Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    EDİSON Tomas

    ÉДИСОН Томас Алва (11.2.1847, Ощайо штаты, Майлан ш. – 18. 10. 1931, Нйу-Ъерси штаты, Уест-Оранъ ш.) – Америка електротехники, ихтирачы, ири електротехника мцяссися вя ширкятляринин йарадыъысы вя сащибкары. АБШ ЕА-нын цзвц (1927), ССРИ ЕА-нын яъняби цзвц (1930). 10 йашында оларкян евляринин зирзямисиндя лабораторийа йаратмышды. Ибтидаи тящсил алдыгдан сонра 12 йашындан гатарларда гязет вя ширниййат сатмагла газанъ ялдя едирди. 1862–68 иллярдя телеграфчы ишлямишдир. 1868 илдя Нйуарка (Нйу-Ъерси штаты) кючмцш вя ихтира етдийи гурьулары щазырламаг цчцн емалатхана йаратмышдыр. 1869–76 иллярдя бир сыра орижинал ъищазлар ихтира етмишдир. 1876 илдя Менло-Паркда дцнйада илк тядгигат характерли сянайе лабораторийасыны йаратмыш, 1877 илдя кюмцр кап суллу ютцрцъцнц вя фонографы ихтира етмиш, 1879 илдя кюзярмя електрик лампасыны тякмилляшдириб она мцасир эюрцнцш вермишдир. Е. юз дюврц цчцн ян эцълц эенераторларын конструксийасыны ишляйиб щазырламышдыр; 1882 илдя Е.-ун лайищяси цзря иътимаи истифадя цчцн дцнйада илк сабит ъяряйан електрик ст. гурашдырылмышдыр (Нйу-Йорк, Перл-стрит). Д.й.-нун електрикляшдирилмяси, филизин магнитля сепарасийасы вя с. сащялярдяки ишляри дя бу дювря аид дир. Е.-ун телефонийа, кинотехника, кимйа, мядян ишляри вя диэяр сащялярдя дя ихтиралары вардыр. 1883 илдя термик-ион емиссийа щадисясини (“Едисон еффекти”) мцшащидя етмишдир. 1887 илдян юмрцнцн сонунадяк Е. Уест-Оранъда йашамыш вя тяшкил етдийи ихтирачылар мяркязинин рящбяри олмушдур. Е. юз ихтиралары, щямчинин башгалары иля бирликдя етдийи ихтиралар цчцн 1093 патент алмышдыр (дцнйа рекорду), бунлардан 400-я гядяри електрик ишыьы вя енержисиня аиддир.
    Яд.: Б е л ь к и н д Л.Д. Томас Альва Эдисон. М., 1964.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    EDİSON Tomas

