ƏFƏNDİYEV (Əfәndizad ә) Rәşid bәy İsmayıl bәy oğlu (24.5.1863, Şәki – 31.8. 1942, Şәki) – maarif xadimi, yazıçı, etnoqraf. “Şaki” tәxәllüsü ilә dә tanınmışdır. Abdulla bәy Əfәndiyevin qardaşı. Nuxada mollaxanada ibtidai (1870–76), dördsinifli şәhәr  mәktәbindә  orta  (1876–79),  Qori müәllimlәr   seminariyasında   (1879–82) orta-pedaqoji vә Tiflisdә Aleksandr Müәllimlәr İn-tunda (1900) ali tәhsil almışdır. Nuxa qәzasının Qutqaşen ikisinifli (1882–92) vә Xaçmaz kәnd mәktәblәrindә (1890–92) müdir, Qafqaz Müsәlmanları Ruhani İdarәsindә katib müavini (1892–1900), Qori seminariyasının “tatar” şöbәsindә Azәrb. dili vә şәriәt müәllimi (1902–16), İrәvan qub. xalq mәktәblәrinin müfәttişi (1916–18) işlәmişdir. 1918 ildә Bakıya gәlmiş, Bakı müәllimlәr seminariyasına direktor tәyin olunmuşdur. Sovet hakimiyyәti illәrindә Şәki Pedaqoji Texnikumunun müәllimi olmuşdur.

“Uşaq bağçası” (1898) vә “Bәsirәtülәtfal” (1901) dәrsliklәrinin, iki hissәdәn ibarәt “Müxtәsәr şәriәt” dәrsliyinin müәllifidir. “Qan ocağı”, “Qonşu qonşu olsa, kor qız әrә gedәr”, “Saqqalın kәramәti”, “Pul dәlisi”, “Tiflis sәfirlәri”, “Arvad mәsәlәsi” vә s. bәdii әsәrlәrini nәşr etdirmişdir. İ.A.Krılovun tәmsillәrinin bir çoxunu, A.S.Puşkinin, M.Y.Lermontovun şeir vә poemalarını, F.Şillerin “Cam” mәnzumәsini, Firdövsinin “Şahnamә” epopeyasından “Rüstәm vә Söhrab” dastanını Azәrb. dilinә çevirmişdir. Ə. Azәrb. xalq әfsanә vә rәvayәtlәri, adәt vә әnәnәlәri, hәmçinin xalq sәnәtkarlığı vә tәbabәtinә dair mәlumatlar toplamış, “Сборник материалов для описания местностей и племён Кавказа” mәcmuәsindә çap etdirmişdir. Ə.hәmçinin etnoqrafiya, әdәbiyyatşünaslıq vә publisistika sahәsindә fәaliyyәt göstәrmiş, elmi, maarifi, mәktәbi tәbliğ edәn mәnzumәlәr yazmışdır. 1924 ildә Azәrb.-ın 1-ci ölkәşünaslıq qurultayına nümayәndә vә etnoqrafiya cәmiyyәtinin Şәki şöbәsinin elmi katibi seçilmişdir. Hәyatının son illәrindә SSRİ EA Azәrb. filialında çalışmışdır.

Əsәri: Seçilmiş әsәrlәri. B., 1979.