Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    DİAZOTLAŞMA

    ДИАЗОТЛАШМА – нитрит туршусунун бирли ароматик аминлярля гаршылыглы тясириндян ароматик диазобирляшмялярин алынмасы. Д. цчцн адятян (артыг эютцрцлмцш гейри-цзви туршунун иштиракы иля) НаНО2- дян истифадя едилир, мяс.:

    Ъ6Щ5–НЩ2+НаНО2+2ЩЪЫ→ [Ъ6Щ5–Н+≡ Н]ЪЫ +НаЪЫ +Щ2О.

    Д. 1858 илдя инэилис кимйачысы П. Грисs тяряфиндян кяшф едилмишдир. Д. сулу мящлулда, гаты туршуларда, надир щалларда ися сусуз мцщитдя апарылыр. Реаксийа екзотермик олдуьундан вя диазобирляшмяляр ися гыздырылдыгда асан парчаландыьына эюря реаксийа гарышыьы 0°–10°Ъ темп-р интервалында сойудулур. Алынмыш диазониум дузларынын сулу мящлулу чох вахт бирбаша цзви синтездя истифадя едилир. Арилдиазониум щалоэенидляри айырмаг цчцн Д. мцтляг спиртдя вя йа “бузлашан” ЪЩ3ЪООЩ-да апарылыр; бу заман аминин щидроэен-щалоэенид дузларындан вя диазолашдырыъы реаэент кими алкилнитриллярдян истифадя едилир. Д. явязли ароматик бирляшмялярин, о ъцмлядян азобойаг маддяляри истещсалында истифадя едилир.


    Яд.: Органическая химя. М., 2002. Кн. 1: Основной курс /Под ред. Н.А.Тюкавкиной.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    DİAZOTLAŞMA

    ДИАЗОТЛАШМА – нитрит туршусунун бирли ароматик аминлярля гаршылыглы тясириндян ароматик диазобирляшмялярин алынмасы. Д. цчцн адятян (артыг эютцрцлмцш гейри-цзви туршунун иштиракы иля) НаНО2- дян истифадя едилир, мяс.:

    Ъ6Щ5–НЩ2+НаНО2+2ЩЪЫ→ [Ъ6Щ5–Н+≡ Н]ЪЫ +НаЪЫ +Щ2О.

    Д. 1858 илдя инэилис кимйачысы П. Грисs тяряфиндян кяшф едилмишдир. Д. сулу мящлулда, гаты туршуларда, надир щалларда ися сусуз мцщитдя апарылыр. Реаксийа екзотермик олдуьундан вя диазобирляшмяляр ися гыздырылдыгда асан парчаландыьына эюря реаксийа гарышыьы 0°–10°Ъ темп-р интервалында сойудулур. Алынмыш диазониум дузларынын сулу мящлулу чох вахт бирбаша цзви синтездя истифадя едилир. Арилдиазониум щалоэенидляри айырмаг цчцн Д. мцтляг спиртдя вя йа “бузлашан” ЪЩ3ЪООЩ-да апарылыр; бу заман аминин щидроэен-щалоэенид дузларындан вя диазолашдырыъы реаэент кими алкилнитриллярдян истифадя едилир. Д. явязли ароматик бирляшмялярин, о ъцмлядян азобойаг маддяляри истещсалында истифадя едилир.


    Яд.: Органическая химя. М., 2002. Кн. 1: Основной курс /Под ред. Н.А.Тюкавкиной.

    DİAZOTLAŞMA

    ДИАЗОТЛАШМА – нитрит туршусунун бирли ароматик аминлярля гаршылыглы тясириндян ароматик диазобирляшмялярин алынмасы. Д. цчцн адятян (артыг эютцрцлмцш гейри-цзви туршунун иштиракы иля) НаНО2- дян истифадя едилир, мяс.:

    Ъ6Щ5–НЩ2+НаНО2+2ЩЪЫ→ [Ъ6Щ5–Н+≡ Н]ЪЫ +НаЪЫ +Щ2О.

    Д. 1858 илдя инэилис кимйачысы П. Грисs тяряфиндян кяшф едилмишдир. Д. сулу мящлулда, гаты туршуларда, надир щалларда ися сусуз мцщитдя апарылыр. Реаксийа екзотермик олдуьундан вя диазобирляшмяляр ися гыздырылдыгда асан парчаландыьына эюря реаксийа гарышыьы 0°–10°Ъ темп-р интервалында сойудулур. Алынмыш диазониум дузларынын сулу мящлулу чох вахт бирбаша цзви синтездя истифадя едилир. Арилдиазониум щалоэенидляри айырмаг цчцн Д. мцтляг спиртдя вя йа “бузлашан” ЪЩ3ЪООЩ-да апарылыр; бу заман аминин щидроэен-щалоэенид дузларындан вя диазолашдырыъы реаэент кими алкилнитриллярдян истифадя едилир. Д. явязли ароматик бирляшмялярин, о ъцмлядян азобойаг маддяляри истещсалында истифадя едилир.


    Яд.: Органическая химя. М., 2002. Кн. 1: Основной курс /Под ред. Н.А.Тюкавкиной.