ДЦРАЛЦМИН, д ц р а л ц м и н и у м, д ц р а л (алм. Дцрен – яринтинин илк дяфя сянайе цсулу иля истещсал олундуьу шящярин ады + алцминиум) – алцминиумун (ясас) мис (2,2–4,9%), магнезиум (0,2–2,7%) вя манганла (0,3–1,0%), бязян дя башга леэирляйиъи елементлярля (силисиум, синк, титан вя с.) яринтиси. 1906 илдя алман алими А.Вилм алцминиум яринтисинин (4,0% Ъу, 0,5% Мэ, 0,5% Мн) мющкямляндирилмяси цсулуну (таблама вя кющнялтмя) тяклиф етди вя сонралар бу яринти Д. адландырылды. Д. эениш тятбиг олунан илк алцминиум яринтисидир; ондан тюкцлмцш кцлчяляри тязйиг алтында емал етмякля (мяс., йайма, преслямя) тавалар, вярягляр, борулар, мяфтил вя с. алыныр. Д. 500°Ъ-йя йахын темп-рда гыздырылдыгдан сонра суда сойудулараг табландырылыр, сонра тябии (отаг темп-рунда), йахуд сцни (йцксяк темп-рда) кющнялмяйя уьратмагла мющкямляндирилир. Д. диэяр алцминиум яринтиля риндян даща мющкям вя коррозийайа давамлыдыр; орта мющкямлийя (400–450 МПа) вя йцксяк пластиклийя маликдир. Крис талларарасы коррозийайа мейиллидир; ондан щазырланан мямулатлар коррозийадан горумаг цчцн плакирлянир (цзяри алцминиум тябягяси иля юртцлцр), оксидляшдирилир, йахуд цзяриня лак-бойа юртцйц чякилир. Илк метал тяййарялярин йаранмасы Д. ис тещсалынын башланмасы иля баьлыдыр. Д.-дян нягл. вя авиасийа машынгайырмасында конструксийа материалы кими истифадя едилир.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ДЦРАЛЦМИН, д ц р а л ц м и н и у м, д ц р а л (алм. Дцрен – яринтинин илк дяфя сянайе цсулу иля истещсал олундуьу шящярин ады + алцминиум) – алцминиумун (ясас) мис (2,2–4,9%), магнезиум (0,2–2,7%) вя манганла (0,3–1,0%), бязян дя башга леэирляйиъи елементлярля (силисиум, синк, титан вя с.) яринтиси. 1906 илдя алман алими А.Вилм алцминиум яринтисинин (4,0% Ъу, 0,5% Мэ, 0,5% Мн) мющкямляндирилмяси цсулуну (таблама вя кющнялтмя) тяклиф етди вя сонралар бу яринти Д. адландырылды. Д. эениш тятбиг олунан илк алцминиум яринтисидир; ондан тюкцлмцш кцлчяляри тязйиг алтында емал етмякля (мяс., йайма, преслямя) тавалар, вярягляр, борулар, мяфтил вя с. алыныр. Д. 500°Ъ-йя йахын темп-рда гыздырылдыгдан сонра суда сойудулараг табландырылыр, сонра тябии (отаг темп-рунда), йахуд сцни (йцксяк темп-рда) кющнялмяйя уьратмагла мющкямляндирилир. Д. диэяр алцминиум яринтиля риндян даща мющкям вя коррозийайа давамлыдыр; орта мющкямлийя (400–450 МПа) вя йцксяк пластиклийя маликдир. Крис талларарасы коррозийайа мейиллидир; ондан щазырланан мямулатлар коррозийадан горумаг цчцн плакирлянир (цзяри алцминиум тябягяси иля юртцлцр), оксидляшдирилир, йахуд цзяриня лак-бойа юртцйц чякилир. Илк метал тяййарялярин йаранмасы Д. ис тещсалынын башланмасы иля баьлыдыр. Д.-дян нягл. вя авиасийа машынгайырмасында конструксийа материалы кими истифадя едилир.
ДЦРАЛЦМИН, д ц р а л ц м и н и у м, д ц р а л (алм. Дцрен – яринтинин илк дяфя сянайе цсулу иля истещсал олундуьу шящярин ады + алцминиум) – алцминиумун (ясас) мис (2,2–4,9%), магнезиум (0,2–2,7%) вя манганла (0,3–1,0%), бязян дя башга леэирляйиъи елементлярля (силисиум, синк, титан вя с.) яринтиси. 1906 илдя алман алими А.Вилм алцминиум яринтисинин (4,0% Ъу, 0,5% Мэ, 0,5% Мн) мющкямляндирилмяси цсулуну (таблама вя кющнялтмя) тяклиф етди вя сонралар бу яринти Д. адландырылды. Д. эениш тятбиг олунан илк алцминиум яринтисидир; ондан тюкцлмцш кцлчяляри тязйиг алтында емал етмякля (мяс., йайма, преслямя) тавалар, вярягляр, борулар, мяфтил вя с. алыныр. Д. 500°Ъ-йя йахын темп-рда гыздырылдыгдан сонра суда сойудулараг табландырылыр, сонра тябии (отаг темп-рунда), йахуд сцни (йцксяк темп-рда) кющнялмяйя уьратмагла мющкямляндирилир. Д. диэяр алцминиум яринтиля риндян даща мющкям вя коррозийайа давамлыдыр; орта мющкямлийя (400–450 МПа) вя йцксяк пластиклийя маликдир. Крис талларарасы коррозийайа мейиллидир; ондан щазырланан мямулатлар коррозийадан горумаг цчцн плакирлянир (цзяри алцминиум тябягяси иля юртцлцр), оксидляшдирилир, йахуд цзяриня лак-бойа юртцйц чякилир. Илк метал тяййарялярин йаранмасы Д. ис тещсалынын башланмасы иля баьлыдыр. Д.-дян нягл. вя авиасийа машынгайырмасында конструксийа материалы кими истифадя едилир.
