EKS-AN-PROVÁNS (Aix-en-Provence) – Fransanın c.-ş.-indә Buş-dü-Ron dep-tindә şәhәr. Әh. 158 min (2012). Nәql. qovşağı.
E.ә. 4 әsrdә Aşağı Provansı kelt-liqur tayfaları işğal etmişdilәr. Onların paytaxtı Antremon indiki şәhәrdәn şm.-da yerlәşirdi. E.ә. 123 ildә Massaliya koloniyasından (indiki Marsel) olan yunanların çağırışına cavab olaraq Roma konsulu Seksti liquriyalıları darmadağın etdi, Antremonu viran qoydu. Onun yerindә isә Roma– Massaliya ticarәt yoluna nәzarәt etmәk üçün Seksti Akvaları istehkamını saldırdı. E.ә. 102 ildә Roma sәrkәrdәsi Qay Marinin ordusu Seksti Akvaları yaxınlığında tevtonlara qalib gәldi. 4 әsrdә şәhәr Romanın Narbon vil.-nin paytaxtı oldu. 477 ildә şәhәr viziqotlar, 6 әsrdә isә franklar vә lombardlar tәrәfindәn işğal olundu. Çiçәklәnmә dövrü 12–15 әsrlәrә aiddir. 1486 ildәn Fransanın tәrkibindәdir. Qәdim Roma tikililәrinin qalıqları; Roma üslubunda Sen-Covör kilsәsi (12–13 әsrlәr), qotika üslubunda Sen-Jan-de-Malt kilsәsi (tәqr. 1285), 17–18 әsrlәrә aid çoxsaylı saray vә fәvvarәlәr (әsasәn, italyan barokkosu üslubunda) şәhәrin memarlıq abidәlәridir. Qrane muzeyi, qobelen vә qәdim mebel muzeyi, P.Sezannın muzey-studiyası; un-t (1409) var. Yeyinti, yüngül, elektrotexnika sәnayesi inkişaf etmişdir.
Екс-Ан-Прованс. Ротонда фявваряси.