Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    DİZEL

    ДИЗЕЛ (Диесел) Рудолф Кристиан Карл (18.3.1858, Парис – 29.9.1913) – алман мцщяндиси, сыхылма нятиъясиндя алышан дахилийанма мцщяррикинин (дизел) йарадыъысы. 1878 илдя Мцнхендя Али Политехник Мяктяби битирмишдир. 1880 илдян алман физики вя мцщяндиси К.Линденин фирмасында ишлямишдир. 1892–93 иллярдя алдыьы патентлярдя Д. идеал Карно тсиклиня йахын тсикл цзря ишляйян дахилийанма мцщяррикинин йарадылмасы идейасыны вермишдир. Илк сынаг мцщяррикиндя (1893) йанаъаг кими гонур (боз) кюмцр тозундан, 1896 илин сонларында гурашдырдыьы су иля сойудулан мцщяррикдя ися майе йанаъагдан истифадя етмишдир. 1897 илдя Аугсбургда ишлямяйя гадир олан илк дюрдтактлы дизел мцщяррикини гурашдырды (эцъц 15 кВт-адяк, валынын фырланма тез- лийи 172 дювр/дяг, кцтляси 5 т). Бу мц- щяррикин ф.и.я. нисбятян йцксяк (0,262 – бухар машынынын ф.и.я.-ндан ики дяфя чох) олса да баща баша эялян керосинля ишляйирди вя бир сыра конструктив дефектляри варды. 1898–99 иллярдя бир гядяр тякмилляшдирилдикдян сонра мцщяррик уъуз йанаъагла (нефтля) ишлямяйя башлады вя сянайедя, нягл.-да эениш тятбиг едилди (бах Автомобил мцщяррики, Дизел-електрик стансийасы, Эями мцщяррики). Д. Ла-Маншда боьулмушдур (батмышдыр); юлцм шяраити вя сябяби мялум олмамышдыр.


    Яд.:
    Г у м и л е в с к и й Л.И. Р.Дизель. М.;Л., 1938.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    DİZEL

    ДИЗЕЛ (Диесел) Рудолф Кристиан Карл (18.3.1858, Парис – 29.9.1913) – алман мцщяндиси, сыхылма нятиъясиндя алышан дахилийанма мцщяррикинин (дизел) йарадыъысы. 1878 илдя Мцнхендя Али Политехник Мяктяби битирмишдир. 1880 илдян алман физики вя мцщяндиси К.Линденин фирмасында ишлямишдир. 1892–93 иллярдя алдыьы патентлярдя Д. идеал Карно тсиклиня йахын тсикл цзря ишляйян дахилийанма мцщяррикинин йарадылмасы идейасыны вермишдир. Илк сынаг мцщяррикиндя (1893) йанаъаг кими гонур (боз) кюмцр тозундан, 1896 илин сонларында гурашдырдыьы су иля сойудулан мцщяррикдя ися майе йанаъагдан истифадя етмишдир. 1897 илдя Аугсбургда ишлямяйя гадир олан илк дюрдтактлы дизел мцщяррикини гурашдырды (эцъц 15 кВт-адяк, валынын фырланма тез- лийи 172 дювр/дяг, кцтляси 5 т). Бу мц- щяррикин ф.и.я. нисбятян йцксяк (0,262 – бухар машынынын ф.и.я.-ндан ики дяфя чох) олса да баща баша эялян керосинля ишляйирди вя бир сыра конструктив дефектляри варды. 1898–99 иллярдя бир гядяр тякмилляшдирилдикдян сонра мцщяррик уъуз йанаъагла (нефтля) ишлямяйя башлады вя сянайедя, нягл.-да эениш тятбиг едилди (бах Автомобил мцщяррики, Дизел-електрик стансийасы, Эями мцщяррики). Д. Ла-Маншда боьулмушдур (батмышдыр); юлцм шяраити вя сябяби мялум олмамышдыр.


    Яд.:
    Г у м и л е в с к и й Л.И. Р.Дизель. М.;Л., 1938.

    DİZEL

    ДИЗЕЛ (Диесел) Рудолф Кристиан Карл (18.3.1858, Парис – 29.9.1913) – алман мцщяндиси, сыхылма нятиъясиндя алышан дахилийанма мцщяррикинин (дизел) йарадыъысы. 1878 илдя Мцнхендя Али Политехник Мяктяби битирмишдир. 1880 илдян алман физики вя мцщяндиси К.Линденин фирмасында ишлямишдир. 1892–93 иллярдя алдыьы патентлярдя Д. идеал Карно тсиклиня йахын тсикл цзря ишляйян дахилийанма мцщяррикинин йарадылмасы идейасыны вермишдир. Илк сынаг мцщяррикиндя (1893) йанаъаг кими гонур (боз) кюмцр тозундан, 1896 илин сонларында гурашдырдыьы су иля сойудулан мцщяррикдя ися майе йанаъагдан истифадя етмишдир. 1897 илдя Аугсбургда ишлямяйя гадир олан илк дюрдтактлы дизел мцщяррикини гурашдырды (эцъц 15 кВт-адяк, валынын фырланма тез- лийи 172 дювр/дяг, кцтляси 5 т). Бу мц- щяррикин ф.и.я. нисбятян йцксяк (0,262 – бухар машынынын ф.и.я.-ндан ики дяфя чох) олса да баща баша эялян керосинля ишляйирди вя бир сыра конструктив дефектляри варды. 1898–99 иллярдя бир гядяр тякмилляшдирилдикдян сонра мцщяррик уъуз йанаъагла (нефтля) ишлямяйя башлады вя сянайедя, нягл.-да эениш тятбиг едилди (бах Автомобил мцщяррики, Дизел-електрик стансийасы, Эями мцщяррики). Д. Ла-Маншда боьулмушдур (батмышдыр); юлцм шяраити вя сябяби мялум олмамышдыр.


    Яд.:
    Г у м и л е в с к и й Л.И. Р.Дизель. М.;Л., 1938.