ƏBU  HƏYYAN  TÖVHİDİ Əbu  Hәyyan  Əli   ibn Mәhәmmәd  әt-Tövhidi (? – 1023, Şiraz) – әrәb nasiri, mütәsәvvif. Doğulduğu yer (Şiraz, Nişapur, Vasit vә ya Bağdad) dәqiq mәlum deyildir. İlk müәllimlәri Əbu Sәid Sirafi vә Əli ibn İsa Rummani olmuşlar. Yәhya ibn Ədi vә Əbu Süleyman Sicistanidәn fәlsәfә vә mәntiq tәhsili almışdır. “Əl-Müqabisat” әsәri Sicistaninin evindә tәşkil olunan fәlsәfi söhbәt vә münazirәlәrdәn bәhs edir.

Farabi mәktәbinin yetirmәsi olan vә әrәb nәsrindә Cahizdәn sonra әn parlaq üslub sahibi hesab edilәn Ə.H.T. “filosofların әdibi, әdiblәrin filosofu”, “ikinci Cahiz” kimi mәşhurlaşmışdır. Ə.H.T.-nin mötәzilәyә mәnsubluğu mübahisәli olsa da, kәlam elminә tәnqidi yanaşması onun sonuncuya bağlılığını inkar erdir. Fәlsәfәdәn sonra әn çox tәsәvvüflә mәşğul olmuş, “Əlİşaratül-ilahiyyә” әsәrini bu mövzuya hәsr etmişdir. Ə.H.T.-nin әsәrlәri (xüsusilә “Əlİmta vәl-müanәsә”) bir çox az tanınan filosoflar (Yәhya ibn Ədi, Sicistani, ƏbülHәsәn Amiri vә b.), elәcә dә İxvan әs-Sәfa barәdә dolğun mәlumat vermәsi baxımından da dәyәrlidir.