Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    DZERJİNSK

    DZERJİNSK (1929 ilәdәk R a s t y a p i n o) – RF-nin Nijni Novqorod vil.-ndә şәhәr. Әh. 223,1 min (2016). Oka çayının sol sahilindәdir. D.y. st. “Volqa” federal avtomobil magistralı (Moskva–Nijni Novqorod) D.-dәn keçir.

    19 ясрдя индики Д.-ин ятрафы баь йерляри кими мялум иди. 1862 илдя Москва–Нижни Новгород д.й.-нун Чернойе ст.-нын ачылмасы районун сянайе ъящятдян инкишафына имкан йаратмышды: 1900 илдя стансийа йахынлыьында 13 мцяссися (алебастрэипс з-ду, канат ф-ки вя с.) фяалиййят эюстярирди. 1904 илдя Чернойе ст.-нын ады дяйишдириляряк Растйапино (йахынлыьындакы кяндин ады иля) адландырылды. Биринъи дцнйа мцщарибяси заманы стансийа ятрафында Петрограддан тяхлийя едилмиш Охта партлайыъы маддяляр з-ду йерляшдирилмиш, кимйа з-ду тикилмишдир. 1927 илдя бир сыра йашайыш мянтягясиндян Растйапино фящля гяс. йарадылмыш, 1929 илдя Д. адландырылмыш, 1930 илдян шящяр статусуну алмышдыр. 1927–29 иллярдя Нижни Новгород губ.-нын, 1929–32 иллярдя Нижни Новгород дийарынын, 1932–36 иллярдя Горки дийарынын р-н мяркязи иди. 1936 илдян Горки (1990 илдян Нижни Новгород) вил.-нин тяркибиндя олан Д. 1974–85 иллярдя район мяркязи иди.

      Дзержинск. Кимйачыларын мядяниййят сарайы.

    Шящярин мяркязи щиссяси 1940 илин радиал-даиряви планына ясасян тикилмишдир. Земство хястяханасы бинасы (1905), конструктивизм вя совет неоклассисизми цслубунда йашайыш евляри ансамблы (1928–30, мемар А.Н.Тцпиков), Щюкумят еви (1932, мемар А.З.Гринберг), кинотеатр (1938, мемар В.П.Калмыков), Рабитя еви (1955, мемар А.Ф.Кусакин) вя с. Д.-ин мемарлыг абидяляридир.

    Полимерляр (1949), карбамид (1952), “Кристал” (1953), машынгайырма (1970), кимйа машынгайырмасы вя с. сащяляр цзря ТИ-ляр фяалиййят эюстярир. Политехник Ин-ту (Нижни Новгород Дювлят Техники Ун-тинин филиалы), али тящсил мцяссисяляринин, о ъцмлядян Нижни Новгород Дювлят Ун-тинин, Волга-Вйатка Дювлят Гуллуьу Академийасынын филиаллары, Мяркязи Шящяр Китабханасы (1927), Дийаршцнаслыг музейи (1932), драм (1946) вя кукла (1988) театрлары вар.


    Kimya sәnayesi inkişaf etmişdir. Partlayıcı sәnaye maddәlәri vә onlardan hazırlanan mәmulatlar (nitrobenzol, poliakrilamid vә s.) z-du, “Dzerjinsk üzvi şüşә”, “Kaprolaktam” (etilen, propilen, benzol poliakrilamid vә s.), “Aviabor”, “Sintez”, “Korund”, “Plastik” z-dları, yeyinti sәnayesi (unüyütmә z-du, әt kombinatı) müәssisәlәri fәaliyyәt göstәrir; tikinti materialları istehsal olunur.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    DZERJİNSK

    DZERJİNSK (1929 ilәdәk R a s t y a p i n o) – RF-nin Nijni Novqorod vil.-ndә şәhәr. Әh. 223,1 min (2016). Oka çayının sol sahilindәdir. D.y. st. “Volqa” federal avtomobil magistralı (Moskva–Nijni Novqorod) D.-dәn keçir.

    19 ясрдя индики Д.-ин ятрафы баь йерляри кими мялум иди. 1862 илдя Москва–Нижни Новгород д.й.-нун Чернойе ст.-нын ачылмасы районун сянайе ъящятдян инкишафына имкан йаратмышды: 1900 илдя стансийа йахынлыьында 13 мцяссися (алебастрэипс з-ду, канат ф-ки вя с.) фяалиййят эюстярирди. 1904 илдя Чернойе ст.-нын ады дяйишдириляряк Растйапино (йахынлыьындакы кяндин ады иля) адландырылды. Биринъи дцнйа мцщарибяси заманы стансийа ятрафында Петрограддан тяхлийя едилмиш Охта партлайыъы маддяляр з-ду йерляшдирилмиш, кимйа з-ду тикилмишдир. 1927 илдя бир сыра йашайыш мянтягясиндян Растйапино фящля гяс. йарадылмыш, 1929 илдя Д. адландырылмыш, 1930 илдян шящяр статусуну алмышдыр. 1927–29 иллярдя Нижни Новгород губ.-нын, 1929–32 иллярдя Нижни Новгород дийарынын, 1932–36 иллярдя Горки дийарынын р-н мяркязи иди. 1936 илдян Горки (1990 илдян Нижни Новгород) вил.-нин тяркибиндя олан Д. 1974–85 иллярдя район мяркязи иди.

      Дзержинск. Кимйачыларын мядяниййят сарайы.

