Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    DÜKTAY MƏDƏNİYYƏTİ

    ДЦКТАЙ МЯДЯНИЙЙЯТИ – Шимал-Шярги Асийада формалашмыш вя инкишаф етмиш Йухары (Сон) Палеолит дюврцня аид археоложи мядяниййят. 1967 илдя Й.А.Мочановун Дцктай чайынын (Алдан чайынын голу, Йакутийа) саь сащилиндя ашкар етдийи Дцктай маьарасынын адындандыр. Маьарада 12–14 мин ил яввяля аид 3 тябягя радиокарбон анализляри васитясиля юйрянилмишдир. Й.А.Мочановун фикринъя, Д.м.-нин ян гядим абидяси радиокарбон анализляри нятиъясиндя тягр. 35 мин ил яввяля аид едилян Ежансы дцшярэясидир, диэяр тядгигатчылар ися Д.м.-нин йашынын 18 мин илдян чох олмадыьыны щесаб едирляр. Ачыг дцшярэя вя маьара дцшярэяляри мялумдур, низя вя йа мизраг уълугларынын, бычагларын икитяряфли емалы сяъиййявидир. Фауна галыглары мамонт, шимал маралы, сыьыр, бизон, ат, гар бябири, маьара шири, ъанавар, тцлкц, шимал тцлкцсц, довшан вя эямириъилярин сцмцкляриндян ибарятдир. Ежансы дцшярэясиндян тцклц кярэяданын сцмцкляри тапылмышдыр. Индиэирка чайы щювзясиня аид олан Бюрюлюх дцшярэясиндя “мамонтлар гябиристаны” мяшщурдур. Й.А.Мочанова эюря, Д.м. Вилйуй чайы щювзясиндя ашкар едилмиш вя 150–35 мин ил бундан яввяля аид едилян Орта Палеолит дюврц Гызылсыр мядяниййятинин ясасында формалашмышдыр; яввялляр Д.к. дашыйыъыларынын Йакутийайа ъянубдан эялдикляри щесаб едилирди. Бузлаг дюврцнцн сонунда (тягр. 12 мин ил яввял) Д.м.-нин дашыйыъылары Шимал-Шярги Асийанын хейли щиссясиндя, о ъцмлядян Чукот, Камчатка, Охот дянизинин шм.-г. сащилляри, Йапон а-рында мяскунлашмышлар, “Беринг гуру кюрпцсц” васитясиля Америкайа кечмишляр. Алйаскада Д.м. иля Шимал-Шярги Асийа ящалисинин Америкайа икинъи дяфя кючмяси нятиъясиндя йаранмыш Денали мядяниййяти эенетик баьлыдыр.

     Дцктай мядяниййяти. Даш низя уълуглары вя бычаглар (С.А.Василйевя эюря).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    DÜKTAY MƏDƏNİYYƏTİ

    ДЦКТАЙ МЯДЯНИЙЙЯТИ – Шимал-Шярги Асийада формалашмыш вя инкишаф етмиш Йухары (Сон) Палеолит дюврцня аид археоложи мядяниййят. 1967 илдя Й.А.Мочановун Дцктай чайынын (Алдан чайынын голу, Йакутийа) саь сащилиндя ашкар етдийи Дцктай маьарасынын адындандыр. Маьарада 12–14 мин ил яввяля аид 3 тябягя радиокарбон анализляри васитясиля юйрянилмишдир. Й.А.Мочановун фикринъя, Д.м.-нин ян гядим абидяси радиокарбон анализляри нятиъясиндя тягр. 35 мин ил яввяля аид едилян Ежансы дцшярэясидир, диэяр тядгигатчылар ися Д.м.-нин йашынын 18 мин илдян чох олмадыьыны щесаб едирляр. Ачыг дцшярэя вя маьара дцшярэяляри мялумдур, низя вя йа мизраг уълугларынын, бычагларын икитяряфли емалы сяъиййявидир. Фауна галыглары мамонт, шимал маралы, сыьыр, бизон, ат, гар бябири, маьара шири, ъанавар, тцлкц, шимал тцлкцсц, довшан вя эямириъилярин сцмцкляриндян ибарятдир. Ежансы дцшярэясиндян тцклц кярэяданын сцмцкляри тапылмышдыр. Индиэирка чайы щювзясиня аид олан Бюрюлюх дцшярэясиндя “мамонтлар гябиристаны” мяшщурдур. Й.А.Мочанова эюря, Д.м. Вилйуй чайы щювзясиндя ашкар едилмиш вя 150–35 мин ил бундан яввяля аид едилян Орта Палеолит дюврц Гызылсыр мядяниййятинин ясасында формалашмышдыр; яввялляр Д.к. дашыйыъыларынын Йакутийайа ъянубдан эялдикляри щесаб едилирди. Бузлаг дюврцнцн сонунда (тягр. 12 мин ил яввял) Д.м.-нин дашыйыъылары Шимал-Шярги Асийанын хейли щиссясиндя, о ъцмлядян Чукот, Камчатка, Охот дянизинин шм.-г. сащилляри, Йапон а-рында мяскунлашмышлар, “Беринг гуру кюрпцсц” васитясиля Америкайа кечмишляр. Алйаскада Д.м. иля Шимал-Шярги Асийа ящалисинин Америкайа икинъи дяфя кючмяси нятиъясиндя йаранмыш Денали мядяниййяти эенетик баьлыдыр.

