Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    DƏVƏDƏLLƏYİLƏR

    ДЯВЯДЯЛЛЯЙИЛЯР (Мантодеа) – йыртыъы ъцъцляр дястяси (вя йа Диътйоптера дястясинин йарымдястяси). Газынты щалында галыглары Алт Тябашир гатларындан мялумдур. Уз. 11 см-я гядярдир. Горуйуъу рянэя маликдир; бязи нювляри эцлляря, йарпаглара вя биткилярин диэяр щиссяляриня бянзяйир. Башы щярякятли, эюзляри иридир,быьъыгларын ясасы цзяриндя 3 садя эюзъцк йерляшмишдир. Аьыз апараты эямириъидир. Биринъи дюш сегменти енсиз, диэярляриндян хейли узундур, она ири тиканлы тутуъу ятрафлар бирляшмишдир. Ганадлары ики ъцт – юндякиляр нисбятян енсиз, архадакылар йелпик шяклиндя йыьылыр (бязян тамамиля вя йа гисмян редуксийа олунмушдур). Арха айагларын юн буьумлары (чанагъыглар) арасында ултрасяси гябул едян тимпанал органлар (сиклоп гулаг) йерляшир. Гарынъыг 10 терэитлидир (сегментцстц лювщяъик); онун гуртараъаьында буьумлу чыхынтылар – серкляр йерляшир. Башлыъа олараг тропик вя субтропик яразилярдя йашайырлар. Чеврилмя натамамдыр (пуп мярщяляси йохдур). Ъцъцлярля гидаланырлар. Овуну габаг айагларыны йухары галдырараг эюзляйирляр. Даща ири олан диши ъцтляшмядян сонра, чох вахт, юз еркяйини йейир. Йумурталарыны биткиляр, бязян дашлар вя б. яшйалар цзяриня бяркимиш кюпцклц гылаф – оотека (йумурта кисяси) шяклиндя гойур. 2000-я йахын, о ъцмлядян Азярб.-да 8 нювц [ян чох йайыланы уз. 4–7 см олан ади дявядялляйидир (Mantis religiosa)] вар.

    Ади дявядялляйи (Mantis religiosa).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    DƏVƏDƏLLƏYİLƏR

    ДЯВЯДЯЛЛЯЙИЛЯР (Мантодеа) – йыртыъы ъцъцляр дястяси (вя йа Диътйоптера дястясинин йарымдястяси). Газынты щалында галыглары Алт Тябашир гатларындан мялумдур. Уз. 11 см-я гядярдир. Горуйуъу рянэя маликдир; бязи нювляри эцлляря, йарпаглара вя биткилярин диэяр щиссяляриня бянзяйир. Башы щярякятли, эюзляри иридир,быьъыгларын ясасы цзяриндя 3 садя эюзъцк йерляшмишдир. Аьыз апараты эямириъидир. Биринъи дюш сегменти енсиз, диэярляриндян хейли узундур, она ири тиканлы тутуъу ятрафлар бирляшмишдир. Ганадлары ики ъцт – юндякиляр нисбятян енсиз, архадакылар йелпик шяклиндя йыьылыр (бязян тамамиля вя йа гисмян редуксийа олунмушдур). Арха айагларын юн буьумлары (чанагъыглар) арасында ултрасяси гябул едян тимпанал органлар (сиклоп гулаг) йерляшир. Гарынъыг 10 терэитлидир (сегментцстц лювщяъик); онун гуртараъаьында буьумлу чыхынтылар – серкляр йерляшир. Башлыъа олараг тропик вя субтропик яразилярдя йашайырлар. Чеврилмя натамамдыр (пуп мярщяляси йохдур). Ъцъцлярля гидаланырлар. Овуну габаг айагларыны йухары галдырараг эюзляйирляр. Даща ири олан диши ъцтляшмядян сонра, чох вахт, юз еркяйини йейир. Йумурталарыны биткиляр, бязян дашлар вя б. яшйалар цзяриня бяркимиш кюпцклц гылаф – оотека (йумурта кисяси) шяклиндя гойур. 2000-я йахын, о ъцмлядян Азярб.-да 8 нювц [ян чох йайыланы уз. 4–7 см олан ади дявядялляйидир (Mantis religiosa)] вар.

    Ади дявядялляйи (Mantis religiosa).

    DƏVƏDƏLLƏYİLƏR

    ДЯВЯДЯЛЛЯЙИЛЯР (Мантодеа) – йыртыъы ъцъцляр дястяси (вя йа Диътйоптера дястясинин йарымдястяси). Газынты щалында галыглары Алт Тябашир гатларындан мялумдур. Уз. 11 см-я гядярдир. Горуйуъу рянэя маликдир; бязи нювляри эцлляря, йарпаглара вя биткилярин диэяр щиссяляриня бянзяйир. Башы щярякятли, эюзляри иридир,быьъыгларын ясасы цзяриндя 3 садя эюзъцк йерляшмишдир. Аьыз апараты эямириъидир. Биринъи дюш сегменти енсиз, диэярляриндян хейли узундур, она ири тиканлы тутуъу ятрафлар бирляшмишдир. Ганадлары ики ъцт – юндякиляр нисбятян енсиз, архадакылар йелпик шяклиндя йыьылыр (бязян тамамиля вя йа гисмян редуксийа олунмушдур). Арха айагларын юн буьумлары (чанагъыглар) арасында ултрасяси гябул едян тимпанал органлар (сиклоп гулаг) йерляшир. Гарынъыг 10 терэитлидир (сегментцстц лювщяъик); онун гуртараъаьында буьумлу чыхынтылар – серкляр йерляшир. Башлыъа олараг тропик вя субтропик яразилярдя йашайырлар. Чеврилмя натамамдыр (пуп мярщяляси йохдур). Ъцъцлярля гидаланырлар. Овуну габаг айагларыны йухары галдырараг эюзляйирляр. Даща ири олан диши ъцтляшмядян сонра, чох вахт, юз еркяйини йейир. Йумурталарыны биткиляр, бязян дашлар вя б. яшйалар цзяриня бяркимиш кюпцклц гылаф – оотека (йумурта кисяси) шяклиндя гойур. 2000-я йахын, о ъцмлядян Азярб.-да 8 нювц [ян чох йайыланы уз. 4–7 см олан ади дявядялляйидир (Mantis religiosa)] вар.

    Ади дявядялляйи (Mantis religiosa).