DӘMİRLİ SÜXURLAR, e k z o g e n f e r r o l i t l ə r – yarıdan çox dəmirli minerallardan (dəmirin oksidləri, hidroksidləri, karbonatları, silikatları, sulfidləri) təşkil olunmuş çökmə süxurlar qrupu. Mineraloji tərkibinə görə D.s.-ı ferrooksidolitlərə, ferrokarbonatolitlərə, silikat ferrolitlərinə və ferrosulfidolitlərə ayırırlar. Adətən D.s.-ı dəmir filizləri adlandırırlar (məs., limonit dəmir filizi, siderit dəmir filizi, şamozit dəmir filizi). D.s.-ın rəngi qonur, sarımtıl qonur, qırmızımtılqonur, qırmızı, qara (ferrooksidolitlər), boz, qonuruboz (ferro karbonatolitlər), yaşılımtıldır (silikat ferrolitləri). D.s., əsasən, kövrək olur, əllə rahat ovulur; dəmirlə zəngin maqmatik və digər süxurların, sulfid filizlərinin kimyəvi aşınması nəticəsində yaranır; hidrotermal metasomatik yolla əmələ gələn D.s. da var (məs., ferrokarbonatolitlər). D.s. lay (qalınlığı 200–400 m-ədək), linza və yuvalar, həmçinin konkresiyalar şəklində yatırlar. Әksər D.s.-ın formalaşması aşınma qabığı məhsullarının dəniz və gölbataqlıq hövzələrində mexaniki və kimyəvi çökdürülməsi ilə əlaqədardır; bu səbəbdən dəniz, göl, bataqlıq dəmir filizlərini ayırırlar. Konkresiya ferrolitləri çöküntülərin postsedi mentasion dəyişmə mərhələsində yaranır.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
DӘMİRLİ SÜXURLAR, e k z o g e n f e r r o l i t l ə r – yarıdan çox dəmirli minerallardan (dəmirin oksidləri, hidroksidləri, karbonatları, silikatları, sulfidləri) təşkil olunmuş çökmə süxurlar qrupu. Mineraloji tərkibinə görə D.s.-ı ferrooksidolitlərə, ferrokarbonatolitlərə, silikat ferrolitlərinə və ferrosulfidolitlərə ayırırlar. Adətən D.s.-ı dəmir filizləri adlandırırlar (məs., limonit dəmir filizi, siderit dəmir filizi, şamozit dəmir filizi). D.s.-ın rəngi qonur, sarımtıl qonur, qırmızımtılqonur, qırmızı, qara (ferrooksidolitlər), boz, qonuruboz (ferro karbonatolitlər), yaşılımtıldır (silikat ferrolitləri). D.s., əsasən, kövrək olur, əllə rahat ovulur; dəmirlə zəngin maqmatik və digər süxurların, sulfid filizlərinin kimyəvi aşınması nəticəsində yaranır; hidrotermal metasomatik yolla əmələ gələn D.s. da var (məs., ferrokarbonatolitlər). D.s. lay (qalınlığı 200–400 m-ədək), linza və yuvalar, həmçinin konkresiyalar şəklində yatırlar. Әksər D.s.-ın formalaşması aşınma qabığı məhsullarının dəniz və gölbataqlıq hövzələrində mexaniki və kimyəvi çökdürülməsi ilə əlaqədardır; bu səbəbdən dəniz, göl, bataqlıq dəmir filizlərini ayırırlar. Konkresiya ferrolitləri çöküntülərin postsedi mentasion dəyişmə mərhələsində yaranır.
DӘMİRLİ SÜXURLAR, e k z o g e n f e r r o l i t l ə r – yarıdan çox dəmirli minerallardan (dəmirin oksidləri, hidroksidləri, karbonatları, silikatları, sulfidləri) təşkil olunmuş çökmə süxurlar qrupu. Mineraloji tərkibinə görə D.s.-ı ferrooksidolitlərə, ferrokarbonatolitlərə, silikat ferrolitlərinə və ferrosulfidolitlərə ayırırlar. Adətən D.s.-ı dəmir filizləri adlandırırlar (məs., limonit dəmir filizi, siderit dəmir filizi, şamozit dəmir filizi). D.s.-ın rəngi qonur, sarımtıl qonur, qırmızımtılqonur, qırmızı, qara (ferrooksidolitlər), boz, qonuruboz (ferro karbonatolitlər), yaşılımtıldır (silikat ferrolitləri). D.s., əsasən, kövrək olur, əllə rahat ovulur; dəmirlə zəngin maqmatik və digər süxurların, sulfid filizlərinin kimyəvi aşınması nəticəsində yaranır; hidrotermal metasomatik yolla əmələ gələn D.s. da var (məs., ferrokarbonatolitlər). D.s. lay (qalınlığı 200–400 m-ədək), linza və yuvalar, həmçinin konkresiyalar şəklində yatırlar. Әksər D.s.-ın formalaşması aşınma qabığı məhsullarının dəniz və gölbataqlıq hövzələrində mexaniki və kimyəvi çökdürülməsi ilə əlaqədardır; bu səbəbdən dəniz, göl, bataqlıq dəmir filizlərini ayırırlar. Konkresiya ferrolitləri çöküntülərin postsedi mentasion dəyişmə mərhələsində yaranır.
