилиндя нуклеотидлярарасы рабитяляри парчалайан ендонуклеазалар вя полинуклеотид зянъиринин 5′­ вя йа 3′­уъундан бир нуклеотид галыьы гопаран екзонуклеазалар айырд едилир.


    Бязи Д. ДНТ-нин йалныз икизянъирли, диэярляри бирзянъирли молекулларыны парчалайыр, цчцнъцляр ися щям бир-, щям дя ики- зянъирли молекуллара гаршы актив олур. Бир сыра Д. ДНТ-дя ясасларын ардыъыллыьына сяъиййяви тясир эюстяря билмир, бязиляри (рестриктазалар) яксиня, ДНТ молекулунда мцяййян гыса нуклеотид ардыъыллыгларыны таныйыр вя молекулу йалныз бу ардыъыллыгларын йахынлыьында вя йа щцдудлары дахилиндя парчалайыр.


    Д. ДНТ-нин репликасийа, репарасийа вя рекомбинасийа просесляриндя иштирак едир; щцъейряйя дахил олан йад ДНТ-ляри мящв едяряк горуйуъу функсийаны йериня йетирир (мяс., вирус инфексийасы заманы) вя щцъейрянин програмлашдырылмыш мящви – апоптоз заманы ДНТ-нин фрагментляря бюлцнмясиня ъавабдещдир. Д. елми арашдырмаларда, рекомбинат ДНТ-лярин йарадылмасында (бах Эен мцщяндислийи), молекулйар клонлашдырмада, эеномларын тядгигиндя эениш истифадя олунур. Онлар бир сыра хястяликлярин диагностикасында вя терапевтик мягсядляр цчцн истифадя олунур.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ÇİNÁB, Çenab – DƏMİRÇİYEVA
    DEZOKSİRİBONUKLEAZALAR

    ДЕЗОКСИРИБОНУКЛЕÁЗАЛАР – бцтцн организмлярин дезоксирибонуклеин туршуларынын (ДНТ) молекулларындакы фосфодиефир рабитяляринин парчаланмасыны катализ едян щидролаз синфиня аид нуклеаз групундан ферментляр. Д. субстрат сяъиййявилийиня, тясир механизминя вя онларын йериня йетирдийи функсийаларына эюря фяргляндирилир. Бунларын арасында ДНТ молекулу дахилиндя нуклеотидлярарасы рабитяляри парчалайан ендонуклеазалар вя полинуклеотид зянъиринин 5′­ вя йа 3′­уъундан бир нуклеотид галыьы гопаран екзонуклеазалар айырд едилир.


    Бязи Д. ДНТ-нин йалныз икизянъирли, диэярляри бирзянъирли молекулларыны парчалайыр, цчцнъцляр ися щям бир-, щям дя ики- зянъирли молекуллара гаршы актив олур. Бир сыра Д. ДНТ-дя ясасларын ардыъыллыьына сяъиййяви тясир эюстяря билмир, бязиляри (рестриктазалар) яксиня, ДНТ молекулунда мцяййян гыса нуклеотид ардыъыллыгларыны таныйыр вя молекулу йалныз бу ардыъыллыгларын йахынлыьында вя йа щцдудлары дахилиндя парчалайыр.


    Д. ДНТ-нин репликасийа, репарасийа вя рекомбинасийа просесляриндя иштирак едир; щцъейряйя дахил олан йад ДНТ-ляри мящв едяряк горуйуъу функсийаны йериня йетирир (мяс., вирус инфексийасы заманы) вя щцъейрянин програмлашдырылмыш мящви – апоптоз заманы ДНТ-нин фрагментляря бюлцнмясиня ъавабдещдир. Д. елми арашдырмаларда, рекомбинат ДНТ-лярин йарадылмасында (бах Эен мцщяндислийи), молекулйар клонлашдырмада, эеномларын тядгигиндя эениш истифадя олунур. Онлар бир сыра хястяликлярин диагностикасында вя терапевтик мягсядляр цчцн истифадя олунур.

    DEZOKSİRİBONUKLEAZALAR

    ДЕЗОКСИРИБОНУКЛЕÁЗАЛАР – бцтцн организмлярин дезоксирибонуклеин туршуларынын (ДНТ) молекулларындакы фосфодиефир рабитяляринин парчаланмасыны катализ едян щидролаз синфиня аид нуклеаз групундан ферментляр. Д. субстрат сяъиййявилийиня, тясир механизминя вя онларын йериня йетирдийи функсийаларына эюря фяргляндирилир. Бунларын арасында ДНТ молекулу дахилиндя нуклеотидлярарасы рабитяляри парчалайан ендонуклеазалар вя полинуклеотид зянъиринин 5′­ вя йа 3′­уъундан бир нуклеотид галыьы гопаран екзонуклеазалар айырд едилир.


    Бязи Д. ДНТ-нин йалныз икизянъирли, диэярляри бирзянъирли молекулларыны парчалайыр, цчцнъцляр ися щям бир-, щям дя ики- зянъирли молекуллара гаршы актив олур. Бир сыра Д. ДНТ-дя ясасларын ардыъыллыьына сяъиййяви тясир эюстяря билмир, бязиляри (рестриктазалар) яксиня, ДНТ молекулунда мцяййян гыса нуклеотид ардыъыллыгларыны таныйыр вя молекулу йалныз бу ардыъыллыгларын йахынлыьында вя йа щцдудлары дахилиндя парчалайыр.


    Д. ДНТ-нин репликасийа, репарасийа вя рекомбинасийа просесляриндя иштирак едир; щцъейряйя дахил олан йад ДНТ-ляри мящв едяряк горуйуъу функсийаны йериня йетирир (мяс., вирус инфексийасы заманы) вя щцъейрянин програмлашдырылмыш мящви – апоптоз заманы ДНТ-нин фрагментляря бюлцнмясиня ъавабдещдир. Д. елми арашдырмаларда, рекомбинат ДНТ-лярин йарадылмасында (бах Эен мцщяндислийи), молекулйар клонлашдырмада, эеномларын тядгигиндя эениш истифадя олунур. Онлар бир сыра хястяликлярин диагностикасында вя терапевтик мягсядляр цчцн истифадя олунур.