    Шящярин мяркязи щиссяси 1940 илин радиал-даиряви планына ясасян тикилмишдир. Земство хястяханасы бинасы (1905), конструктивизм вя совет неоклассисизми цслубунда йашайыш евляри ансамблы (1928–30, мемар А.Н.Тцпиков), Щюкумят еви (1932, мемар А.З.Гринберг), кинотеатр (1938, мемар В.П.Калмыков), Рабитя еви (1955, мемар А.Ф.Кусакин) вя с. Д.-ин мемарлыг абидяляридир.

    Полимерляр (1949), карбамид (1952), “Кристал” (1953), машынгайырма (1970), кимйа машынгайырмасы вя с. сащяляр цзря ТИ-ляр фяалиййят эюстярир. Политехник Ин-ту (Нижни Новгород Дювлят Техники Ун-тинин филиалы), али тящсил мцяссисяляринин, о ъцмлядян Нижни Новгород Дювлят Ун-тинин, Волга-Вйатка Дювлят Гуллуьу Академийасынын филиаллары, Мяркязи Шящяр Китабханасы (1927), Дийаршцнаслыг музейи (1932), драм (1946) вя кукла (1988) театрлары вар.


    Kimya sәnayesi inkişaf etmişdir. Partlayıcı sәnaye maddәlәri vә onlardan hazırlanan mәmulatlar (nitrobenzol, poliakrilamid vә s.) z-du, “Dzerjinsk üzvi şüşә”, “Kaprolaktam” (etilen, propilen, benzol poliakrilamid vә s.), “Aviabor”, “Sintez”, “Korund”, “Plastik” z-dları, yeyinti sәnayesi (unüyütmә z-du, әt kombinatı) müәssisәlәri fәaliyyәt göstәrir; tikinti materialları istehsal olunur.

    DZERJİNSK

    DZERJİNSK (1929 ilәdәk R a s t y a p i n o) – RF-nin Nijni Novqorod vil.-ndә şәhәr. Әh. 223,1 min (2016). Oka çayının sol sahilindәdir. D.y. st. “Volqa” federal avtomobil magistralı (Moskva–Nijni Novqorod) D.-dәn keçir.

    19 ясрдя индики Д.-ин ятрафы баь йерляри кими мялум иди. 1862 илдя Москва–Нижни Новгород д.й.-нун Чернойе ст.-нын ачылмасы районун сянайе ъящятдян инкишафына имкан йаратмышды: 1900 илдя стансийа йахынлыьында 13 мцяссися (алебастрэипс з-ду, канат ф-ки вя с.) фяалиййят эюстярирди. 1904 илдя Чернойе ст.-нын ады дяйишдириляряк Растйапино (йахынлыьындакы кяндин ады иля) адландырылды. Биринъи дцнйа мцщарибяси заманы стансийа ятрафында Петрограддан тяхлийя едилмиш Охта партлайыъы маддяляр з-ду йерляшдирилмиш, кимйа з-ду тикилмишдир. 1927 илдя бир сыра йашайыш мянтягясиндян Растйапино фящля гяс. йарадылмыш, 1929 илдя Д. адландырылмыш, 1930 илдян шящяр статусуну алмышдыр. 1927–29 иллярдя Нижни Новгород губ.-нын, 1929–32 иллярдя Нижни Новгород дийарынын, 1932–36 иллярдя Горки дийарынын р-н мяркязи иди. 1936 илдян Горки (1990 илдян Нижни Новгород) вил.-нин тяркибиндя олан Д. 1974–85 иллярдя район мяркязи иди.

      Дзержинск. Кимйачыларын мядяниййят сарайы.

    Шящярин мяркязи щиссяси 1940 илин радиал-даиряви планына ясасян тикилмишдир. Земство хястяханасы бинасы (1905), конструктивизм вя совет неоклассисизми цслубунда йашайыш евляри ансамблы (1928–30, мемар А.Н.Тцпиков), Щюкумят еви (1932, мемар А.З.Гринберг), кинотеатр (1938, мемар В.П.Калмыков), Рабитя еви (1955, мемар А.Ф.Кусакин) вя с. Д.-ин мемарлыг абидяляридир.

    Полимерляр (1949), карбамид (1952), “Кристал” (1953), машынгайырма (1970), кимйа машынгайырмасы вя с. сащяляр цзря ТИ-ляр фяалиййят эюстярир. Политехник Ин-ту (Нижни Новгород Дювлят Техники Ун-тинин филиалы), али тящсил мцяссисяляринин, о ъцмлядян Нижни Новгород Дювлят Ун-тинин, Волга-Вйатка Дювлят Гуллуьу Академийасынын филиаллары, Мяркязи Шящяр Китабханасы (1927), Дийаршцнаслыг музейи (1932), драм (1946) вя кукла (1988) театрлары вар.


    Kimya sәnayesi inkişaf etmişdir. Partlayıcı sәnaye maddәlәri vә onlardan hazırlanan mәmulatlar (nitrobenzol, poliakrilamid vә s.) z-du, “Dzerjinsk üzvi şüşә”, “Kaprolaktam” (etilen, propilen, benzol poliakrilamid vә s.), “Aviabor”, “Sintez”, “Korund”, “Plastik” z-dları, yeyinti sәnayesi (unüyütmә z-du, әt kombinatı) müәssisәlәri fәaliyyәt göstәrir; tikinti materialları istehsal olunur.