ƏDƏBİ CƏRƏYAN – hәyatı әksetdirmә üsulları bir-birinә yaxın yazıçıların, әdәbi qrup vә mәktәblәrin yaradıcılığı üçün sәciyyәvi olan fundamental ideya-mәzmun vә estetik prinsiplәrin mәcmusunu, hәmçinin  yaradıcılıq  proqramının  mәqsәd, mövzu, janr vә üslub uyğunluğunu  ifadә edәn anlayış; elmi әdәbiyyatda mәktәb, metod vә yaxud üslubun sinonimi mәnasında da işlәdilir. Ayrı-ayrı tarixi dövrlәrdә vә ölkәlәrdә müxtәlif  Ə.c.-lar (klassisizm, sentimentalizm,  romantizm, realizm vә s.) yaranmışdır. Ə.c. müәyyәn tarixi  şәraitdә  meydana  gәlir  vә  dövrün ideoloji, ictimai-siyasi mübarizәsini әks etdirir. Fransız klassisizminin qabaqcıl nümayәndәlәri P.Kornel, J.Rasin vә N.Bualonun faciәlәrindә vәtәnpәrvәrlik vә qәhrәmanlıq başlıca motivlәr idi. Bu motivlәr monarxiyanın möhkәmlәndirilmәsi siyasәtinә kömәk mәqsәdilә ön plana çәkilirdi. 20 әsrin әvvәllәrindә Azәrb. yazıçılarının bir qrupu realizm (“mollanәsrәddinçilәr” – C.Mәmmәdquluzadә, M.Ə.Sabir, Ə.Haqverdiyev, Ə.Nәzmi, M.S.Ordubadi vә b.), digәr qrupu isә romantizm (“füyuzatçılar” –  Ə.Hüseynzadә, A.Sәhhәt, M.Hadi, A.Şaiq, H.Cavid, Ə.Müznib, Ə.Cavad,  C.Cabbarlı  vә  b.)  Ə.c.-larını tәmsil edirdilәr.

20 әsrin ikinci yarısı vә 21 әsrin ilk onilliklәrindә yaranan әdәbiyyat klassik-әnәnәvi  vә  postmodernizm  olmaqla  iki qrupda ümumilәşdirilir.

Hansı Ə.C.-na mәnsubluğundan asılı olmayaraq, tarixәn vә müasir dövrdә dә fәrqli sәnәtkarlıq platformalarının vahid mәqsәdi tәsirli, estetik dolğunluğa malik bәdii mәtnlәrin yaradılmasından ibarәt olmuşdur.