Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    ELEMENT-ÜZVİ BİRLƏŞMƏLƏR

    ELEMENT-ÜZVİ BİRLӘŞMӘLӘR – tәrkibindә karbon-element kimyәvi rabitәsi saxlayan üzvi birlәşmәlәr. Bir qayda olaraq tәrkibindә, sadә vә ya çoxqat rabitәli C–N, C–O, C–S vә C – Hal. üzvi birlәşmәlәr E.- ü.b.-ә aid edilmir. E.-ü.b.-in reaksiya qabiliyyәti ilk әvvәl karbon-element rabitәsinin xarakterindәn, onun möhkәmliyindәn, polyarlığından vә s. asılıdır. E.-ü.b.-in әsas qrupu metal-üzvi birlәşmәlәrdir. Onlar arasında keçid metalların doymamış üzvi liqandlı p-komplekslәri xüsusi yer tutur. Belә birlәşmәlәrdә metalliqand delokallaşmış kovalent rabitәlәr olur vә onların yaranmasında metalın tam vә ya qismәn tamamlanmış d-orbitalları iştirak edir. Qeyri-keçid metalların әksәr E.- ü.b.-i, hәmçinin keçid metalların bәzi birlәşmәlәri daxil olmaqla digәr elementlәrin E.-ü.b.-indә müxtәlif polyarlıqlı karbon – element s-rabitәsi mövcuddur. E.-ü.b. kimyası üzvi vә qeyri-üzvi kimya qovuşuğunda yaranmışdır vә inkişaf edir. E.-ü.b.-ә tәbiәtdә çox nadir hallarda rast gәlinir; onların әksәriyyәti laboratoriya şәraitindә sintez edilmişdir (bax Alüminium-üzvi birlәşmәlәr, Bor-üzvi birlәşmәlәr, Silisium-üzvi birlәşmәlәr).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    ELEMENT-ÜZVİ BİRLƏŞMƏLƏR

    ELEMENT-ÜZVİ BİRLӘŞMӘLӘR – tәrkibindә karbon-element kimyәvi rabitәsi saxlayan üzvi birlәşmәlәr. Bir qayda olaraq tәrkibindә, sadә vә ya çoxqat rabitәli C–N, C–O, C–S vә C – Hal. üzvi birlәşmәlәr E.- ü.b.-ә aid edilmir. E.-ü.b.-in reaksiya qabiliyyәti ilk әvvәl karbon-element rabitәsinin xarakterindәn, onun möhkәmliyindәn, polyarlığından vә s. asılıdır. E.-ü.b.-in әsas qrupu metal-üzvi birlәşmәlәrdir. Onlar arasında keçid metalların doymamış üzvi liqandlı p-komplekslәri xüsusi yer tutur. Belә birlәşmәlәrdә metalliqand delokallaşmış kovalent rabitәlәr olur vә onların yaranmasında metalın tam vә ya qismәn tamamlanmış d-orbitalları iştirak edir. Qeyri-keçid metalların әksәr E.- ü.b.-i, hәmçinin keçid metalların bәzi birlәşmәlәri daxil olmaqla digәr elementlәrin E.-ü.b.-indә müxtәlif polyarlıqlı karbon – element s-rabitәsi mövcuddur. E.-ü.b. kimyası üzvi vә qeyri-üzvi kimya qovuşuğunda yaranmışdır vә inkişaf edir. E.-ü.b.-ә tәbiәtdә çox nadir hallarda rast gәlinir; onların әksәriyyәti laboratoriya şәraitindә sintez edilmişdir (bax Alüminium-üzvi birlәşmәlәr, Bor-üzvi birlәşmәlәr, Silisium-üzvi birlәşmәlәr).

    ELEMENT-ÜZVİ BİRLƏŞMƏLƏR

    ELEMENT-ÜZVİ BİRLӘŞMӘLӘR – tәrkibindә karbon-element kimyәvi rabitәsi saxlayan üzvi birlәşmәlәr. Bir qayda olaraq tәrkibindә, sadә vә ya çoxqat rabitәli C–N, C–O, C–S vә C – Hal. üzvi birlәşmәlәr E.- ü.b.-ә aid edilmir. E.-ü.b.-in reaksiya qabiliyyәti ilk әvvәl karbon-element rabitәsinin xarakterindәn, onun möhkәmliyindәn, polyarlığından vә s. asılıdır. E.-ü.b.-in әsas qrupu metal-üzvi birlәşmәlәrdir. Onlar arasında keçid metalların doymamış üzvi liqandlı p-komplekslәri xüsusi yer tutur. Belә birlәşmәlәrdә metalliqand delokallaşmış kovalent rabitәlәr olur vә onların yaranmasında metalın tam vә ya qismәn tamamlanmış d-orbitalları iştirak edir. Qeyri-keçid metalların әksәr E.- ü.b.-i, hәmçinin keçid metalların bәzi birlәşmәlәri daxil olmaqla digәr elementlәrin E.-ü.b.-indә müxtәlif polyarlıqlı karbon – element s-rabitәsi mövcuddur. E.-ü.b. kimyası üzvi vә qeyri-üzvi kimya qovuşuğunda yaranmışdır vә inkişaf edir. E.-ü.b.-ә tәbiәtdә çox nadir hallarda rast gәlinir; onların әksәriyyәti laboratoriya şәraitindә sintez edilmişdir (bax Alüminium-üzvi birlәşmәlәr, Bor-üzvi birlәşmәlәr, Silisium-üzvi birlәşmәlәr).