Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    DƏYƏR QANUNU

    ДЯЙЯР ГАНУНУ (инэ. лаw оф ъомпетитион) – ямтяя истещсалынын ясас гануну; иътимаи ямяк иля ямтяялярин дяйяри вя гиймяти арасындакы сябяб-нятиъя ялагялярини ифадя едир, ямтяя истещсалчылары арасындакы ялагяляри тянзимляйир. Д.г.-нун фяалиййятиня уйьун олараг ямтяялярин истещсалы вя мцбадиляси, онларын иътимаи зярури ямяк сярфи иля мцяййян едилян дяйяри ясасында щяйата кечирилир. Ямтяя истещсалчылары ямтяя истещсалы вя мцбадиляси заманы бу обйектив ганунауйьунлуьу нязяря алмалыдырлар.


    Д.г. ямтяя истещсалынын тянзимляйиъисидир. Иътимаи тялябаты тямин етмяк цчцн мяъму иътимаи ямяк ян мцхтялиф мящсул истещсаллары арасында бюлцшдцрцлмялидир.


    Д.г. бир нечя функсийаны йериня йетирир. Онлардан ян башлыъасы: иътимаи зярури ямяйин мигдары сявиййясинин формалашдырылмасы; игтисадиййатын мцхтялиф сфералары арасында ямяйин бюлцшдцрцлмясинин тянзимлянмяси; истещсалын стимуллашдырылмасы; ямтяя истещсалчыларынын диференсиасийасы. Бу функсийалар бир-бири иля сых ялагялидир. Дяйярин пул иля ифадяси олан гиймят истещсалын тянзимлянмяси механизминин мцщцм цнсцрцдцр. Лакин гиймятин дяйяри цстялямяси вя йа ондан ашаьы олмасы Д.г.-нун стимуллашдырылмасы функсийасыны эцъляндирир, иътимаи ямяк мясряфинин учоту функсийасыны ися зяифлядир. Цмумдцнйа базары инкишаф етдикъя вя дцнйада тясяррцфат ялагяляри артдыгъа Д.г.-нун фяалиййят сярщядляри
    эенишлянир. Дцнйа тясяррцфатында игтисади ялагялярин эялир вя йа зяряр эятирмяси милли вя бейнялмилял дяйяр арасындакы нисбятля мцяййян едилир. Даща йцксяк ямяк мящсулдарлыьына малик олан, демяли, щям дя диэяр юлкялярля мцгайисядя ямтяянин милли дяйяри даща ашаьы олан юлкяляр ялавя эялир ялдя едир. Беляликля, бейнялхалг тиъарятдя юз-юзлцйцндя ямтяя дяйяринин кямиййяти идхал вя ихраъ олунан ямтяялярин милли вя бейнялмилял дяйяри арасындакы нисбят гядяр щялледиъи ящямиййятя малик дейилдир. 

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    DƏYƏR QANUNU

    ДЯЙЯР ГАНУНУ (инэ. лаw оф ъомпетитион) – ямтяя истещсалынын ясас гануну; иътимаи ямяк иля ямтяялярин дяйяри вя гиймяти арасындакы сябяб-нятиъя ялагялярини ифадя едир, ямтяя истещсалчылары арасындакы ялагяляри тянзимляйир. Д.г.-нун фяалиййятиня уйьун олараг ямтяялярин истещсалы вя мцбадиляси, онларын иътимаи зярури ямяк сярфи иля мцяййян едилян дяйяри ясасында щяйата кечирилир. Ямтяя истещсалчылары ямтяя истещсалы вя мцбадиляси заманы бу обйектив ганунауйьунлуьу нязяря алмалыдырлар.


    Д.г. ямтяя истещсалынын тянзимляйиъисидир. Иътимаи тялябаты тямин етмяк цчцн мяъму иътимаи ямяк ян мцхтялиф мящсул истещсаллары арасында бюлцшдцрцлмялидир.