     Дцктай мядяниййяти. Даш низя уълуглары вя бычаглар (С.А.Василйевя эюря).

    DÜKTAY MƏDƏNİYYƏTİ

    ДЦКТАЙ МЯДЯНИЙЙЯТИ – Шимал-Шярги Асийада формалашмыш вя инкишаф етмиш Йухары (Сон) Палеолит дюврцня аид археоложи мядяниййят. 1967 илдя Й.А.Мочановун Дцктай чайынын (Алдан чайынын голу, Йакутийа) саь сащилиндя ашкар етдийи Дцктай маьарасынын адындандыр. Маьарада 12–14 мин ил яввяля аид 3 тябягя радиокарбон анализляри васитясиля юйрянилмишдир. Й.А.Мочановун фикринъя, Д.м.-нин ян гядим абидяси радиокарбон анализляри нятиъясиндя тягр. 35 мин ил яввяля аид едилян Ежансы дцшярэясидир, диэяр тядгигатчылар ися Д.м.-нин йашынын 18 мин илдян чох олмадыьыны щесаб едирляр. Ачыг дцшярэя вя маьара дцшярэяляри мялумдур, низя вя йа мизраг уълугларынын, бычагларын икитяряфли емалы сяъиййявидир. Фауна галыглары мамонт, шимал маралы, сыьыр, бизон, ат, гар бябири, маьара шири, ъанавар, тцлкц, шимал тцлкцсц, довшан вя эямириъилярин сцмцкляриндян ибарятдир. Ежансы дцшярэясиндян тцклц кярэяданын сцмцкляри тапылмышдыр. Индиэирка чайы щювзясиня аид олан Бюрюлюх дцшярэясиндя “мамонтлар гябиристаны” мяшщурдур. Й.А.Мочанова эюря, Д.м. Вилйуй чайы щювзясиндя ашкар едилмиш вя 150–35 мин ил бундан яввяля аид едилян Орта Палеолит дюврц Гызылсыр мядяниййятинин ясасында формалашмышдыр; яввялляр Д.к. дашыйыъыларынын Йакутийайа ъянубдан эялдикляри щесаб едилирди. Бузлаг дюврцнцн сонунда (тягр. 12 мин ил яввял) Д.м.-нин дашыйыъылары Шимал-Шярги Асийанын хейли щиссясиндя, о ъцмлядян Чукот, Камчатка, Охот дянизинин шм.-г. сащилляри, Йапон а-рында мяскунлашмышлар, “Беринг гуру кюрпцсц” васитясиля Америкайа кечмишляр. Алйаскада Д.м. иля Шимал-Шярги Асийа ящалисинин Америкайа икинъи дяфя кючмяси нятиъясиндя йаранмыш Денали мядяниййяти эенетик баьлыдыр.

     Дцктай мядяниййяти. Даш низя уълуглары вя бычаглар (С.А.Василйевя эюря).