“EKSPLÓRER” (ing. explorer – tәdqiqatçı) – Yerәtrafı kosmik fәzanın öyrәnilmәsi üçün buraxılan Amerika kosmik aparatlarının adı. 1958 il fevralın 1-dә orbitә çıxarılmış “E-1” ABŞ-da buraxılmış Yerin ilk süni peykidir. Çәkisi vә hәndәsi xarakteristikaları, konstruksiyası, elmi avadanlığın tәrkibi, tәyinatı, orbitin parametrlәri vә s.-yә görә fәrqlәnәn bir neçә kosmik aparatlar seriyası “E.” adı altında birlәşdirilmişdir. “E.” proqramları üzrә buraxılışlarda “Skaut”, “Torad-Delta” vә s. daşıyıcı raketlәrdәn istifadә edilir. Bәzi “E.”-lәr әsas peykin әlavә faydalı yükü kimi orbitә buraxılır. Ayrı-ayrı “E.”-lәr selenosentrik orbitә çıxarılmışdır. Konstruktiv cәhәtdәn “E.” müxtәlif hәndәsi cisimlәr (kürә, çoxüzlü, silindr, konus), yaxud onların birlәşmәlәri şәklindә hazırlanır. “E.”-in maks. xәtti ölçüsü 2 m-ә qәdәrdir; kütlәsi 8,3 kq-dan (“E-1”) 660 kq-adәkdir; enerji tәchizi sistemindә kimyәvi vә günәş batareyalarından istifadә olunur. Maks. aktiv fәaliyyәt müddәti 3 ilә yaxındır. “E.”-dәn istifadә etmәklә kosmik şüalar, Günәş vә ulduzlardakı şüalanmalar, maqnit sahәlәri, meteor hissәciklәri, ionosfer vә atm., Yerәtrafı fәzanın radiasiya şәraiti vә s. öyrәnilir.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
“EKSPLÓRER” (ing. explorer – tәdqiqatçı) – Yerәtrafı kosmik fәzanın öyrәnilmәsi üçün buraxılan Amerika kosmik aparatlarının adı. 1958 il fevralın 1-dә orbitә çıxarılmış “E-1” ABŞ-da buraxılmış Yerin ilk süni peykidir. Çәkisi vә hәndәsi xarakteristikaları, konstruksiyası, elmi avadanlığın tәrkibi, tәyinatı, orbitin parametrlәri vә s.-yә görә fәrqlәnәn bir neçә kosmik aparatlar seriyası “E.” adı altında birlәşdirilmişdir. “E.” proqramları üzrә buraxılışlarda “Skaut”, “Torad-Delta” vә s. daşıyıcı raketlәrdәn istifadә edilir. Bәzi “E.”-lәr әsas peykin әlavә faydalı yükü kimi orbitә buraxılır. Ayrı-ayrı “E.”-lәr selenosentrik orbitә çıxarılmışdır. Konstruktiv cәhәtdәn “E.” müxtәlif hәndәsi cisimlәr (kürә, çoxüzlü, silindr, konus), yaxud onların birlәşmәlәri şәklindә hazırlanır. “E.”-in maks. xәtti ölçüsü 2 m-ә qәdәrdir; kütlәsi 8,3 kq-dan (“E-1”) 660 kq-adәkdir; enerji tәchizi sistemindә kimyәvi vә günәş batareyalarından istifadә olunur. Maks. aktiv fәaliyyәt müddәti 3 ilә yaxındır. “E.”-dәn istifadә etmәklә kosmik şüalar, Günәş vә ulduzlardakı şüalanmalar, maqnit sahәlәri, meteor hissәciklәri, ionosfer vә atm., Yerәtrafı fәzanın radiasiya şәraiti vә s. öyrәnilir.
“EKSPLÓRER” (ing. explorer – tәdqiqatçı) – Yerәtrafı kosmik fәzanın öyrәnilmәsi üçün buraxılan Amerika kosmik aparatlarının adı. 1958 il fevralın 1-dә orbitә çıxarılmış “E-1” ABŞ-da buraxılmış Yerin ilk süni peykidir. Çәkisi vә hәndәsi xarakteristikaları, konstruksiyası, elmi avadanlığın tәrkibi, tәyinatı, orbitin parametrlәri vә s.-yә görә fәrqlәnәn bir neçә kosmik aparatlar seriyası “E.” adı altında birlәşdirilmişdir. “E.” proqramları üzrә buraxılışlarda “Skaut”, “Torad-Delta” vә s. daşıyıcı raketlәrdәn istifadә edilir. Bәzi “E.”-lәr әsas peykin әlavә faydalı yükü kimi orbitә buraxılır. Ayrı-ayrı “E.”-lәr selenosentrik orbitә çıxarılmışdır. Konstruktiv cәhәtdәn “E.” müxtәlif hәndәsi cisimlәr (kürә, çoxüzlü, silindr, konus), yaxud onların birlәşmәlәri şәklindә hazırlanır. “E.”-in maks. xәtti ölçüsü 2 m-ә qәdәrdir; kütlәsi 8,3 kq-dan (“E-1”) 660 kq-adәkdir; enerji tәchizi sistemindә kimyәvi vә günәş batareyalarından istifadә olunur. Maks. aktiv fәaliyyәt müddәti 3 ilә yaxındır. “E.”-dәn istifadә etmәklә kosmik şüalar, Günәş vә ulduzlardakı şüalanmalar, maqnit sahәlәri, meteor hissәciklәri, ionosfer vә atm., Yerәtrafı fәzanın radiasiya şәraiti vә s. öyrәnilir.
