EVKLİD (Eύχλείδης) (bәzi mәlumatlara görә e.ә. 325 – e.ә. 265) – qәdim yunan riyaziyyatçısı. Bizә gәlib çatmış riyaziyyatdan ilk traktatların, hәmçinin astronomiya, optika, musiqiyә aid әsәrlәrin müәllifidir. E.-in tәrcümeyi-halı haqqında mәlumat çox azdır. Onun e.ә. 3 әsrdә elmi fәaliyyәtinin İsgәndәriyyә ilә bağlılığını dürüst hesab etmәk olar. E. İsgәndәriyyә mәktәbinin ilk riyaziyyatçısıdır. “Əsaslar” әsәrindә (lat. forması “Elementlәr”) planimetriya, stereometriya vә әdәdlәr nәzәriyyәsinә dair bәzi mәsәlәlәri izah etmişdir; o, bu әsәrdә әvvәlki riyaziyyatın inkişafını yekunlaşdırmış vә sonrakı inkişafı üçün zәmin yaratmışdır. E.-in әrәb tәrcümәsindә qorunub saxlanmış “Fiqurların bölünmәsi haqqında” riyaziyyata aid әsәri, 4 “Konik kәsiklәr” kitabı (hәmin adla Apolloni Perqalının әsәrlәrinә daxil edilmişdir), hәmçinin “Porizmlәr” (bu әsәr haqqında mәlumatı İsgәndәriyyәli Pappın “Riyaziyyat toplusun”dan almaq olar) mәlumdur. E.-in mәşhur әsәrlәri “Euclidis Opera omnia”da (ed. J.L.Heiberg et H.Menge, vol 1–9, 1883–1916) toplanılıb. “Kanonun bölünmәsi” traktatı (yәni monoxorda; latınca “Sectio canonis” adlanır) 200-dәn artıq siyahıda saxlanılıb. Bu traktatda E. musiqinin Pifaqor nәzәriyyәsinin (“Harmonika”nın) nailiyyәtlәrini ümumilәşdirmiş, sonrakı әsrlәrdә bu, tәkmillәşdirilmiş vә musiqi elmindә böyük әhәmiyyәt kәsb etmişdir.
Əd.: Вандер Варден Б.Л. Пробуждающаяся наука. М., 1959.