Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
II CİLD (ARGENTİT - AŞURBƏYOV)
    ARRENİUS

    АРРÉНИУС (Аррщениус) Сванте Август (19.2.1859, Упсала йахынлыьында Вейк маликаняси – 2.10.1927, Стокщолм) – Исвеч кимйачысы, Нобел мцкафаты лауреаты (1903). Исвеч Крал ЕА цзвц (1901), ССРИ ЕА фяхри цзвц (1926). Упсала Ун-тини битирмишдир (1878). А.Сток щолмда Исвеч Крал ЕАнын Физика Интунда    (1881–83), Упсала  Ун-тиндя (1884–90), Рига Политехник Ин-тунда В. Оствалдын лабораторийасында (1886), Гратс Ун-тиндя Л. Болсманын лабораторийасында (1887,1889), Амстердам Унтиндя Й.Щ. Вант-Щоффун лабораторийасында (1888) ишлямиш, Стокщолм Ун-тинин ректору (1897– 1905), Стокщолмда Нобел Физики Кимйа Ин-тунун директору олмушдур   (1905–27).

         А. физики кимйанын ясасыны гойanlardan биридир. Тядгигатлары, ясасян, електролитлярин мящлулларынын юйрянилмясиня вя кимйяви реаксийаларын кинетикасына щяср olunmuшdur. Електролитлярин сулу мящлулда йцклц щиссяъикляря – ионлара юзюзцня диссосиасийасы щаггында щипотез иряли сцрмцшдцр. Електролит мящлулларынын кимйяви хассяляринин онларын електрик кечириъилийи иля гаршылыглы ялагясинин юйрянилмясиня даир силсиля ишляри щяйата кечирмишдир (1884–88). Електролитик диссосиасийа нязяриййясини тяклиф етмишдир (1887). Кимйяви реаксийа  сцрятинин темп-рдан асылылыьынын рийази ифадяси цчцн Вант-Щоффун (1884) тяклиф етдийи емпирик диференсиал тянлийин цстцнлцйцнц эюстярмишдир (бах Аррениус тянлийи ).

         А. щямчинин астрономийа вя астрофизика сащясиндя, иммункимйайа даир (1902 илдян) тядгигатлар апармышдыр. Планетлярин йаранмасы вя тякамцлц щаггында бир сыра йени идейалар сюйлямишдир (1903–07). Биоложи просеслярин механизминин юйрянилмяси цчцн физики-кимйяви методларын тятбиг едилмясиня фяал чалышмышдыр. Бир сыра елми-популйар китабларын мцяллифидир.

           Яд.: Соловьев Ю. И. С. Аррениус. М., 1990.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ARGENTİT – AŞURBƏYOV
    ARRENİUS

    АРРÉНИУС (Аррщениус) Сванте Август (19.2.1859, Упсала йахынлыьында Вейк маликаняси – 2.10.1927, Стокщолм) – Исвеч кимйачысы, Нобел мцкафаты лауреаты (1903). Исвеч Крал ЕА цзвц (1901), ССРИ ЕА фяхри цзвц (1926). Упсала Ун-тини битирмишдир (1878). А.Сток щолмда Исвеч Крал ЕАнын Физика Интунда    (1881–83), Упсала  Ун-тиндя (1884–90), Рига Политехник Ин-тунда В. Оствалдын лабораторийасында (1886), Гратс Ун-тиндя Л. Болсманын лабораторийасында (1887,1889), Амстердам Унтиндя Й.Щ. Вант-Щоффун лабораторийасында (1888) ишлямиш, Стокщолм Ун-тинин ректору (1897– 1905), Стокщолмда Нобел Физики Кимйа Ин-тунун директору олмушдур   (1905–27).

