EKZOBİOLÓGİYA (ekzo... + biologiya) – kosmik biologiyanın elmi istiqamәtlәrindәn biri; kosmosda vә digәr planetlәrdә canlı materiya vә üzvi maddәlәrin axtarışı ilә mәşğuldur. E.-nın әsas mәqsәdi kosmosda hәyatın mövcudluğuna dair mәlumatları bilavasitә, yaxud dolayı yolla almaqdan ibarәtdir. Bunun әsasını sәlәflәrin kosmik fәzada spektroskopik üsullarla aşkarlanan (cәmi 20-yәdәk üzvi bir lәşmә tapılmışdır) üzvi molekulların (sianid turşusu, formaldehid vә b.) tapıntıları tәşkil edir. E.-da planetdәnkәnar hәyat tәzahürlәrini aşkar etmәklә yanaşı, hәm dә Yerdәnkәnar orqanizmlәrin bәzi xarakteristikalarının әldә olunması nәzәrdә tutulmuşdur. Yerdәnkәnar şәraitlәrdә, mәs., Günәş sisteminin digәr planetlәrindә hәyatın mövcudluğu ehtimalı üçün hәmin şәraitlәr eksperimental yolla yaradıldığı zaman orqanizmlәrin sağqalma qabiliyyәtini aydınlaşdırmaq böyük әhәmiyyәt kәsb edir. Bir çox mikroorqanizmlәr mütlәq sıfıra yaxın vә yüksәk (80–95°C-yәdәk) temp-rlarda yaşaya bilirlәr; onların sporları dәrin vakuuma vә uzunmüddәtli quruluğa davamlıdır vә kosmik fәzadakı ionlaşdırıcı şüaların daha böyük dozalarına dözürlәr.
Yerdәnkәnar orqanizmlәr yәqin ki, suyun az olduğu mühitdәki hәyata daha yaxşı uyğunlaşma qabiliyyәtinә malikdirlәr. Anaerob şәrait hәyatın inkişafına mane ola bilmәz, ona görә dә kosmosda müxtәlif mühafizә uyğunlaşmaları qazanaraq, qeyri-adi şәraitә uyğunlaşa bilәn xassәlәrinә görә müxtәlif mikroor qanizmlәrin mövcudluğunu nәzәri şәkildә güman etmәk olar. Bәzi tәsәvvürlәrә görә Yerdәn kәnar hәyat yalnız bizim planetә xas olan su-karbon әsasında mümkündür. Digәr nöqteyi-nәzәr silisium-ammonyak әsaslı hәyatın mümkünlüyünü dә istisna etmir, lakin bәşәriyyәt hәlә ki, Yerdәnkәnar hәyat formalarının aşkar edilmәsi üsullarına malik deyildir (bax Astrobiologiya, Kosmik biologiya, Hәyatın mәnşәyi).