Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    EKZONUKLEAZA

    tәk vә ya ikizәncirli nuklein turşularını sonluqlardan parçalayan spesifik nukleaza. Nukleaza S1 DNTRNT hibridlәrin struktur analizindә, küt sonluqların alınması üçün DNT fraqmentlәrindәn tәkzәncirli sonluq sahәlәrin qoparılması vә ikizәncirli kDNT sintezi zamanı yaranan sancaq ilgәklәrin kәsilmәsindә tәtbiq olunur. E. λ faqla yoluxmuş Escherіchіa colі bakteriyasından (Little vә b., 1967) alınıb vә fosfat qruplu 5′-sonluqlu ikizәncirli DNT 5′-mononukleotidlәrin ardıcıl kәsilmәsini kataliz edir. Senger metodu ilә nukleotid ardıcıllığın tәyini üçün DNT hazırlanmasında vә terminal transferaza ilә reaksiyadan әvvәl ikizәncirli DNT çıxıntılı 5′-sonluqların kәnarlaşdırılmasında tәtbiq olunur. DNT-polime-razanı 1957 ildә, I E.coli bakteriyasında Artur Kornberq kәşf etmişdir (Kornberq polimerazası). O, bir fermentdә üç aktivliyi
    birlәşdirmişdir. Proteolizin gedişindә ferment iki fraqmentә parçalanır. Onlardan kiçiyi (36kDa) 5′→3′, böyük (67kDa, Klyonov fraqmenti) fraqment isә 3′→5′ E. aktivliyinә vә DNT-polimeraza aktivliyinә malikdir. DNT-polimeraza I DNT reparasiyasında, RNT-praymerlәrin hidrolizindә vә onların DNT ilә әvәzlәnmәsindә iştirak edir. Nukleaza Bal 31 dәniz bakteriyası Alteromonas espejiana Bal 31-dәn (Lau vә Gray, 1979) ayrılmış vә iki növ aktivliyә malikdir: tәkzәncirli sahәlәrә görә yüksәk spesifikliyә malik endodezoksipibonukleaza vә ekzonukleaza aktivliklәri ikizәncirli DNT-nin 5′- vә 3′-sonluqlarından böyük olmayan oliqonukleotidlәrin vә mononukleotidlәrin kәsilmәsini kataliz edir; tәkzәncirli sahәlәri spesifik kәsәn ekzonukleaza aktivliyi. İkizәncirli DNT sonluqlarından nukleotidlәrin qoparılması nәticәsindә qısalmış molekullar әmәlә gәlir vә onlar faq T4 polidezoksiribonukleotidsintetazanın kömәyilә vektora tikilmәsindә vә DNT-dә restriksiya saytlarının xәritәlәşdirilmәsindә tәtbiq olunur.
    Әd.: М а н и а т и с Т., Ф р и ч Э., С э м б р у к Дж. Молекулярное клонирование. М., 1984; М ю л л е р С. Нуклеиновые кислоты, от А до Я. М., 2013.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    EKZONUKLEAZA

