ÉTVEŞ EFFÉKTİ – eyni bir yerdә sükunәtdә olan cismin vә Yerә nisbәtәn hәrәkәt edәn cismin ağırlıq qüvvәsi tәcilinin müxtәlif qiymәtlәrә malik olmasını göstәrәn hadisә. E.e. ağırlıq qüvvәsinin cismin hәrәkәt sürәtindәn asılı olan mәrkәzdәnqaçan toplananının dәyişmәsi ilә şәrtlәnir. Yerin fırlanması istiqamәtindә (yәni q.-dәn ş.-ә) hәrәkәt zamanı cismin sürәti fırlanma sürәti ilә toplanır vә mәrkәzdәnqaçan qüvvә böyüyür, nәticәdә ağırlıq qüvvәsi azalır; әksinә, Yerin fırlanmasının әks istiqamәtindә ağırlıq qüvvәsi artır. E.e.-nin qiymәti (qallarla): Δg=0,00405VcosφsinA + 0,00000121V2, burada φ – en dairәsi, A – şm. istiqamәtindәn saat әqrәbi boyunca hesablanmış hәrәkәtin azimutu, V – cismin Yerә nisbәtәn sürәti (km∕saat-la). E.e. hәrәkәt edәn gәmilәrdә vә tәyyarәlәrdә qurulmuş rәqqaslı cihazlar vә qravimetrlәr vasitәsilә ağırlıq qüvvәsinin ölçülmәlәri zamanı nәzәrә alınır. V 2 hәddi yalnız V<15 km⁄saat hәrәkәt sürәtlәrindә praktiki olaraq nәzәrә alınmayacaq dәrәcәdә kiçik olur. E.e., bu effektin varlığını göstәrәn vә laboratoriya şәraitindә onu nümayiş etdirmәk üçün cihaz düzәldәn L.Etveşin adı ilә adlandırılmışdır.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ÉTVEŞ EFFÉKTİ – eyni bir yerdә sükunәtdә olan cismin vә Yerә nisbәtәn hәrәkәt edәn cismin ağırlıq qüvvәsi tәcilinin müxtәlif qiymәtlәrә malik olmasını göstәrәn hadisә. E.e. ağırlıq qüvvәsinin cismin hәrәkәt sürәtindәn asılı olan mәrkәzdәnqaçan toplananının dәyişmәsi ilә şәrtlәnir. Yerin fırlanması istiqamәtindә (yәni q.-dәn ş.-ә) hәrәkәt zamanı cismin sürәti fırlanma sürәti ilә toplanır vә mәrkәzdәnqaçan qüvvә böyüyür, nәticәdә ağırlıq qüvvәsi azalır; әksinә, Yerin fırlanmasının әks istiqamәtindә ağırlıq qüvvәsi artır. E.e.-nin qiymәti (qallarla): Δg=0,00405VcosφsinA + 0,00000121V2, burada φ – en dairәsi, A – şm. istiqamәtindәn saat әqrәbi boyunca hesablanmış hәrәkәtin azimutu, V – cismin Yerә nisbәtәn sürәti (km∕saat-la). E.e. hәrәkәt edәn gәmilәrdә vә tәyyarәlәrdә qurulmuş rәqqaslı cihazlar vә qravimetrlәr vasitәsilә ağırlıq qüvvәsinin ölçülmәlәri zamanı nәzәrә alınır. V 2 hәddi yalnız V<15 km⁄saat hәrәkәt sürәtlәrindә praktiki olaraq nәzәrә alınmayacaq dәrәcәdә kiçik olur. E.e., bu effektin varlığını göstәrәn vә laboratoriya şәraitindә onu nümayiş etdirmәk üçün cihaz düzәldәn L.Etveşin adı ilә adlandırılmışdır.
ÉTVEŞ EFFÉKTİ – eyni bir yerdә sükunәtdә olan cismin vә Yerә nisbәtәn hәrәkәt edәn cismin ağırlıq qüvvәsi tәcilinin müxtәlif qiymәtlәrә malik olmasını göstәrәn hadisә. E.e. ağırlıq qüvvәsinin cismin hәrәkәt sürәtindәn asılı olan mәrkәzdәnqaçan toplananının dәyişmәsi ilә şәrtlәnir. Yerin fırlanması istiqamәtindә (yәni q.-dәn ş.-ә) hәrәkәt zamanı cismin sürәti fırlanma sürәti ilә toplanır vә mәrkәzdәnqaçan qüvvә böyüyür, nәticәdә ağırlıq qüvvәsi azalır; әksinә, Yerin fırlanmasının әks istiqamәtindә ağırlıq qüvvәsi artır. E.e.-nin qiymәti (qallarla): Δg=0,00405VcosφsinA + 0,00000121V2, burada φ – en dairәsi, A – şm. istiqamәtindәn saat әqrәbi boyunca hesablanmış hәrәkәtin azimutu, V – cismin Yerә nisbәtәn sürәti (km∕saat-la). E.e. hәrәkәt edәn gәmilәrdә vә tәyyarәlәrdә qurulmuş rәqqaslı cihazlar vә qravimetrlәr vasitәsilә ağırlıq qüvvәsinin ölçülmәlәri zamanı nәzәrә alınır. V 2 hәddi yalnız V<15 km⁄saat hәrәkәt sürәtlәrindә praktiki olaraq nәzәrә alınmayacaq dәrәcәdә kiçik olur. E.e., bu effektin varlığını göstәrәn vә laboratoriya şәraitindә onu nümayiş etdirmәk üçün cihaz düzәldәn L.Etveşin adı ilә adlandırılmışdır.
