ƏDƏDLƏR NƏZƏRİYYƏSİ – riyaziyyat bölmәsi; tam әdәdlәrin xassәlәrini öyrәnir. Əsas problemlәri: sadә әdәdlәrin xassәlәri (düzülüşü), qeyri-müәyyәn tәnliklәrin hәlli, verilәn әdәdin müәyyәn sayda sadә әdәdlәrin qüvvәtlәrinin cәmi şәklindә göstәrilmәsi vә s. Bu mәsәlәlәrә dair aparılan tәdqiqatlar nәticәsindә Ə.n. bir neçә sәrbәst bölmәyә ayrılır: әdәdlәrin analitik vә additiv nәzәriyyәlәri, cәbri vә transsendent әdәdlәr nәzәriyyәsi vә s. Ədәdlәrin analitik nәzәriyyәsinin әsas problemi verilmiş x-dәn böyük olmayan sadә әdәdlәrin sayını göstәrәn π(x) funksiyasının tәdqiqidir. Ədәdlәrin additiv nәzәriyyәsinin әsas problemlәri isә bütün tәbii әdәdlәri sonlu sayda sadә әdәdlәrin, yaxud onların p dәrәcәli qüvvәtlәrinin cәmi şәklindә göstәrmәk (bax Qoldbaxproblemi) vә Varinq problemidir. Cәbri vә transsendent әdәdlәr nәzәriyyәsindә hәqiqi әdәdin müәyyәn dәrәcәli cәbri tәnliyin hәlli olub-olmaması öyrәnilir. 20 әsrin әvvәlinәdәk ancaq π = 3,14 ... vә e = 2,7... әdәdlәrinin transsendentliyinin isbatı mәlum idi. Hilbert Ümumdünya riyaziyyatçılar qurultayında 23 çәtin problem tәklif etmişdir (1900). 7-ci problem α ≠ 0,1 cәbri, β isә irrasional әdәd olduqda αβ әdәdinin cәbri, yaxud transsendent әdәd olduğunu göstәrmәkdir. Bunun A.O.Gelfond tәrәfindәn hәlli transsendent әdәdlәr nәzәriyyәsinin inkişafının başlanğıcı oldu. Qeyri-müәyyәn tәnliklәr nәzәriyyәsinin әsas mәsәlәsi tamәmsallı, çoxmәchullu cәbri tәnliklәrin tam hәllәrini tapmaqdır. Bu, ancaq ikidәrәcәli ikimәchullu tәnliklәr üçün tamamilә hәll edilmişdir. Yüksәkdәrәcәli qeyri-müәyyәn tәnliklәrin hәlli ilә Pifaqor, Diofant vә b. mәşğul olmuşlar. P.Ferma bu sahәdә bir sıra әhәmiyyәtli nәticәlәr almışdır. (bax Fermanın böyük teoremi). Ə.n. sahәsindә ilk tәdqiqatlar Pifaqor mәktәbindә aparılmışdır. Evklidin “Əsaslar” әsәrindә bölünmә nәzәriyyәsi (bax Evklid alqoritmi) vә sadә әdәdlәrin sonsuzluğunun isbatı şәrh edilmişdir. Diofant “Hesab” әsәrindә bir vә iki dәrәcәli qeyri-müәyyәn tәnliklәrin bir çox növünün hәllinin, K.Qauss isә müqayisә nәzәriyyәsinin әsas üsullarının müntәzәm şәrhini vermişdir.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ƏDƏDLƏR NƏZƏRİYYƏSİ – riyaziyyat bölmәsi; tam әdәdlәrin xassәlәrini öyrәnir. Əsas problemlәri: sadә әdәdlәrin xassәlәri (düzülüşü), qeyri-müәyyәn tәnliklәrin hәlli, verilәn әdәdin müәyyәn sayda sadә әdәdlәrin qüvvәtlәrinin cәmi şәklindә göstәrilmәsi vә s. Bu mәsәlәlәrә dair aparılan tәdqiqatlar nәticәsindә Ə.n. bir neçә sәrbәst bölmәyә ayrılır: әdәdlәrin analitik vә additiv nәzәriyyәlәri, cәbri vә transsendent әdәdlәr nәzәriyyәsi vә s. Ədәdlәrin analitik nәzәriyyәsinin әsas problemi verilmiş x-dәn böyük olmayan sadә әdәdlәrin sayını göstәrәn π(x) funksiyasının tәdqiqidir. Ədәdlәrin additiv nәzәriyyәsinin әsas problemlәri isә bütün tәbii әdәdlәri sonlu sayda sadә әdәdlәrin, yaxud onların p dәrәcәli qüvvәtlәrinin cәmi şәklindә göstәrmәk (bax Qoldbaxproblemi) vә Varinq problemidir. Cәbri vә transsendent әdәdlәr nәzәriyyәsindә hәqiqi әdәdin müәyyәn dәrәcәli cәbri tәnliyin hәlli olub-olmaması öyrәnilir. 20 әsrin әvvәlinәdәk ancaq π = 3,14 ... vә e = 2,7... әdәdlәrinin transsendentliyinin isbatı mәlum idi. Hilbert Ümumdünya riyaziyyatçılar qurultayında 23 çәtin problem tәklif etmişdir (1900). 