Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VI CİLD (ÇİNÁB, Çenab - DƏMİRÇİYEVA)
    DƏNİZ KƏRTƏNKƏLƏSİ

    ДЯНИЗ КЯРТЯНКЯЛЯСИ, и г у а н а (Амблйрщйнъщус ъристатус) – игуанакимиляр фясилясинин ейниадлы ъинсиндян кяртянкяля нювц. Еркяклярин бядянинин уз. 140 см-ядяк олур (дишиляр хейли кичикдир); бунун да йарыдан чоху йанлардан басыг олан щцндцр гуйруьун пайына дцшцр. Башы гыса, кичик вя йумрудур. Нисбятян гыса айагларын ири яйри ъайнаглары цзмя пярдяси иля бирляшмишдир. Бядяни хырда пулъугларла юртцлцдцр. Башын алын щиссясиндя пулъуглар конусвары буйнуз габарлар шяклиндя галынлашмышдыр. Бядянин бел тяряфи вя гуйруг бойунъа щцндцр олмайан дараг узаныр. Бядянин цст тяряфи гырмызы-гонур, боз-зейтуну вя йа гара рянэдя олур. Анъаг Сакит океанын Галапагос а-рында гайалыг сащиллярдя йашайыр. Йахшы цзцр вя суйа баш вурур (30 дяг-ядяк су алтында гала билир), йосунларла гидаланыр. Дяниз суйундан организмя кечян артыг дуз Д.к.-нин ганындан эю-цнцн юнцндя йерляшян вя бурун бошлуьуна ачылан хцсуси бурун дуз вязиляри иля чыхыр. Йосунлардан башга Д.к. щейван мяншяли гидалар да (мяс., дяниз ширляринин ятянясини) йейир. Д.к. цчцн полигамлыг характерикдир: еркякляр сащил яразисиндя 5–10 йеткин диши фярд олан сащяни горуйур. Дишиляр дяринлийи 20–30 см олан йувалара 10×5 см юлчцдя 1–3 йумурта гойур.

     Дяниз кяртянкяляси (Амблйрщйнъщус ъристатус).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ÇİNÁB, Çenab – DƏMİRÇİYEVA
    DƏNİZ KƏRTƏNKƏLƏSİ

    ДЯНИЗ КЯРТЯНКЯЛЯСИ, и г у а н а (Амблйрщйнъщус ъристатус) – игуанакимиляр фясилясинин ейниадлы ъинсиндян кяртянкяля нювц. Еркяклярин бядянинин уз. 140 см-ядяк олур (дишиляр хейли кичикдир); бунун да йарыдан чоху йанлардан басыг олан щцндцр гуйруьун пайына дцшцр. Башы гыса, кичик вя йумрудур. Нисбятян гыса айагларын ири яйри ъайнаглары цзмя пярдяси иля бирляшмишдир. Бядяни хырда пулъугларла юртцлцдцр. Башын алын щиссясиндя пулъуглар конусвары буйнуз габарлар шяклиндя галынлашмышдыр. Бядянин бел тяряфи вя гуйруг бойунъа щцндцр олмайан дараг узаныр. Бядянин цст тяряфи гырмызы-гонур, боз-зейтуну вя йа гара рянэдя олур. Анъаг Сакит океанын Галапагос а-рында гайалыг сащиллярдя йашайыр. Йахшы цзцр вя суйа баш вурур (30 дяг-ядяк су алтында гала билир), йосунларла гидаланыр. Дяниз суйундан организмя кечян артыг дуз Д.к.-нин ганындан эю-цнцн юнцндя йерляшян вя бурун бошлуьуна ачылан хцсуси бурун дуз вязиляри иля чыхыр. Йосунлардан башга Д.к. щейван мяншяли гидалар да (мяс., дяниз ширляринин ятянясини) йейир. Д.к. цчцн полигамлыг характерикдир: еркякляр сащил яразисиндя 5–10 йеткин диши фярд олан сащяни горуйур. Дишиляр дяринлийи 20–30 см олан йувалара 10×5 см юлчцдя 1–3 йумурта гойур.

     Дяниз кяртянкяляси (Амблйрщйнъщус ъристатус).

    DƏNİZ KƏRTƏNKƏLƏSİ

    ДЯНИЗ КЯРТЯНКЯЛЯСИ, и г у а н а (Амблйрщйнъщус ъристатус) – игуанакимиляр фясилясинин ейниадлы ъинсиндян кяртянкяля нювц. Еркяклярин бядянинин уз. 140 см-ядяк олур (дишиляр хейли кичикдир); бунун да йарыдан чоху йанлардан басыг олан щцндцр гуйруьун пайына дцшцр. Башы гыса, кичик вя йумрудур. Нисбятян гыса айагларын ири яйри ъайнаглары цзмя пярдяси иля бирляшмишдир. Бядяни хырда пулъугларла юртцлцдцр. Башын алын щиссясиндя пулъуглар конусвары буйнуз габарлар шяклиндя галынлашмышдыр. Бядянин бел тяряфи вя гуйруг бойунъа щцндцр олмайан дараг узаныр. Бядянин цст тяряфи гырмызы-гонур, боз-зейтуну вя йа гара рянэдя олур. Анъаг Сакит океанын Галапагос а-рында гайалыг сащиллярдя йашайыр. Йахшы цзцр вя суйа баш вурур (30 дяг-ядяк су алтында гала билир), йосунларла гидаланыр. Дяниз суйундан организмя кечян артыг дуз Д.к.-нин ганындан эю-цнцн юнцндя йерляшян вя бурун бошлуьуна ачылан хцсуси бурун дуз вязиляри иля чыхыр. Йосунлардан башга Д.к. щейван мяншяли гидалар да (мяс., дяниз ширляринин ятянясини) йейир. Д.к. цчцн полигамлыг характерикдир: еркякляр сащил яразисиндя 5–10 йеткин диши фярд олан сащяни горуйур. Дишиляр дяринлийи 20–30 см олан йувалара 10×5 см юлчцдя 1–3 йумурта гойур.

     Дяниз кяртянкяляси (Амблйрщйнъщус ъристатус).