         А. физики кимйанын ясасыны гойanlardan биридир. Тядгигатлары, ясасян, електролитлярин мящлулларынын юйрянилмясиня вя кимйяви реаксийаларын кинетикасына щяср olunmuшdur. Електролитлярин сулу мящлулда йцклц щиссяъикляря – ионлара юзюзцня диссосиасийасы щаггында щипотез иряли сцрмцшдцр. Електролит мящлулларынын кимйяви хассяляринин онларын електрик кечириъилийи иля гаршылыглы ялагясинин юйрянилмясиня даир силсиля ишляри щяйата кечирмишдир (1884–88). Електролитик диссосиасийа нязяриййясини тяклиф етмишдир (1887). Кимйяви реаксийа  сцрятинин темп-рдан асылылыьынын рийази ифадяси цчцн Вант-Щоффун (1884) тяклиф етдийи емпирик диференсиал тянлийин цстцнлцйцнц эюстярмишдир (бах Аррениус тянлийи ).

         А. щямчинин астрономийа вя астрофизика сащясиндя, иммункимйайа даир (1902 илдян) тядгигатлар апармышдыр. Планетлярин йаранмасы вя тякамцлц щаггында бир сыра йени идейалар сюйлямишдир (1903–07). Биоложи просеслярин механизминин юйрянилмяси цчцн физики-кимйяви методларын тятбиг едилмясиня фяал чалышмышдыр. Бир сыра елми-популйар китабларын мцяллифидир.

           Яд.: Соловьев Ю. И. С. Аррениус. М., 1990.

    ARRENİUS

    АРРÉНИУС (Аррщениус) Сванте Август (19.2.1859, Упсала йахынлыьында Вейк маликаняси – 2.10.1927, Стокщолм) – Исвеч кимйачысы, Нобел мцкафаты лауреаты (1903). Исвеч Крал ЕА цзвц (1901), ССРИ ЕА фяхри цзвц (1926). Упсала Ун-тини битирмишдир (1878). А.Сток щолмда Исвеч Крал ЕАнын Физика Интунда    (1881–83), Упсала  Ун-тиндя (1884–90), Рига Политехник Ин-тунда В. Оствалдын лабораторийасында (1886), Гратс Ун-тиндя Л. Болсманын лабораторийасында (1887,1889), Амстердам Унтиндя Й.Щ. Вант-Щоффун лабораторийасында (1888) ишлямиш, Стокщолм Ун-тинин ректору (1897– 1905), Стокщолмда Нобел Физики Кимйа Ин-тунун директору олмушдур   (1905–27).

         А. физики кимйанын ясасыны гойanlardan биридир. Тядгигатлары, ясасян, електролитлярин мящлулларынын юйрянилмясиня вя кимйяви реаксийаларын кинетикасына щяср olunmuшdur. Електролитлярин сулу мящлулда йцклц щиссяъикляря – ионлара юзюзцня диссосиасийасы щаггында щипотез иряли сцрмцшдцр. Електролит мящлулларынын кимйяви хассяляринин онларын електрик кечириъилийи иля гаршылыглы ялагясинин юйрянилмясиня даир силсиля ишляри щяйата кечирмишдир (1884–88). Електролитик диссосиасийа нязяриййясини тяклиф етмишдир (1887). Кимйяви реаксийа  сцрятинин темп-рдан асылылыьынын рийази ифадяси цчцн Вант-Щоффун (1884) тяклиф етдийи емпирик диференсиал тянлийин цстцнлцйцнц эюстярмишдир (бах Аррениус тянлийи ).

         А. щямчинин астрономийа вя астрофизика сащясиндя, иммункимйайа даир (1902 илдян) тядгигатлар апармышдыр. Планетлярин йаранмасы вя тякамцлц щаггында бир сыра йени идейалар сюйлямишдир (1903–07). Биоложи просеслярин механизминин юйрянилмяси цчцн физики-кимйяви методларын тятбиг едилмясиня фяал чалышмышдыр. Бир сыра елми-популйар китабларын мцяллифидир.

           Яд.: Соловьев Ю. И. С. Аррениус. М., 1990.