    ÉДИСОН Томас Алва (11.2.1847, Ощайо штаты, Майлан ш. – 18. 10. 1931, Нйу-Ъерси штаты, Уест-Оранъ ш.) – Америка електротехники, ихтирачы, ири електротехника мцяссися вя ширкятляринин йарадыъысы вя сащибкары. АБШ ЕА-нын цзвц (1927), ССРИ ЕА-нын яъняби цзвц (1930). 10 йашында оларкян евляринин зирзямисиндя лабораторийа йаратмышды. Ибтидаи тящсил алдыгдан сонра 12 йашындан гатарларда гязет вя ширниййат сатмагла газанъ ялдя едирди. 1862–68 иллярдя телеграфчы ишлямишдир. 1868 илдя Нйуарка (Нйу-Ъерси штаты) кючмцш вя ихтира етдийи гурьулары щазырламаг цчцн емалатхана йаратмышдыр. 1869–76 иллярдя бир сыра орижинал ъищазлар ихтира етмишдир. 1876 илдя Менло-Паркда дцнйада илк тядгигат характерли сянайе лабораторийасыны йаратмыш, 1877 илдя кюмцр кап суллу ютцрцъцнц вя фонографы ихтира етмиш, 1879 илдя кюзярмя електрик лампасыны тякмилляшдириб она мцасир эюрцнцш вермишдир. Е. юз дюврц цчцн ян эцълц эенераторларын конструксийасыны ишляйиб щазырламышдыр; 1882 илдя Е.-ун лайищяси цзря иътимаи истифадя цчцн дцнйада илк сабит ъяряйан електрик ст. гурашдырылмышдыр (Нйу-Йорк, Перл-стрит). Д.й.-нун електрикляшдирилмяси, филизин магнитля сепарасийасы вя с. сащялярдяки ишляри дя бу дювря аид дир. Е.-ун телефонийа, кинотехника, кимйа, мядян ишляри вя диэяр сащялярдя дя ихтиралары вардыр. 1883 илдя термик-ион емиссийа щадисясини (“Едисон еффекти”) мцшащидя етмишдир. 1887 илдян юмрцнцн сонунадяк Е. Уест-Оранъда йашамыш вя тяшкил етдийи ихтирачылар мяркязинин рящбяри олмушдур. Е. юз ихтиралары, щямчинин башгалары иля бирликдя етдийи ихтиралар цчцн 1093 патент алмышдыр (дцнйа рекорду), бунлардан 400-я гядяри електрик ишыьы вя енержисиня аиддир.
    Яд.: Б е л ь к и н д Л.Д. Томас Альва Эдисон. М., 1964.

    EDİSON Tomas

    ÉДИСОН Томас Алва (11.2.1847, Ощайо штаты, Майлан ш. – 18. 10. 1931, Нйу-Ъерси штаты, Уест-Оранъ ш.) – Америка електротехники, ихтирачы, ири електротехника мцяссися вя ширкятляринин йарадыъысы вя сащибкары. АБШ ЕА-нын цзвц (1927), ССРИ ЕА-нын яъняби цзвц (1930). 10 йашында оларкян евляринин зирзямисиндя лабораторийа йаратмышды. Ибтидаи тящсил алдыгдан сонра 12 йашындан гатарларда гязет вя ширниййат сатмагла газанъ ялдя едирди. 1862–68 иллярдя телеграфчы ишлямишдир. 1868 илдя Нйуарка (Нйу-Ъерси штаты) кючмцш вя ихтира етдийи гурьулары щазырламаг цчцн емалатхана йаратмышдыр. 1869–76 иллярдя бир сыра орижинал ъищазлар ихтира етмишдир. 1876 илдя Менло-Паркда дцнйада илк тядгигат характерли сянайе лабораторийасыны йаратмыш, 1877 илдя кюмцр кап суллу ютцрцъцнц вя фонографы ихтира етмиш, 1879 илдя кюзярмя електрик лампасыны тякмилляшдириб она мцасир эюрцнцш вермишдир. Е. юз дюврц цчцн ян эцълц эенераторларын конструксийасыны ишляйиб щазырламышдыр; 1882 илдя Е.-ун лайищяси цзря иътимаи истифадя цчцн дцнйада илк сабит ъяряйан електрик ст. гурашдырылмышдыр (Нйу-Йорк, Перл-стрит). Д.й.-нун електрикляшдирилмяси, филизин магнитля сепарасийасы вя с. сащялярдяки ишляри дя бу дювря аид дир. Е.-ун телефонийа, кинотехника, кимйа, мядян ишляри вя диэяр сащялярдя дя ихтиралары вардыр. 1883 илдя термик-ион емиссийа щадисясини (“Едисон еффекти”) мцшащидя етмишдир. 1887 илдян юмрцнцн сонунадяк Е. Уест-Оранъда йашамыш вя тяшкил етдийи ихтирачылар мяркязинин рящбяри олмушдур. Е. юз ихтиралары, щямчинин башгалары иля бирликдя етдийи ихтиралар цчцн 1093 патент алмышдыр (дцнйа рекорду), бунлардан 400-я гядяри електрик ишыьы вя енержисиня аиддир.
    Яд.: Б е л ь к и н д Л.Д. Томас Альва Эдисон. М., 1964.