7-ci problem α ≠ 0,1 cәbri, β isә irrasional әdәd olduqda αβ әdәdinin cәbri, yaxud transsendent әdәd olduğunu göstәrmәkdir. Bunun A.O.Gelfond tәrәfindәn hәlli transsendent әdәdlәr nәzәriyyәsinin inkişafının başlanğıcı oldu. Qeyri-müәyyәn tәnliklәr nәzәriyyәsinin әsas mәsәlәsi tamәmsallı, çoxmәchullu cәbri tәnliklәrin tam hәllәrini tapmaqdır. Bu, ancaq ikidәrәcәli ikimәchullu tәnliklәr üçün tamamilә hәll edilmişdir. Yüksәkdәrәcәli qeyri-müәyyәn tәnliklәrin hәlli ilә Pifaqor, Diofant vә b. mәşğul olmuşlar. P.Ferma bu sahәdә bir sıra әhәmiyyәtli nәticәlәr almışdır. (bax Fermanın böyük teoremi). Ə.n. sahәsindә ilk tәdqiqatlar Pifaqor mәktәbindә aparılmışdır. Evklidin “Əsaslar” әsәrindә bölünmә nәzәriyyәsi (bax Evklid alqoritmi) vә sadә әdәdlәrin sonsuzluğunun isbatı şәrh edilmişdir. Diofant “Hesab” әsәrindә bir vә iki dәrәcәli qeyri-müәyyәn tәnliklәrin bir çox növünün hәllinin, K.Qauss isә müqayisә nәzәriyyәsinin әsas üsullarının müntәzәm şәrhini vermişdir.
ƏDƏDLƏR NƏZƏRİYYƏSİ – riyaziyyat bölmәsi; tam әdәdlәrin xassәlәrini öyrәnir. Əsas problemlәri: sadә әdәdlәrin xassәlәri (düzülüşü), qeyri-müәyyәn tәnliklәrin hәlli, verilәn әdәdin müәyyәn sayda sadә әdәdlәrin qüvvәtlәrinin cәmi şәklindә göstәrilmәsi vә s. Bu mәsәlәlәrә dair aparılan tәdqiqatlar nәticәsindә Ə.n. bir neçә sәrbәst bölmәyә ayrılır: әdәdlәrin analitik vә additiv nәzәriyyәlәri, cәbri vә transsendent әdәdlәr nәzәriyyәsi vә s. Ədәdlәrin analitik nәzәriyyәsinin әsas problemi verilmiş x-dәn böyük olmayan sadә әdәdlәrin sayını göstәrәn π(x) funksiyasının tәdqiqidir. Ədәdlәrin additiv nәzәriyyәsinin әsas problemlәri isә bütün tәbii әdәdlәri sonlu sayda sadә әdәdlәrin, yaxud onların p dәrәcәli qüvvәtlәrinin cәmi şәklindә göstәrmәk (bax Qoldbaxproblemi) vә Varinq problemidir. Cәbri vә transsendent әdәdlәr nәzәriyyәsindә hәqiqi әdәdin müәyyәn dәrәcәli cәbri tәnliyin hәlli olub-olmaması öyrәnilir. 20 әsrin әvvәlinәdәk ancaq π = 3,14 ... vә e = 2,7... әdәdlәrinin transsendentliyinin isbatı mәlum idi. Hilbert Ümumdünya riyaziyyatçılar qurultayında 23 çәtin problem tәklif etmişdir (1900). 7-ci problem α ≠ 0,1 cәbri, β isә irrasional әdәd olduqda αβ әdәdinin cәbri, yaxud transsendent әdәd olduğunu göstәrmәkdir. Bunun A.O.Gelfond tәrәfindәn hәlli transsendent әdәdlәr nәzәriyyәsinin inkişafının başlanğıcı oldu. Qeyri-müәyyәn tәnliklәr nәzәriyyәsinin әsas mәsәlәsi tamәmsallı, çoxmәchullu cәbri tәnliklәrin tam hәllәrini tapmaqdır. Bu, ancaq ikidәrәcәli ikimәchullu tәnliklәr üçün tamamilә hәll edilmişdir. Yüksәkdәrәcәli qeyri-müәyyәn tәnliklәrin hәlli ilә Pifaqor, Diofant vә b. mәşğul olmuşlar. P.Ferma bu sahәdә bir sıra әhәmiyyәtli nәticәlәr almışdır. (bax Fermanın böyük teoremi). Ə.n. sahәsindә ilk tәdqiqatlar Pifaqor mәktәbindә aparılmışdır. Evklidin “Əsaslar” әsәrindә bölünmә nәzәriyyәsi (bax Evklid alqoritmi) vә sadә әdәdlәrin sonsuzluğunun isbatı şәrh edilmişdir. Diofant “Hesab” әsәrindә bir vә iki dәrәcәli qeyri-müәyyәn tәnliklәrin bir çox növünün hәllinin, K.Qauss isә müqayisә nәzәriyyәsinin әsas üsullarının müntәzәm şәrhini vermişdir.