    Д.г. бир нечя функсийаны йериня йетирир. Онлардан ян башлыъасы: иътимаи зярури ямяйин мигдары сявиййясинин формалашдырылмасы; игтисадиййатын мцхтялиф сфералары арасында ямяйин бюлцшдцрцлмясинин тянзимлянмяси; истещсалын стимуллашдырылмасы; ямтяя истещсалчыларынын диференсиасийасы. Бу функсийалар бир-бири иля сых ялагялидир. Дяйярин пул иля ифадяси олан гиймят истещсалын тянзимлянмяси механизминин мцщцм цнсцрцдцр. Лакин гиймятин дяйяри цстялямяси вя йа ондан ашаьы олмасы Д.г.-нун стимуллашдырылмасы функсийасыны эцъляндирир, иътимаи ямяк мясряфинин учоту функсийасыны ися зяифлядир. Цмумдцнйа базары инкишаф етдикъя вя дцнйада тясяррцфат ялагяляри артдыгъа Д.г.-нун фяалиййят сярщядляри
    эенишлянир. Дцнйа тясяррцфатында игтисади ялагялярин эялир вя йа зяряр эятирмяси милли вя бейнялмилял дяйяр арасындакы нисбятля мцяййян едилир. Даща йцксяк ямяк мящсулдарлыьына малик олан, демяли, щям дя диэяр юлкялярля мцгайисядя ямтяянин милли дяйяри даща ашаьы олан юлкяляр ялавя эялир ялдя едир. Беляликля, бейнялхалг тиъарятдя юз-юзлцйцндя ямтяя дяйяринин кямиййяти идхал вя ихраъ олунан ямтяялярин милли вя бейнялмилял дяйяри арасындакы нисбят гядяр щялледиъи ящямиййятя малик дейилдир. 

    DƏYƏR QANUNU

    ДЯЙЯР ГАНУНУ (инэ. лаw оф ъомпетитион) – ямтяя истещсалынын ясас гануну; иътимаи ямяк иля ямтяялярин дяйяри вя гиймяти арасындакы сябяб-нятиъя ялагялярини ифадя едир, ямтяя истещсалчылары арасындакы ялагяляри тянзимляйир. Д.г.-нун фяалиййятиня уйьун олараг ямтяялярин истещсалы вя мцбадиляси, онларын иътимаи зярури ямяк сярфи иля мцяййян едилян дяйяри ясасында щяйата кечирилир. Ямтяя истещсалчылары ямтяя истещсалы вя мцбадиляси заманы бу обйектив ганунауйьунлуьу нязяря алмалыдырлар.


    Д.г. ямтяя истещсалынын тянзимляйиъисидир. Иътимаи тялябаты тямин етмяк цчцн мяъму иътимаи ямяк ян мцхтялиф мящсул истещсаллары арасында бюлцшдцрцлмялидир.


    Д.г. бир нечя функсийаны йериня йетирир. Онлардан ян башлыъасы: иътимаи зярури ямяйин мигдары сявиййясинин формалашдырылмасы; игтисадиййатын мцхтялиф сфералары арасында ямяйин бюлцшдцрцлмясинин тянзимлянмяси; истещсалын стимуллашдырылмасы; ямтяя истещсалчыларынын диференсиасийасы. Бу функсийалар бир-бири иля сых ялагялидир. Дяйярин пул иля ифадяси олан гиймят истещсалын тянзимлянмяси механизминин мцщцм цнсцрцдцр. Лакин гиймятин дяйяри цстялямяси вя йа ондан ашаьы олмасы Д.г.-нун стимуллашдырылмасы функсийасыны эцъляндирир, иътимаи ямяк мясряфинин учоту функсийасыны ися зяифлядир. Цмумдцнйа базары инкишаф етдикъя вя дцнйада тясяррцфат ялагяляри артдыгъа Д.г.-нун фяалиййят сярщядляри
    эенишлянир. Дцнйа тясяррцфатында игтисади ялагялярин эялир вя йа зяряр эятирмяси милли вя бейнялмилял дяйяр арасындакы нисбятля мцяййян едилир. Даща йцксяк ямяк мящсулдарлыьына малик олан, демяли, щям дя диэяр юлкялярля мцгайисядя ямтяянин милли дяйяри даща ашаьы олан юлкяляр ялавя эялир ялдя едир. Беляликля, бейнялхалг тиъарятдя юз-юзлцйцндя ямтяя дяйяринин кямиййяти идхал вя ихраъ олунан ямтяялярин милли вя бейнялмилял дяйяри арасындакы нисбят гядяр щялледиъи ящямиййятя малик дейилдир.