ENDEMİK XӘSTӘLİKLӘR – müәyyәn әrazi üçün xarakterik olan xәstәliklәr; mühitdә hәr hansı kimyәvi elementin kәskin az vә ya çox olması ilә әlaqәdardır. Mәs., qidada yod çatışmadıqda heyvan vә insanda endemik boğaz uru vәzinin fәsadının (zob), torpaqda selenin artıqlığı selen tәrkibli zәhәrli floranın meydana çıxmasına sәbәb olur. Hәmçinin müәyyәn әrazidә infeksiya törәdicilәrinin olması (mәs., Qazax.-da gәmiricilәr arasında taun endemiyası, Hindistanda vәba, yaxud subtropik Afrikada malyariya endemiyası) E.x. yarada bilәr.

İsveç narkoloqu Nils Beyrut ayrı-ayrı maddәlәrdәn asılılığın yayılmasına uyğun olan endemiyalar haqqında mәlumat vermişdir. Belә endemiyalara ayrı-ayrı ölkәlәrdә (vә ya yerlәrdә) әhalinin böyük hissәsini әziyyәtli asılılıqda saxlayan alkoqolizm vә siqaretә aludәlik misal ola bilәr.