Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    ELEKTRİK TRANSFORMATORU

    ELEKTRİK TRANSFORMATORU – tezliyi dәyişmәdәn bir gәrginlikli dәyişәn cәrәyanı digәr gәrginlikli dәyişәn cәrәyana çevirәn elektrik maşını. E.t.-nun iş prinsipi elektromaqnit induksiyası hadisәsinә әsas- lanır. Sadә E.t. tәbәqә transformator poladından yığılmış maqnitkeçiricidәn vә ümumi maqnit axını ilә әhatә edilmiş bir (bax Avtotransformator), yaxud bir neçә izolyasiyalı dolaqdan ibarәtdir. Çevrilәn cәrәyan birinci dolağa verilir, bu zaman nüvәdә (içlikdә) meydana çıxan dәyişәn maqnit axını ikinci dolaqda qarşılıqlı induksiya e.h.q. yaradır. Dolaqların gәrginliklәr nisbәti, onlardakı sarğılar sayının nisbәtinә bәrabәrdir. Çevrilәn elektrik cәrәyanının növünә uyğun olaraq birfazalı vә üçfazalı E.t. var. E.t.-nun әsas tiplәri elektrik enerjisinin ötürülmәsi vә paylanması üçün tәtbiq edilәn güc transformatoru, xüsusi tәyinatlı güc transformatoru (elektrik qaynağı, düzlәndirici qurğular vә s. üçün), ölçü transformatorları, yüksәkgәrginlikli sınaq transformatorları vә impuls transformatorlarıdır. E.t.-nun gücü V·A-in hissәlәrindәn yüzlәrlә MV·A-ә qәdәrdir.

     Sadә elektrik transformatorunun sxemi: U1 – birinci dolaqdakı gәrginlik; U1 – ikinci dolaqdakı gәrginlik; I1 – birinci dolaqdakı cәrәyan; I2 – ikinci dolaqdakı cәrәyan; R – yük; F0 – әsas maqnit axını; F1 F2 – sәpәlәnmә axınları; 1 vә 2 – birinci vә ikinci dolaqlar; 3 – nüvә (içlik, maqnitkeçirici).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    ELEKTRİK TRANSFORMATORU

    ELEKTRİK TRANSFORMATORU – tezliyi dәyişmәdәn bir gәrginlikli dәyişәn cәrәyanı digәr gәrginlikli dәyişәn cәrәyana çevirәn elektrik maşını. E.t.-nun iş prinsipi elektromaqnit induksiyası hadisәsinә әsas- lanır. Sadә E.t. tәbәqә transformator poladından yığılmış maqnitkeçiricidәn vә ümumi maqnit axını ilә әhatә edilmiş bir (bax Avtotransformator), yaxud bir neçә izolyasiyalı dolaqdan ibarәtdir. Çevrilәn cәrәyan birinci dolağa verilir, bu zaman nüvәdә (içlikdә) meydana çıxan dәyişәn maqnit axını ikinci dolaqda qarşılıqlı induksiya e.h.q. yaradır. Dolaqların gәrginliklәr nisbәti, onlardakı sarğılar sayının nisbәtinә bәrabәrdir. Çevrilәn elektrik cәrәyanının növünә uyğun olaraq birfazalı vә üçfazalı E.t. var. E.t.-nun әsas tiplәri elektrik enerjisinin ötürülmәsi vә paylanması üçün tәtbiq edilәn güc transformatoru, xüsusi tәyinatlı güc transformatoru (elektrik qaynağı, düzlәndirici qurğular vә s. üçün), ölçü transformatorları, yüksәkgәrginlikli sınaq transformatorları vә impuls transformatorlarıdır. E.t.-nun gücü V·A-in hissәlәrindәn yüzlәrlә MV·A-ә qәdәrdir.

     Sadә elektrik transformatorunun sxemi: U1 – birinci dolaqdakı gәrginlik; U1 – ikinci dolaqdakı gәrginlik; I1 – birinci dolaqdakı cәrәyan; I2 – ikinci dolaqdakı cәrәyan; R – yük; F0 – әsas maqnit axını; F1 F2 – sәpәlәnmә axınları; 1 vә 2 – birinci vә ikinci dolaqlar; 3 – nüvә (içlik, maqnitkeçirici).

    ELEKTRİK TRANSFORMATORU

    ELEKTRİK TRANSFORMATORU – tezliyi dәyişmәdәn bir gәrginlikli dәyişәn cәrәyanı digәr gәrginlikli dәyişәn cәrәyana çevirәn elektrik maşını. E.t.-nun iş prinsipi elektromaqnit induksiyası hadisәsinә әsas- lanır. Sadә E.t. tәbәqә transformator poladından yığılmış maqnitkeçiricidәn vә ümumi maqnit axını ilә әhatә edilmiş bir (bax Avtotransformator), yaxud bir neçә izolyasiyalı dolaqdan ibarәtdir. Çevrilәn cәrәyan birinci dolağa verilir, bu zaman nüvәdә (içlikdә) meydana çıxan dәyişәn maqnit axını ikinci dolaqda qarşılıqlı induksiya e.h.q. yaradır. Dolaqların gәrginliklәr nisbәti, onlardakı sarğılar sayının nisbәtinә bәrabәrdir. Çevrilәn elektrik cәrәyanının növünә uyğun olaraq birfazalı vә üçfazalı E.t. var. E.t.-nun әsas tiplәri elektrik enerjisinin ötürülmәsi vә paylanması üçün tәtbiq edilәn güc transformatoru, xüsusi tәyinatlı güc transformatoru (elektrik qaynağı, düzlәndirici qurğular vә s. üçün), ölçü transformatorları, yüksәkgәrginlikli sınaq transformatorları vә impuls transformatorlarıdır. E.t.-nun gücü V·A-in hissәlәrindәn yüzlәrlә MV·A-ә qәdәrdir.

     Sadә elektrik transformatorunun sxemi: U1 – birinci dolaqdakı gәrginlik; U1 – ikinci dolaqdakı gәrginlik; I1 – birinci dolaqdakı cәrәyan; I2 – ikinci dolaqdakı cәrәyan; R – yük; F0 – әsas maqnit axını; F1 F2 – sәpәlәnmә axınları; 1 vә 2 – birinci vә ikinci dolaqlar; 3 – nüvә (içlik, maqnitkeçirici).