    tәk vә ya ikizәncirli nuklein turşularını sonluqlardan parçalayan spesifik nukleaza. Nukleaza S1 DNTRNT hibridlәrin struktur analizindә, küt sonluqların alınması üçün DNT fraqmentlәrindәn tәkzәncirli sonluq sahәlәrin qoparılması vә ikizәncirli kDNT sintezi zamanı yaranan sancaq ilgәklәrin kәsilmәsindә tәtbiq olunur. E. λ faqla yoluxmuş Escherіchіa colі bakteriyasından (Little vә b., 1967) alınıb vә fosfat qruplu 5′-sonluqlu ikizәncirli DNT 5′-mononukleotidlәrin ardıcıl kәsilmәsini kataliz edir. Senger metodu ilә nukleotid ardıcıllığın tәyini üçün DNT hazırlanmasında vә terminal transferaza ilә reaksiyadan әvvәl ikizәncirli DNT çıxıntılı 5′-sonluqların kәnarlaşdırılmasında tәtbiq olunur. DNT-polime-razanı 1957 ildә, I E.coli bakteriyasında Artur Kornberq kәşf etmişdir (Kornberq polimerazası). O, bir fermentdә üç aktivliyi
    birlәşdirmişdir. Proteolizin gedişindә ferment iki fraqmentә parçalanır. Onlardan kiçiyi (36kDa) 5′→3′, böyük (67kDa, Klyonov fraqmenti) fraqment isә 3′→5′ E. aktivliyinә vә DNT-polimeraza aktivliyinә malikdir. DNT-polimeraza I DNT reparasiyasında, RNT-praymerlәrin hidrolizindә vә onların DNT ilә әvәzlәnmәsindә iştirak edir. Nukleaza Bal 31 dәniz bakteriyası Alteromonas espejiana Bal 31-dәn (Lau vә Gray, 1979) ayrılmış vә iki növ aktivliyә malikdir: tәkzәncirli sahәlәrә görә yüksәk spesifikliyә malik endodezoksipibonukleaza vә ekzonukleaza aktivliklәri ikizәncirli DNT-nin 5′- vә 3′-sonluqlarından böyük olmayan oliqonukleotidlәrin vә mononukleotidlәrin kәsilmәsini kataliz edir; tәkzәncirli sahәlәri spesifik kәsәn ekzonukleaza aktivliyi. İkizәncirli DNT sonluqlarından nukleotidlәrin qoparılması nәticәsindә qısalmış molekullar әmәlә gәlir vә onlar faq T4 polidezoksiribonukleotidsintetazanın kömәyilә vektora tikilmәsindә vә DNT-dә restriksiya saytlarının xәritәlәşdirilmәsindә tәtbiq olunur.
    Әd.: М а н и а т и с Т., Ф р и ч Э., С э м б р у к Дж. Молекулярное клонирование. М., 1984; М ю л л е р С. Нуклеиновые кислоты, от А до Я. М., 2013.

    EKZONUKLEAZA

    tәk vә ya ikizәncirli nuklein turşularını sonluqlardan parçalayan spesifik nukleaza. Nukleaza S1 DNTRNT hibridlәrin struktur analizindә, küt sonluqların alınması üçün DNT fraqmentlәrindәn tәkzәncirli sonluq sahәlәrin qoparılması vә ikizәncirli kDNT sintezi zamanı yaranan sancaq ilgәklәrin kәsilmәsindә tәtbiq olunur. E. λ faqla yoluxmuş Escherіchіa colі bakteriyasından (Little vә b., 1967) alınıb vә fosfat qruplu 5′-sonluqlu ikizәncirli DNT 5′-mononukleotidlәrin ardıcıl kәsilmәsini kataliz edir. Senger metodu ilә nukleotid ardıcıllığın tәyini üçün DNT hazırlanmasında vә terminal transferaza ilә reaksiyadan әvvәl ikizәncirli DNT çıxıntılı 5′-sonluqların kәnarlaşdırılmasında tәtbiq olunur. DNT-polime-razanı 1957 ildә, I E.coli bakteriyasında Artur Kornberq kәşf etmişdir (Kornberq polimerazası). O, bir fermentdә üç aktivliyi
    birlәşdirmişdir. Proteolizin gedişindә ferment iki fraqmentә parçalanır. Onlardan kiçiyi (36kDa) 5′→3′, böyük (67kDa, Klyonov fraqmenti) fraqment isә 3′→5′ E. aktivliyinә vә DNT-polimeraza aktivliyinә malikdir. DNT-polimeraza I DNT reparasiyasında, RNT-praymerlәrin hidrolizindә vә onların DNT ilә әvәzlәnmәsindә iştirak edir. Nukleaza Bal 31 dәniz bakteriyası Alteromonas espejiana Bal 31-dәn (Lau vә Gray, 1979) ayrılmış vә iki növ aktivliyә malikdir: tәkzәncirli sahәlәrә görә yüksәk spesifikliyә malik endodezoksipibonukleaza vә ekzonukleaza aktivliklәri ikizәncirli DNT-nin 5′- vә 3′-sonluqlarından böyük olmayan oliqonukleotidlәrin vә mononukleotidlәrin kәsilmәsini kataliz edir; tәkzәncirli sahәlәri spesifik kәsәn ekzonukleaza aktivliyi. İkizәncirli DNT sonluqlarından nukleotidlәrin qoparılması nәticәsindә qısalmış molekullar әmәlә gәlir vә onlar faq T4 polidezoksiribonukleotidsintetazanın kömәyilә vektora tikilmәsindә vә DNT-dә restriksiya saytlarının xәritәlәşdirilmәsindә tәtbiq olunur.
    Әd.: М а н и а т и с Т., Ф р и ч Э., С э м б р у к Дж. Молекулярное клонирование. М., 1984; М ю л л е р С. Нуклеиновые кислоты, от А до Я. М., 2013.