Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    DİSSİPATİV MÜHİT

    ДИССИПАТИВ МЦЩИТ – низамлы (макроскопик) щярякятлярин вя йа сащялярин енержисинин дюнмяз олараг низамсыз (хаотик) щярякятлярин вя йа сащялярин енержисиня кечдийи пайланмыш физики систем. Д.м.-и щямчинин удуъу мцщит вя йа иткили мцщит адландырырлар. Консерватив мцщит (иткисиз мцщит) зяиф диссипасийалы Д.м.-ин идеаллашдырылмасыдыр. Д.м.-дя енержинин диссипасийасы ентропийанын цмуми бюйцмя ганунунун нятиъясидир; бу гануна эюря, истянилян баьлы систем макроскопик щярякятлярин йох олмасына эятирян термодинамик таразлыг щалына кечмяйя чалышыр. Она эюря дя бцтцн реал мцщитляр фактики олараг диссипативдир.


    Д.м.-дя енержинин диссипасийасы адятян мцщитин хаотик щярякятдя олан зярряъикляринин чохлу сайда фярди тоггушма актлары иля шяртлянир. Мяс., газларда молекулларын тоггушмалары дюнмяз дахили сцртцнмя (юзлцлцк) вя истиликкечирмя просесляриня эятирир. Ейни заманда енержи диссипасийасынын мцхтялиф тябиятли дальаларын бураьан вя йа дальа турбулентлийи иля гаршылыглы тясири, Ландау сюнмяси кими коллектив (щям дя тоггушмайан мянада) механизмляринин ясас рол ойнадыьы Д.м. дя мювъуддур.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    DİSSİPATİV MÜHİT

    ДИССИПАТИВ МЦЩИТ – низамлы (макроскопик) щярякятлярин вя йа сащялярин енержисинин дюнмяз олараг низамсыз (хаотик) щярякятлярин вя йа сащялярин енержисиня кечдийи пайланмыш физики систем. Д.м.-и щямчинин удуъу мцщит вя йа иткили мцщит адландырырлар. Консерватив мцщит (иткисиз мцщит) зяиф диссипасийалы Д.м.-ин идеаллашдырылмасыдыр. Д.м.-дя енержинин диссипасийасы ентропийанын цмуми бюйцмя ганунунун нятиъясидир; бу гануна эюря, истянилян баьлы систем макроскопик щярякятлярин йох олмасына эятирян термодинамик таразлыг щалына кечмяйя чалышыр. Она эюря дя бцтцн реал мцщитляр фактики олараг диссипативдир.


    Д.м.-дя енержинин диссипасийасы адятян мцщитин хаотик щярякятдя олан зярряъикляринин чохлу сайда фярди тоггушма актлары иля шяртлянир. Мяс., газларда молекулларын тоггушмалары дюнмяз дахили сцртцнмя (юзлцлцк) вя истиликкечирмя просесляриня эятирир. Ейни заманда енержи диссипасийасынын мцхтялиф тябиятли дальаларын бураьан вя йа дальа турбулентлийи иля гаршылыглы тясири, Ландау сюнмяси кими коллектив (щям дя тоггушмайан мянада) механизмляринин ясас рол ойнадыьы Д.м. дя мювъуддур.

    DİSSİPATİV MÜHİT

    ДИССИПАТИВ МЦЩИТ – низамлы (макроскопик) щярякятлярин вя йа сащялярин енержисинин дюнмяз олараг низамсыз (хаотик) щярякятлярин вя йа сащялярин енержисиня кечдийи пайланмыш физики систем. Д.м.-и щямчинин удуъу мцщит вя йа иткили мцщит адландырырлар. Консерватив мцщит (иткисиз мцщит) зяиф диссипасийалы Д.м.-ин идеаллашдырылмасыдыр. Д.м.-дя енержинин диссипасийасы ентропийанын цмуми бюйцмя ганунунун нятиъясидир; бу гануна эюря, истянилян баьлы систем макроскопик щярякятлярин йох олмасына эятирян термодинамик таразлыг щалына кечмяйя чалышыр. Она эюря дя бцтцн реал мцщитляр фактики олараг диссипативдир.


    Д.м.-дя енержинин диссипасийасы адятян мцщитин хаотик щярякятдя олан зярряъикляринин чохлу сайда фярди тоггушма актлары иля шяртлянир. Мяс., газларда молекулларын тоггушмалары дюнмяз дахили сцртцнмя (юзлцлцк) вя истиликкечирмя просесляриня эятирир. Ейни заманда енержи диссипасийасынын мцхтялиф тябиятли дальаларын бураьан вя йа дальа турбулентлийи иля гаршылыглы тясири, Ландау сюнмяси кими коллектив (щям дя тоггушмайан мянада) механизмляринин ясас рол ойнадыьы Д.м. дя мювъуддур.