ESSENİLƏR  (ivritcә  –  yun. εσσήνοι) – e.ә. 2 әsrin әvvәlindә Fәlәstindә formalaşmış yәhudi dini tәriqәti. E. barәdә mәlumata İosif Flavi, Filon İsgәndәriyyәli vә Böyük Plininin qeydlәrindә rast gәlinir. E.-in Makkabi üsyanından (e.ә. 167–164) qabaqkı hasidilәrin davamı olması ehtimalı var. E.-lәr özünü yәhudi cәmiyyәtindәn tam tәcrid etmәyib tәbliğatla mәşğul olan mötәdil qola vә “dünyәvi hәyat”dan tamamilә uzaqlaşıb Ölü dәnizin şm.-q. sahillәrindә (Qumranda) mәskunlaşan radikal qola ayrılırdılar. Radikal E. çox vaxt Qumran icması ilә eynilәşdirilir. E.ә. 70 ildә müq. mәbәd romalılar tәrәfindәn dağıdıldıqdan sonra E. tarix sәhnәsindәn silinmiş, ehtimal ki, aralarında erkәn yәhudi xristianlarının da olduğu digәr yәhudi qrupları arasında assimilyasiyaya mәruz qalmışlar.

E. fariseylәr vә sadukeylәrdәn fәrqli olaraq, mәbәdә getmirdilәr. Onlar asketik hәyat tәrzi keçirir, ailә qurmurdular. Musanın qanunlarına (xüsusilә Əhdi-әtiqdәki Levililәr kitabına) vә tәmizlik ritualına (dәstәmaz, yalnız icmada hazırlanan “tәmiz” qida) ciddi riayәt edir, şabata (yәhudilәrin müq. şәnbә günü) xüsusi diqqәt yetirirdilәr. Qurban kәsmәyi, silah hazırlamağı, ticarәtlә mәşğul olmağı, әt yemәyi haram hesab edirdilәr. İcmaya yeni üzv üçillik ağır sınaqlardan sonra qәbul olunur, qovulmuş üzv aclıqdan ölümә mәhkum  edilirdi. Özlәrini “işıq oğulları” hesab edәn E. axirәtin yaxın olduğuna, tezliklә işığın qәlәbәsi ilә başa çatacaq işıq-zülmәt müharibәsinin başlanacağına inanırdılar.