Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VIII CİLD (ENOLLAR - FEDDİN Konstantin Aleksandroviç)
    ETİLENDİAMİN

    ETİLENDİAMİN, 1,2-diaminetan – әn  sadә  alifatik  diamin,  H2NC2H4NH2; amin iyli, havada tüstülәnәn rәngsiz qaz; tqayn. 117°C, sıxlığı 896,6 kq/m3. Su ilә (qızdırıldıqda) vә әksәr üzvi hәlledicilәrlә qarışır, karbohidrogenlәrdә hәll olmur. E. diaminlәrin kimyәvi xassәlәrinә malikdir.

    E. birәsaslı karbon turşuları ilә qızdırıldıqda mono- vә diamidlәr alınır; yüksәk temp-r vә tәzyiqdә katalizator iştirakı ilә öz-özünә kondenslәşmәsindәn piperazin әmәlә gәlir. E. 1,2-diketonlarla 2,3-dihidropirazinlәr; karbamid ilә 2-imidazolidinon; ClCH2COOH vә ya CH2O vә HCl qarışığı ilә etilendiamintetraasetat turşusu; alkilhalogenidlәrlә mono- vә diәvәzli mәhsullar; dihalogenidlәrlә kation polimer mәhsullar (suda hәllolan vә ya gelşәkilli) әmәlә gәtirir; akrilnitril ilә sianetillәşir. E. dixloretanın NH3 ilә (maye vә sulu) 100°C temp-rda reaksiyasından vә ya monoetanolaminin NH3 ilә qarışığının 150– 230°C-dә katalitik hidrogenlәşmәsindәn alınır.
    E. fenol-formaldehid qatranların vә poliuretan liflәrin plastifikatorlarının komponenti kimi;  sürtkü yağlarını vә kauçuk latekslәri stabillәşdirmәk üçün poliuretan vә termoplastik adgezivlәr;  etilendiamin- tetraasetat turşusunun, fungisidlәrin (mәs., sineba, polimarsin), motor yağları üçün  aşqarların, dәrman vasitәlәrinin vә s. alınmasında istifadә edilir. E. yuxarı tәnәffüs yollarının selikli qişasını vә dәrini qıcıqlandırır, qara ciyәri zәdәlәyir.

     

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ENOLLAR – FEDDİN Konstantin Aleksandroviç
    ETİLENDİAMİN

    ETİLENDİAMİN, 1,2-diaminetan – әn  sadә  alifatik  diamin,  H2NC2H4NH2; amin iyli, havada tüstülәnәn rәngsiz qaz; tqayn. 117°C, sıxlığı 896,6 kq/m3. Su ilә (qızdırıldıqda) vә әksәr üzvi hәlledicilәrlә qarışır, karbohidrogenlәrdә hәll olmur. E. diaminlәrin kimyәvi xassәlәrinә malikdir.

    E. birәsaslı karbon turşuları ilә qızdırıldıqda mono- vә diamidlәr alınır; yüksәk temp-r vә tәzyiqdә katalizator iştirakı ilә öz-özünә kondenslәşmәsindәn piperazin әmәlә gәlir. E. 1,2-diketonlarla 2,3-dihidropirazinlәr; karbamid ilә 2-imidazolidinon; ClCH2COOH vә ya CH2O vә HCl qarışığı ilә etilendiamintetraasetat turşusu; alkilhalogenidlәrlә mono- vә diәvәzli mәhsullar; dihalogenidlәrlә kation polimer mәhsullar (suda hәllolan vә ya gelşәkilli) әmәlә gәtirir; akrilnitril ilә sianetillәşir. E. dixloretanın NH3 ilә (maye vә sulu) 100°C temp-rda reaksiyasından vә ya monoetanolaminin NH3 ilә qarışığının 150– 230°C-dә katalitik hidrogenlәşmәsindәn alınır.
    E. fenol-formaldehid qatranların vә poliuretan liflәrin plastifikatorlarının komponenti kimi;  sürtkü yağlarını vә kauçuk latekslәri stabillәşdirmәk üçün poliuretan vә termoplastik adgezivlәr;  etilendiamin- tetraasetat turşusunun, fungisidlәrin (mәs., sineba, polimarsin), motor yağları üçün  aşqarların, dәrman vasitәlәrinin vә s. alınmasında istifadә edilir. E. yuxarı tәnәffüs yollarının selikli qişasını vә dәrini qıcıqlandırır, qara ciyәri zәdәlәyir.

     

    ETİLENDİAMİN

    ETİLENDİAMİN, 1,2-diaminetan – әn  sadә  alifatik  diamin,  H2NC2H4NH2; amin iyli, havada tüstülәnәn rәngsiz qaz; tqayn. 117°C, sıxlığı 896,6 kq/m3. Su ilә (qızdırıldıqda) vә әksәr üzvi hәlledicilәrlә qarışır, karbohidrogenlәrdә hәll olmur. E. diaminlәrin kimyәvi xassәlәrinә malikdir.

    E. birәsaslı karbon turşuları ilә qızdırıldıqda mono- vә diamidlәr alınır; yüksәk temp-r vә tәzyiqdә katalizator iştirakı ilә öz-özünә kondenslәşmәsindәn piperazin әmәlә gәlir. E. 1,2-diketonlarla 2,3-dihidropirazinlәr; karbamid ilә 2-imidazolidinon; ClCH2COOH vә ya CH2O vә HCl qarışığı ilә etilendiamintetraasetat turşusu; alkilhalogenidlәrlә mono- vә diәvәzli mәhsullar; dihalogenidlәrlә kation polimer mәhsullar (suda hәllolan vә ya gelşәkilli) әmәlә gәtirir; akrilnitril ilә sianetillәşir. E. dixloretanın NH3 ilә (maye vә sulu) 100°C temp-rda reaksiyasından vә ya monoetanolaminin NH3 ilә qarışığının 150– 230°C-dә katalitik hidrogenlәşmәsindәn alınır.
    E. fenol-formaldehid qatranların vә poliuretan liflәrin plastifikatorlarının komponenti kimi;  sürtkü yağlarını vә kauçuk latekslәri stabillәşdirmәk üçün poliuretan vә termoplastik adgezivlәr;  etilendiamin- tetraasetat turşusunun, fungisidlәrin (mәs., sineba, polimarsin), motor yağları üçün  aşqarların, dәrman vasitәlәrinin vә s. alınmasında istifadә edilir. E. yuxarı tәnәffüs yollarının selikli qişasını vә dәrini qıcıqlandırır, qara ciyәri zәdәlәyir.