EPAMİNÓND (Έπαμεινώνδας; tәqr. e.ә. 418, Fiva – e.ә. 362, Mantineya) – qәdim yunan sәrkәrdәsi, siyasi xadim. Yoxsullaşmış әsilzadә ailәsindәn olan E. pifaqorçu filosof Lisidin rәhbәrliyi ilә mükәmmәl tәhsil almışdı, mahir natiq idi. E.ә. 379 ildә Pelopidlә birlikdә Fivada spartalılar әleyhinә demokratik çevrilişә başçılıq etmişdir. Fivanın rәhbәrlik etdiyi Beotiya ittifaqı vә Spartanın rәhbәrlik etdiyi Peloponnes ittifaqının Yunanıstanda ağalıq uğrunda apar dıqları Beotiya müharibәlә rindә (e.ә. 378–362) dәfәlәrlә beotarx (Beotiya ittifaqının 7 әsas vәzifәli şәxslәrindәn biri) seçilmiş vә ordu komandanı tәyin edil mişdir. Levktra yaxınlığındakı vuruşmadan (e.ә. 371) vә E.-un Peloponnesә 3 hәrbi yürüşündәn (e.ә. 370, 369, 367) sonra Sparta zәiflәmiş, Peloponnes ittifaqı dağılmışdı. E.-un yaratdığı Fiva donanması Xios, Rodos adalarını vә Bizans ş.-ni fәth etmişdi. E.-un hәrbi uğurlarını onun sәrkәrdәlik qabiliyyәti vә Fiva qoşununun yaxşı hәrbi hazırlığı şәrtlәndirirdi. E.-a qәdәr ağır piyadalar döyüş üçün bir xәtt üzrә müntәzәm düzülürdülәr (falanqa). Hәmlә paralel cәbhә boyu aparılırdı. Levktra yaxınlığındakı vuruşmada E. qüvvәlәrinin sayı düşmәnә nisbәtәn az idi. Qüvvәlәrin cәbhә boyu müntәzәm yerlәşdirilmәsindәn imtina edәn E. qoşunun zәrbә dәstәsini әsas hәmlә istiqamәtindә cәmlәşdirmiş vә “әyri hücum”a keçmәklә tam qәlәbә qazanmışdı. Mantineya yaxınlı ğındakı döyüşdә (e.ә. 362) E. әvvәlki taktikasını daha da inkişaf etdirәrәk (qoşunun zәrbә dәstәsinin süvari hissәsi vә yüngül piyadalarla qarşılıqlı әlaqәsini yaradaraq) yenidәn qәlәbә çalmış, lakin aldığı yaradan ölmüşdür.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
EPAMİNÓND (Έπαμεινώνδας; tәqr. e.ә. 418, Fiva – e.ә. 362, Mantineya) – qәdim yunan sәrkәrdәsi, siyasi xadim. Yoxsullaşmış әsilzadә ailәsindәn olan E. pifaqorçu filosof Lisidin rәhbәrliyi ilә mükәmmәl tәhsil almışdı, mahir natiq idi. E.ә. 379 ildә Pelopidlә birlikdә Fivada spartalılar әleyhinә demokratik çevrilişә başçılıq etmişdir. Fivanın rәhbәrlik etdiyi Beotiya ittifaqı vә Spartanın rәhbәrlik etdiyi Peloponnes ittifaqının Yunanıstanda ağalıq uğrunda apar dıqları Beotiya müharibәlә rindә (e.ә. 378–362) dәfәlәrlә beotarx (Beotiya ittifaqının 7 әsas vәzifәli şәxslәrindәn biri) seçilmiş vә ordu komandanı tәyin edil mişdir. Levktra yaxınlığındakı vuruşmadan (e.ә. 371) vә E.-un Peloponnesә 3 hәrbi yürüşündәn (e.ә. 370, 369, 367) sonra Sparta zәiflәmiş, Peloponnes ittifaqı dağılmışdı. E.