Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
II CİLD (ARGENTİT - AŞURBƏYOV)
    ARSENİDLƏR

    АРСЕНИДЛЯР – арсенин даща електромцсбят елементлярля бирляшмяляри. Метал А.-ри дузшякилли (На3Ас, К3Ас, Мэ3Ас2, Ъа3Ас2,  Ср3Ас4,  Ба3[Ас7]2, Ъу3Ас2, Зн3Ас2), ковалент (АлАс, ЫнАс, ЭаАс, ЛнАс), металабянзяр (ТиАс, ЗрАс, ВАс, ЪрАс, МнАс, ФеАс, ЪоАс, НиАс, ФеАс2, Ни3Ас2, ПтАс2) олур.

        Гяляви металларын А.-ри суда щялл олур, арсин АсЩ3 ямяля эятирмякля щидролизя уьрайыр. Дузшякилли вя ковалент А. туршуларла АсЩ3 айырмагла реаксийайа эирир. Оксидляшдириъиляр А.-и (ЫЫЫ) вя йа (В) арсенатлара чевирир. Тябиятдя А., ясасян, дямиртяркибли минераллар шяклиндя раст эялинир: люллинэит ФеАс2, арсен-пирит вя с. А. арсенин металларла гаршылыглы тясириндян, метал дузларынын мящлулларындан арсинля чюкдцрцлмясиндян, арсенатларын редуксийасындан алыныр. Бир чох металабянзяр А. метал кечириъилийиня маликдир. Бязи А. эенишзоналы йарымкечириъилярин хассялярини эюстярир. Галлиум-арсенид ЭаАс (27°Ъ темп-рда  гадаьан   олунмуш   зонасынын ени 1,43 еВ, тяр. 1238°Ъ), индиум-арсенид ЫнАс (тяр. 943°Ъ) вя алцминиум-арсенид АлАс (тяр. 1740°Ъ) ян ящямиййятлиляридир. ЭаАс, ЫнАс вя АлАс, щямчинин онлар ясасында бярк мящлулар башлыъа олараг йарымкечириъи материаллар кими тятбиг едилир. ЭаАс–(Ал,Эа)Ас типли йарымкечириъи щетероструктур Ж.И. Алфйоровун Нобел мцкафатына лайиг эюрцлмцш (2000) тядгигатларында истифадя олунмушдур.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ARGENTİT – AŞURBƏYOV
    ARSENİDLƏR

    АРСЕНИДЛЯР – арсенин даща електромцсбят елементлярля бирляшмяляри. Метал А.-ри дузшякилли (На3Ас, К3Ас, Мэ3Ас2, Ъа3Ас2,  Ср3Ас4,  Ба3[Ас7]2, Ъу3Ас2, Зн3Ас2), ковалент (АлАс, ЫнАс, ЭаАс, ЛнАс), металабянзяр (ТиАс, ЗрАс, ВАс, ЪрАс, МнАс, ФеАс, ЪоАс, НиАс, ФеАс2, Ни3Ас2, ПтАс2) олур.

        Гяляви металларын А.-ри суда щялл олур, арсин АсЩ3 ямяля эятирмякля щидролизя уьрайыр. Дузшякилли вя ковалент А. туршуларла АсЩ3 айырмагла реаксийайа эирир. Оксидляшдириъиляр А.-и (ЫЫЫ) вя йа (В) арсенатлара чевирир. Тябиятдя А., ясасян, дямиртяркибли минераллар шяклиндя раст эялинир: люллинэит ФеАс2, арсен-пирит вя с. А. арсенин металларла гаршылыглы тясириндян, метал дузларынын мящлулларындан арсинля чюкдцрцлмясиндян, арсенатларын редуксийасындан алыныр. Бир чох металабянзяр А. метал кечириъилийиня маликдир. Бязи А. эенишзоналы йарымкечириъилярин хассялярини эюстярир. Галлиум-арсенид ЭаАс (27°Ъ темп-рда  гадаьан   олунмуш   зонасынын ени 1,43 еВ, тяр. 1238°Ъ), индиум-арсенид ЫнАс (тяр. 943°Ъ) вя алцминиум-арсенид АлАс (тяр. 1740°Ъ) ян ящямиййятлиляридир. ЭаАс, ЫнАс вя АлАс, щямчинин онлар ясасында бярк мящлулар башлыъа олараг йарымкечириъи материаллар кими тятбиг едилир. ЭаАс–(Ал,Эа)Ас типли йарымкечириъи щетероструктур Ж.И. Алфйоровун Нобел мцкафатына лайиг эюрцлмцш (2000) тядгигатларында истифадя олунмушдур.

    ARSENİDLƏR

    АРСЕНИДЛЯР – арсенин даща електромцсбят елементлярля бирляшмяляри. Метал А.-ри дузшякилли (На3Ас, К3Ас, Мэ3Ас2, Ъа3Ас2,  Ср3Ас4,  Ба3[Ас7]2, Ъу3Ас2, Зн3Ас2), ковалент (АлАс, ЫнАс, ЭаАс, ЛнАс), металабянзяр (ТиАс, ЗрАс, ВАс, ЪрАс, МнАс, ФеАс, ЪоАс, НиАс, ФеАс2, Ни3Ас2, ПтАс2) олур.

        Гяляви металларын А.-ри суда щялл олур, арсин АсЩ3 ямяля эятирмякля щидролизя уьрайыр. Дузшякилли вя ковалент А. туршуларла АсЩ3 айырмагла реаксийайа эирир. Оксидляшдириъиляр А.-и (ЫЫЫ) вя йа (В) арсенатлара чевирир. Тябиятдя А., ясасян, дямиртяркибли минераллар шяклиндя раст эялинир: люллинэит ФеАс2, арсен-пирит вя с. А. арсенин металларла гаршылыглы тясириндян, метал дузларынын мящлулларындан арсинля чюкдцрцлмясиндян, арсенатларын редуксийасындан алыныр. Бир чох металабянзяр А. метал кечириъилийиня маликдир. Бязи А. эенишзоналы йарымкечириъилярин хассялярини эюстярир. Галлиум-арсенид ЭаАс (27°Ъ темп-рда  гадаьан   олунмуш   зонасынын ени 1,43 еВ, тяр. 1238°Ъ), индиум-арсенид ЫнАс (тяр. 943°Ъ) вя алцминиум-арсенид АлАс (тяр. 1740°Ъ) ян ящямиййятлиляридир. ЭаАс, ЫнАс вя АлАс, щямчинин онлар ясасында бярк мящлулар башлыъа олараг йарымкечириъи материаллар кими тятбиг едилир. ЭаАс–(Ал,Эа)Ас типли йарымкечириъи щетероструктур Ж.И. Алфйоровун Нобел мцкафатына лайиг эюрцлмцш (2000) тядгигатларында истифадя олунмушдур.