Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    DUZADAVAMLILIQ

    ДУЗАДАВАМЛЫЛЫГ, б и т к и л я р и н  д у з а д а в а м л  ы ь ы – шорлашмыш торпагларда биткилярин там инкишаф тсикли кечмяси габилиййяти; йяни тяркибиндя торпаьын кцтлясиндян 0,2 % чох дуз (башлыъа олараг хлоридляр, сулфатлар вя натриум-карбонат) олан торпаглар. Биткилярин дуз ионларыны щяддян артыг удмасы осмотик тязйигин йцксялмясиня сябяб олур вя маддяляр мцбадилясинин позулмасы иля мцшайият олунур. Д. эенетик хассядир вя биткилярин йцксяк дузлулуьа адаптасийасы эедишиндя арта биляр. Д.-ын механизмляри щцъейрядя дузларын вя суйун мигдарынын тянзимлянмясиндян, хцсуси маддя олан протекторларын (мяс., пролин) топланмасы иля биополимерлярин сусузлашмадан вя дузларла зядялянмядян мцщафизя едилмясиндян ибарятдир. Биткилярин яксяриййяти (гликофитляр) дузадавамлы дейилдир. Ян дузадавамлы биткиляр щалофитлярдир: дузйыьан (шоран биткиляри олан дузлаг чоьаны, чярян), дуз ифраз едян (дявяайаьы, дяниз сащилляриндя вя чай аьзында мангрлар ямяля эятирян тропик биткиляр), дузу аз удан (йовшан). Мядяни (беъярилян) биткилярин торпагда дузун артыглыьына давамлылыьы мцхтялифдир. Чох шорлашмыш торпагларда чуьундур, бадам, гуланчар, орта шорлашмыш торпагларда памбыг, эцнябахан, арпа, помидор, габаг вя с. битир. Йумшаг буьда бярк буьдайа нисбятян дуза даща давамлыдыр. Д. биткилярин ъцъярмя вя эенератив органларынын ямяля эялмяси фазасында минимум олур. Дузадавамлы сортларын йетишдирилмяси бюйцк ящямиййят кясб едир. 

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    DUZADAVAMLILIQ

    ДУЗАДАВАМЛЫЛЫГ, б и т к и л я р и н  д у з а д а в а м л  ы ь ы – шорлашмыш торпагларда биткилярин там инкишаф тсикли кечмяси габилиййяти; йяни тяркибиндя торпаьын кцтлясиндян 0,2 % чох дуз (башлыъа олараг хлоридляр, сулфатлар вя натриум-карбонат) олан торпаглар. Биткилярин дуз ионларыны щяддян артыг удмасы осмотик тязйигин йцксялмясиня сябяб олур вя маддяляр мцбадилясинин позулмасы иля мцшайият олунур. Д. эенетик хассядир вя биткилярин йцксяк дузлулуьа адаптасийасы эедишиндя арта биляр. Д.-ын механизмляри щцъейрядя дузларын вя суйун мигдарынын тянзимлянмясиндян, хцсуси маддя олан протекторларын (мяс., пролин) топланмасы иля биополимерлярин сусузлашмадан вя дузларла зядялянмядян мцщафизя едилмясиндян ибарятдир. Биткилярин яксяриййяти (гликофитляр) дузадавамлы дейилдир. Ян дузадавамлы биткиляр щалофитлярдир: дузйыьан (шоран биткиляри олан дузлаг чоьаны, чярян), дуз ифраз едян (дявяайаьы, дяниз сащилляриндя вя чай аьзында мангрлар ямяля эятирян тропик биткиляр), дузу аз удан (йовшан). Мядяни (беъярилян) биткилярин торпагда дузун артыглыьына давамлылыьы мцхтялифдир. Чох шорлашмыш торпагларда чуьундур, бадам, гуланчар, орта шорлашмыш торпагларда памбыг, эцнябахан, арпа, помидор, габаг вя с. битир. Йумшаг буьда бярк буьдайа нисбятян дуза даща давамлыдыр. Д. биткилярин ъцъярмя вя эенератив органларынын ямяля эялмяси фазасында минимум олур. Дузадавамлы сортларын йетишдирилмяси бюйцк ящямиййят кясб едир. 

    DUZADAVAMLILIQ

    ДУЗАДАВАМЛЫЛЫГ, б и т к и л я р и н  д у з а д а в а м л  ы ь ы – шорлашмыш торпагларда биткилярин там инкишаф тсикли кечмяси габилиййяти; йяни тяркибиндя торпаьын кцтлясиндян 0,2 % чох дуз (башлыъа олараг хлоридляр, сулфатлар вя натриум-карбонат) олан торпаглар. Биткилярин дуз ионларыны щяддян артыг удмасы осмотик тязйигин йцксялмясиня сябяб олур вя маддяляр мцбадилясинин позулмасы иля мцшайият олунур. Д. эенетик хассядир вя биткилярин йцксяк дузлулуьа адаптасийасы эедишиндя арта биляр. Д.-ын механизмляри щцъейрядя дузларын вя суйун мигдарынын тянзимлянмясиндян, хцсуси маддя олан протекторларын (мяс., пролин) топланмасы иля биополимерлярин сусузлашмадан вя дузларла зядялянмядян мцщафизя едилмясиндян ибарятдир. Биткилярин яксяриййяти (гликофитляр) дузадавамлы дейилдир. Ян дузадавамлы биткиляр щалофитлярдир: дузйыьан (шоран биткиляри олан дузлаг чоьаны, чярян), дуз ифраз едян (дявяайаьы, дяниз сащилляриндя вя чай аьзында мангрлар ямяля эятирян тропик биткиляр), дузу аз удан (йовшан). Мядяни (беъярилян) биткилярин торпагда дузун артыглыьына давамлылыьы мцхтялифдир. Чох шорлашмыш торпагларда чуьундур, бадам, гуланчар, орта шорлашмыш торпагларда памбыг, эцнябахан, арпа, помидор, габаг вя с. битир. Йумшаг буьда бярк буьдайа нисбятян дуза даща давамлыдыр. Д. биткилярин ъцъярмя вя эенератив органларынын ямяля эялмяси фазасында минимум олур. Дузадавамлы сортларын йетишдирилмяси бюйцк ящямиййят кясб едир.