-un yaratdığı Fiva donanması Xios, Rodos adalarını vә Bizans ş.-ni fәth etmişdi. E.-un hәrbi uğurlarını onun sәrkәrdәlik qabiliyyәti vә Fiva qoşununun yaxşı hәrbi hazırlığı şәrtlәndirirdi. E.-a qәdәr ağır piyadalar döyüş üçün bir xәtt üzrә müntәzәm düzülürdülәr (falanqa). Hәmlә paralel cәbhә boyu aparılırdı. Levktra yaxınlığındakı vuruşmada E. qüvvәlәrinin sayı düşmәnә nisbәtәn az idi. Qüvvәlәrin cәbhә boyu müntәzәm yerlәşdirilmәsindәn imtina edәn E. qoşunun zәrbә dәstәsini әsas hәmlә istiqamәtindә cәmlәşdirmiş vә “әyri hücum”a keçmәklә tam qәlәbә qazanmışdı. Mantineya yaxınlı ğındakı döyüşdә (e.ә. 362) E. әvvәlki taktikasını daha da inkişaf etdirәrәk (qoşunun zәrbә dәstәsinin süvari hissәsi vә yüngül piyadalarla qarşılıqlı әlaqәsini yaradaraq) yenidәn qәlәbә çalmış, lakin aldığı yaradan ölmüşdür.
EPAMİNÓND (Έπαμεινώνδας; tәqr. e.ә. 418, Fiva – e.ә. 362, Mantineya) – qәdim yunan sәrkәrdәsi, siyasi xadim. Yoxsullaşmış әsilzadә ailәsindәn olan E. pifaqorçu filosof Lisidin rәhbәrliyi ilә mükәmmәl tәhsil almışdı, mahir natiq idi. E.ә. 379 ildә Pelopidlә birlikdә Fivada spartalılar әleyhinә demokratik çevrilişә başçılıq etmişdir. Fivanın rәhbәrlik etdiyi Beotiya ittifaqı vә Spartanın rәhbәrlik etdiyi Peloponnes ittifaqının Yunanıstanda ağalıq uğrunda apar dıqları Beotiya müharibәlә rindә (e.ә. 378–362) dәfәlәrlә beotarx (Beotiya ittifaqının 7 әsas vәzifәli şәxslәrindәn biri) seçilmiş vә ordu komandanı tәyin edil mişdir. Levktra yaxınlığındakı vuruşmadan (e.ә. 371) vә E.-un Peloponnesә 3 hәrbi yürüşündәn (e.ә. 370, 369, 367) sonra Sparta zәiflәmiş, Peloponnes ittifaqı dağılmışdı. E.-un yaratdığı Fiva donanması Xios, Rodos adalarını vә Bizans ş.-ni fәth etmişdi. E.-un hәrbi uğurlarını onun sәrkәrdәlik qabiliyyәti vә Fiva qoşununun yaxşı hәrbi hazırlığı şәrtlәndirirdi. E.-a qәdәr ağır piyadalar döyüş üçün bir xәtt üzrә müntәzәm düzülürdülәr (falanqa). Hәmlә paralel cәbhә boyu aparılırdı. Levktra yaxınlığındakı vuruşmada E. qüvvәlәrinin sayı düşmәnә nisbәtәn az idi. Qüvvәlәrin cәbhә boyu müntәzәm yerlәşdirilmәsindәn imtina edәn E. qoşunun zәrbә dәstәsini әsas hәmlә istiqamәtindә cәmlәşdirmiş vә “әyri hücum”a keçmәklә tam qәlәbә qazanmışdı. Mantineya yaxınlı ğındakı döyüşdә (e.ә. 362) E. әvvәlki taktikasını daha da inkişaf etdirәrәk (qoşunun zәrbә dәstәsinin süvari hissәsi vә yüngül piyadalarla qarşılıqlı әlaqәsini yaradaraq) yenidәn qәlәbә çalmış, lakin aldığı yaradan ölmüşdür.
