ƏBDÜLQADİR  GEYLANİ  Mühyiddin Əbu  Mәhәmmәd  Əbdülqadir ibn  Əbi   Salih (1077, İran, Gilan, Neyf k. – 1165/66, Bağdad) – sufi mütәfәkkir. Tәsәvvüfdә Dәsuqi, Rifai vә Əbu Fityan Əhmәd Bәdәvi ilә yanaşı, dörd qütbdәn biridir. Ərәbdilli mәnbәlәrdә “әl-Cili”, “әl-Cilani”, farsdilli mәnbәlәrdә “Gili”, “Gilani” nisbәlәri ilә xatırlanır. Türk xalqları arasında “Geylani” kimi tanınmışdır. Mәnbәlәrdә soy şәcәrәsinin Əli ibn Əbu Talibә, tәriqәt silsilәsinin Cüneyd Bağdadiyә çatdığı  bildirilir. Ə.G. 1095 ildә Bağdada gedәrәk hәdis, fiqh, әdәbiyyat tәhsili almış, Əbülxeyr әd-Dәbbas vasitәsilә tәsәvvüfә daxil olmuşdur. 25 il sәyahәtdә olmuş, 1133 ildә Bağdada qayıdaraq, müәllimi Mühәrriminin mәktәbinә rәhbәrlik etmәyә başlamışdır. Çox tәsirli nitqә malik olduğundan vәzlәrini dinlәmәk üçün xilafәtin müxtәlif tәrәflәrindәn çoxlu sayda insan Bağdada axışmışdır. Ə.G. şәriәtә sıx bağlı olmuş, mühazirәlәrindә tәsәvvüf mövzularına vә terminologiyasına toxunmamağa çalışmışdır. Ekstatik tәcrübәni tәnqid etmiş, asketizmi ictimai vәzifәlәrlә  mәhdudlaşdırmışdır. Hәlә sağlığında әhali tәrәfindәn müqәddәs himayәçi, kәramәt sahibi kimi tanınmışdır. Tәriqәt yaratmasa da, ölümündәn sonra, әsasәn, övladları tәrәfindәn davam etdirilәn silsilәsi birlәşәrәk qadiriyyә tәriqәtini meydana gәtirmişdir. Hazırda Misir, İraq, Suriya, Türkiyә vә s. ölkәlәrdә qadiri seyidlәri yaşayır. Ə.G.-nin Bağdaddakı mәqbәrәsi ziyarәtgahdır. Hәr il orada Ə.G.-nin şәrәfinә “urs” mәrasimi tәşkil edilir.

Ə.G. türk xalq әdәbiyyatı vә folklorunda mühüm yer tutur. Haqqında çoxlu mәnaqibnamәlәr yazılmışdır. Dili sadә vә anlaşıqlı olan әsәrlәri tәsәvvüf әdәbiyyatının gözәl nümunәlәrindәndir. “Əl-ğunyә li-talibi tәriqil-hәqq” (“Haqq yolunu istәyәnlәr üçün kifayәtedici tәlimat”) әsәri, bir sıra mәktubları qalmışdır. Oğlu vә tәlәbәlәri tәrәfindәn vәzlәri әsasında toplanmış “Əlfәthür-rәbbani” (“İlahi kәşf”) vә “Fütuhulqeyb” (“Qeybin açarları”) әsәrlәri dә var.